Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen
Nummer: 78
Datum: 10 juli 2007
EMBARGO TOT 12 JULI 2007, 18.00 UUR
Het (verkeerd) interpreteren van mensen en dieren
Als we het gezicht van dolfijnen zien, denken we als vanzelf dat ze 'gelukkig' zijn: we zien hun glimlachende gelaat en dichten de dieren geluk toe. Toch weten we van biologen dat dolfijnen geen aangezichtsspieren hebben en dat hun zogenaamde glimlach gewoon de stand van hun gezicht is. We interpreteren het innerlijke leven van dolfijnen verkeerd, omdat we hun gelaatsuitdrukking laten corresponderen met de menselijke lach. Hoe komt dat? Onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) hebben een verklaring gevonden. Zij publiceren over hun onderzoek in het tijdschrift Current Biology.
Een onderzoeksgroep van het UMCG, onder wie Valeria Gazzola and hoogleraar Christian Keysers, heeft de hersenactiviteit gemeten van twee onderzoekspersonen met aplasie (het ontbreken van ledematen). Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van functionele MRI (Magnetic Resonance Imaging).
Voetbal
De onderzoekers deden een verrassende waarneming. Als we iemand anders zien bewegen, activeren 'mirror circuits' (spiegelcircuits) in onze hersenen de motorische programma's die normaal gesproken betrokken zijn bij de uitvoering van zulke handelingen. Dankzij dit systeem voelen we intuïtief aan wat er gebeurt in de hersenen van de andere persoon die de actie verricht. Als we een voetballer bijvoorbeeld een bal zien wegschieten, vermoeden we waar de bal heengaat, deels omdat onze hersenen weten wat er zou gebeuren als we zelf op die manier tegen de bal hadden geschopt.
Voeten als handen
De beide personen met aplasie in het onderzoek zijn geboren zonder handen en armen. Ze verrichten de meeste alledaagse handelingen met hun voeten, zoals het schrijven met behulp van een toetsenbord of iemand 'de hand' geven. Terwijl zij handverrichtingen zagen van meewerkende acteurs, werden bij de aplasie-personen spontaan hersengebieden geactiveerd die betrokken zijn bij de aansturing van hun voeten. Alsof hun hersenen wilden herhalen door de voeten te gebruiken, wat zij de acteurs zagen uitvoeren met hun handen. Dit geeft aan dat wij, terwijl we andere individuen waarnemen, op een flexibele wijze hun handeling vertalen naar onze eigen manier om die acties te verrichten, ook als ze erg van elkaar verschillen.
Flexibiliteit
Als wij van iemand anders een nieuwe handeling proberen te leren, hebben wij het vermogen deze te vertalen in een meer praktische manier om dezelfde actie uit te voeren: als we zien dat iemand een deur opent door met zijn hand op een knop te drukken, maar onze eigen handen zijn niet beschikbaar omdat we bijvoorbeeld een doos dragen, kunnen we de handeling gemakkelijk nadoen door onze benen te gebruiken, net als de mensen met aplasie. Dat heeft voordelen. Aan de andere kant schuilt in deze flexibiliteit ook een risico: het kan leiden tot een verkeerde interpretatie van andere organismen. Bijvoorbeeld door de gezichtsconfiguratie van dolfijnen ten onrechte te koppelen aan onze glimlach.
Over de onderzoekers
Dr. Valeria Gazzola uit Italië studeerde biologie in Parma en verhuisde naar Groningen in 2004 om onderzoek te verrichten. Prof.dr Christian Keysers heeft de Franse en Duitse nationaliteit. Hij is hoogleraar voor de neurale basis van empathie en wetenschappelijke directeur van het Neuro-Imaging Centrum van het UMCG, waar het onderzoek werd uitgevoerd.
Noot voor de pers
- Informatie: Christian Keysers, UMCG, tel.: 050-3638794 of c.m.keysers@rug.nl
-
- Gazzola et al., 'Aplasics Born without Hands Mirror the Goal of Hand Actions with Their Feet', Current Biology (2007)
- Preprints van het artikel: Erin Doonan, persvoorlichter Cell Press,
Redactie: afdeling Communicatie RUG
Postbus 72, 9700 AB Groningen
Tel. 050-363 4444
E-mail:
Rijksuniversiteit Groningen