Pessarium met glijmiddel geen effectief middel tegen hiv
16-07-2007
Pessarium en glijmiddel bieden vrouwen geen extra bescherming tegen
hiv-infectie als ze naast condooms worden gebruikt en als er sprake is
van voorlichting over veilig vrijen. Dit blijkt uit een onderzoek
onder 5000 Afrikaanse vrouwen dat de Lancet op 13 juli heeft
gepubliceerd.
Wat betekenen de resultaten?
De onderzoekers spreken van een teleurstellend resultaat maar zien
openingen voor onderzoek in de toekomst. In het onderzoek werden twee
groepen vergeleken: een groep vrouwen die het pessarium met glijmiddel
naast condooms konden gebruiken en een groep vrouwen die alleen
condooms tot hun beschikking hadden. In de pessarium-groep was het
condoomgebruik lager. Toch was het aantal gevonden hiv-infecties in
die groep nagenoeg hetzelfde als in de andere groep. In de
pessarium-groep was het condoomgebruik 54%. In de alleen
condooms-groep gebruikte 85% van de vrouwen condooms. Op het eerste
oog zou je concluderen dat het pessarium ertoe heeft bij gedragen dat
het aantal hiv-infecties gelijk is gebleven. Maar de groep vrouwen,
die het pessarium gebruikte zonder condoom, was te klein om iets te
kunnen zeggen over of het pessarium met glijmiddel bescherming biedt
tegen hiv. De studie heeft wel weer bevestigd dat het begeleiden en
voorlichten van vrouwen leidt tot hoger condoomgebruik dan onder de
algemene bevolking.
Waarom een pessarium als middel tegen hiv?
Het pessarium staat wereldwijd bekend als anticonceptiemiddel. Het is
een rond rubber kapje dat in de vagina wordt geschoven. Het dekt de
baarmoedermond af zodat sperma wordt tegen gehouden. Omdat het de
baarmoedermond niet volledig afsluit, wordt aangeraden het pessarium
voor gebruik in te smeren met zaaddodende pasta. De sekspartner merkt
niks van het pessarium. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat een
pessarium de kans op chlamydia en gonorroe kan verkleinen. Er werd
verondersteld dat een pessarium ook de kans op hiv kan verkleinen
omdat het de cellen in de baarmoedermond afdekt, die het meest
kwetsbaar zijn voor hiv. Deze stelling is in dit onderzoek dus niet
bewezen.
Belang van het onderzoek
Dit onderzoek werd gezien als een belangrijke tussenstap in lopend
onderzoek naar microbiciden, oftewel stoffen die hiv kunnen blokkeren
in de vorm van gels of ringen in de vagina. Microbiciden bieden een
uitkomst in situaties waarin vrouwen niet kunnen onderhandelen over
condoomgebruik met de man. Dit is vooral aan de orde in
ontwikkelingslanden waar vaak nog sprake is van machtsongelijkheid
tussen man en vrouw.Vrouwen kunnen microbiciden aanbrengen, zonder dat
de man dit hoeft te merken. Hetzelfde geldt voor een pessarium. Omdat
het onderzoek naar werkbare microbiciden nog enkele jaren in beslag
zal nemen, was het mooi geweest als in deze studie alleen al was
gebleken dat het pessarium de kans op hiv kan verkleinen. Dan had je
meteen een middel beschikbaar gehad dat je aan vrouwen kunt bieden.
Samenvatting resultaten
Tussen 2003 en 2006 werd het onderzoek gehouden onder 5000 seksueel
actieve vrouwen tussen de 18 en 50 jaar in Zuid-Afrika en Zimbabwe. In
totaal 309 van de 5000 vrouwen raakten in die periode geïnfecteerd met
hiv. Het aantal hiv-infecties in de pessarium/glijmiddel/condoom-groep
was nagenoeg gelijk aan het aantal infecties in de alleen
condooms-groep.
Lees het artikel op thelancet.com (let op: alleen in te zien na online
registratie, engelstalig)
Stichting Aids Fonds