5 jul 2007
De kudde Schotse Hooglanders in Nationaal Park Veluwezoom, dat wordt
beheerd door de Vereniging Natuurmonumenten, gedijt goed onder zo
natuurlijk mogelijke leefomstandigheden. Bijvoeren in de winter is op
lange termijn slecht voor de populatie. Dat blijkt uit het
afstudeeronderzoek van Hans van Dijk, deeltijd student Bos- en
natuurbeheer bij Van Hall Larenstein (onderdeel van Wageningen UR) en
als boswachter verantwoordelijk voor beheer en begrazing van het park.
Van Dijk evalueerde de ontwikkelingen rond de kudde Hooglanders de
afgelopen 25 jaar en onderzocht relaties tussen de conditie van de
runderen, de populatiedynamiek, terreingebruik en het weer. Nederlands
eerste en grootste bosbegrazingsproject startte in 1982 met tien
Schotse Hooglanders op 167 hectare in Nationaal Park Veluwezoom.
Tegenwoordig loopt er een kudde van 110 dieren op 4326 hectare.
Tussen 1996 en 2002 werden de runderen in de winter bijgevoerd,
waardoor die flink groeide, met een hoogtepunt van 250 runderen. In
2002 mochten eenmalig 150 dieren worden afgevoerd van landbouwminister
Veerman. Sindsdien wordt niet meer bijgevoerd. Van Dijk: âDe populatie
mag alleen nog veranderen door natuurlijke geboorte en sterfte. De
kudde is nu veel stabieler en groeit gemiddeld met zes procent. Dat
moet uitkomen op nul procent, en dat gebeurt denk ik binnenkort.â
Weersomstandigheden hebben geen invloed, de temperatuursom wel. Als â
gerekend vanaf 1 januari â de som van de dagtemperaturen 180 graden
Celsius is, dan gaat het gras groeien. âHoe eerder dat is, hoe beter
voor de dierenâ, legt Van Dijk uit. âEr is een significante relatie
tussen de wintersterfte en de temperatuursom. Bij bijvoering ontbreekt
die relatie, wat ook laat zien dat je dan het natuurlijke evenwicht
verstoort, en dat is op lange termijn slecht voor de populatie.â
Tussen wintersterfte en de conditiescore van de dieren in september
bestaat geen verband. Van Dijk: âJe kunt niet van te voren voorspellen
hoeveel en welke dieren er in de winter zullen sterven. Bij de
Oostvaardersplassen speelde hierover een discussie. De sterftepiek
ligt in maart en april. We grijpen dan in door dieren dood te schieten
die voldoen aan criteria als apathisch gedrag in combinatie met een
slechte conditie. Dit onderzoek onderbouwt het huidige begrazingsplan
van de Vereniging Natuurmonumenten.â
Alexandra Branderhorst
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl.
Wageningen Universiteit