Stichting Aids Fonds

Pessarium met glijmiddel geen effectief middel tegen hiv

16-07-2007

Pessarium en glijmiddel bieden vrouwen geen extra bescherming tegen hiv-infectie als ze naast condooms worden gebruikt en als er sprake is van voorlichting over veilig vrijen. Dit blijkt uit een onderzoek onder 5000 Afrikaanse vrouwen dat de Lancet op 13 juli heeft gepubliceerd.

Wat betekenen de resultaten?
De onderzoekers spreken van een teleurstellend resultaat maar zien openingen voor onderzoek in de toekomst. In het onderzoek werden twee groepen vergeleken: een groep vrouwen die het pessarium met glijmiddel naast condooms konden gebruiken en een groep vrouwen die alleen condooms tot hun beschikking hadden. In de pessarium-groep was het condoomgebruik lager. Toch was het aantal gevonden hiv-infecties in die groep nagenoeg hetzelfde als in de andere groep. In de pessarium-groep was het condoomgebruik 54%. In de alleen condooms-groep gebruikte 85% van de vrouwen condooms. Op het eerste oog zou je concluderen dat het pessarium ertoe heeft bij gedragen dat het aantal hiv-infecties gelijk is gebleven. Maar de groep vrouwen, die het pessarium gebruikte zonder condoom, was te klein om iets te kunnen zeggen over of het pessarium met glijmiddel bescherming biedt tegen hiv. De studie heeft wel weer bevestigd dat het begeleiden en voorlichten van vrouwen leidt tot hoger condoomgebruik dan onder de algemene bevolking.

Waarom een pessarium als middel tegen hiv?
Het pessarium staat wereldwijd bekend als anticonceptiemiddel. Het is een rond rubber kapje dat in de vagina wordt geschoven. Het dekt de baarmoedermond af zodat sperma wordt tegen gehouden. Omdat het de baarmoedermond niet volledig afsluit, wordt aangeraden het pessarium voor gebruik in te smeren met zaaddodende pasta. De sekspartner merkt niks van het pessarium. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat een pessarium de kans op chlamydia en gonorroe kan verkleinen. Er werd verondersteld dat een pessarium ook de kans op hiv kan verkleinen omdat het de cellen in de baarmoedermond afdekt, die het meest kwetsbaar zijn voor hiv. Deze stelling is in dit onderzoek dus niet bewezen.

Belang van het onderzoek
Dit onderzoek werd gezien als een belangrijke tussenstap in lopend onderzoek naar microbiciden, oftewel stoffen die hiv kunnen blokkeren in de vorm van gels of ringen in de vagina. Microbiciden bieden een uitkomst in situaties waarin vrouwen niet kunnen onderhandelen over condoomgebruik met de man. Dit is vooral aan de orde in ontwikkelingslanden waar vaak nog sprake is van machtsongelijkheid tussen man en vrouw.Vrouwen kunnen microbiciden aanbrengen, zonder dat de man dit hoeft te merken. Hetzelfde geldt voor een pessarium. Omdat het onderzoek naar werkbare microbiciden nog enkele jaren in beslag zal nemen, was het mooi geweest als in deze studie alleen al was gebleken dat het pessarium de kans op hiv kan verkleinen. Dan had je meteen een middel beschikbaar gehad dat je aan vrouwen kunt bieden.

Samenvatting resultaten
Tussen 2003 en 2006 werd het onderzoek gehouden onder 5000 seksueel actieve vrouwen tussen de 18 en 50 jaar in Zuid-Afrika en Zimbabwe. In totaal 309 van de 5000 vrouwen raakten in die periode geïnfecteerd met hiv. Het aantal hiv-infecties in de pessarium/glijmiddel/condoom-groep was nagenoeg gelijk aan het aantal infecties in de alleen condooms-groep.

Lees het artikel op thelancet.com (let op: alleen in te zien na online registratie, engelstalig)