Ministerie van Algemene Zaken

1red18250
29-06-2007, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN AFGHANISTAN

SLOTBOOM:
Wat is er nou precies besloten?


BALKENENDE:
Wij hebben een besluit genomen dat er op neerkomt dat wij de Tweede Kamer gaan informeren over het feit dat wij nu gaan onderzoeken of we doorgaan in Afghanistan en, zo ja, op welke wijze.

SLOTBOOM:
Dat klinkt heel formeel. Ik heb zojuist met minister van Defensie Van Middelkoop gesproken. Die zegt dat de politieke intentie is om te blijven, weliswaar in een meer bescheiden vorm.


BALKENENDE:
Ja. Ik moet beginnen met te stellen dat het uiteindelijk gaat om de principiële vraag: stoppen we volgend jaar als het commitment van twee jaar is afgelopen of gaan we door? Die vraag is nu vandaag nog niet beantwoord en dat zal de komende weken moeten blijken als we een besluit gaan voorbereiden. En als het besluit zou zijn dat we wel doorgaan in Afghanistan, dan heb je weer twee varianten. Ofwel je blijft volledig zoals we het nu doen of je doet het in een andere vorm. Al die vragen moeten we nog gaan bekijken en dat zal dus de komende weken nog moeten blijken.

SLOTBOOM:
Vindt u dat Van Middelkoop iets te snel is gegaan?


BALKENENDE:
Nou ja, de opmerking dat er nu al politieke intentie is kan ik wel een beetje plaatsen in de zin van: we lopen niet zomaar weg uit Afghanistan. Alleen we moeten de zaken wel in de goede volgorde doen en dat is precies zoals ik heb aangegeven. Eerst de vraag: wel of niet blijven? En dan kijken in welke vorm.

SLOTBOOM:
Hij had dit beter niet kunnen zeggen.


BALKENENDE:
Ach, dat zijn weer zulke grote woorden.

SLOTBOOM:
Maar het is wel belangrijk, want hij maakt toch duidelijk dat wat hem betreft we wel blijven in Afghanistan. Dat is toch een belangrijk politiek moment.


BALKENENDE:
Hij heeft niet gezegd: we blijven. Als u dit citaat geeft, dan spreken we over intentie, maar dat laat dus onverlet het besluit dat nog moet worden genomen. En dat heeft hij ook aangegeven. Dus ik denk wel dat we de zaken in de goede volgorde moeten doen. En het is trouwens ook niet nieuw, want ik weet nog goed toen minister Verhagen, minister Van Middelkoop en minister Koenders terugkwamen uit Afghanistan. Toen hebben ze ook gezegd: deze zomer zullen we gaan bepalen of we doorgaan en, zo ja, hoe. Dat is dus al een ander signaal dan wat in het verleden misschien wel eens is gedacht. Zo van: nou, commitment voor twee jaar en dan is het afgelopen. Kortom, datgene dat nu vandaag gebeurd is denk ik ook niet echt nieuw. Wie gewoon het nieuws de afgelopen weken en maanden heeft gevolgd, wist dat we dit onderzoek zouden gaan doen.

SLOTBOOM:
Vindt u het gek dat ik het niet begrijp dat de premier toch iets anders zegt dan de minister van Defensie?


BALKENENDE:
Het gaat mij om de goede volgorde der dingen.

SLOTBOOM:
Dat begrijp ik. Dat zei u net. Maar ik begrijp niet dat de minister van Defensie duidelijker aangeeft wat de politieke intentie is, waarvan u zegt van: die spreek ik nu niet uit.


BALKENENDE:
Kijk, de intentie kan ik wel plaatsen. Alleen u moet eens nagaan wat wij te doen hebben. We moeten die vraag onder ogen zien van: stoppen we wel of niet? We hebben te maken met onze internationale partners, met de NAVO. We hebben tal van afwegingen te maken, want ook bij de vraag van als je doorgaat in een andere vorm - en ook dat is een mogelijkheid - heb je weer de mogelijkheid dat er weer verschillende mogelijkheden zijn. Al die zaken moeten we goed onder ogen zien en dan zeg ik: zaken in de goede volgorde. En ik begrijp heel goed - en daar zit geen enkel verschil van mening tussen de heer Van Middelkoop en mij - dat zomaar weglopen uit Afghanistan een te gemakkelijke stap is. Dat geldt in algemene zin voor de internationale gemeenschap. Alleen je moet dat wel ook eerst met elkaar vaststellen.

SLOTBOOM:
Op het moment dat andere NAVO-landen van Nederland taken willen en kunnen overnemen wordt het makkelijker voor Nederland om te blijven. Concludeer ik dat goed?


BALKENENDE:
Nee, het is zo dat wij aan de NAVO hebben gevraagd om goed na te denken over de betrokkenheid van andere landen in dat gebied. Dat is een vraag die er ligt en die zal ook een keer beantwoord moeten worden. Dat is een. Twee: ik vind dat we bij de besluiten die wij nemen ook oog moeten hebben voor onze partners. Ik heb het destijds bij mijn Howard in Australië gehad over onze gemeenschappelijke activiteiten in Afghanistan. Kortom, je moet niet alleen maar kijken naar je eigen verantwoordelijkheid die jij nu hebt, maar ook net zo goed kijken wat het voor andere landen betekent. In Canada heb ik het ook met mijn collega Harper daarover gehad. Kijk, Nederland staat nu deze zomer voor de vraag: gaan we door of en, zo ja, hoe? In Canada speelt diezelfde vraag omdat zij een commitment hebben gegeven dat zij zullen blijven tot begin 2009. Kortom, die vragen waar we nu voor staan - en die echt ingewikkeld zijn - zul je ook in samenspel met anderen moeten beantwoorden.

SLOTBOOM:
Betekent dat ook dat Nederland eigenlijk aan de NAVO vraagt: luister eens, wij hebben veel gedaan de afgelopen tijd. Eventueel willen wij doorgaan, maar dan vinden wij ook dat andere landen nu moeten gaan bijdragen. Ook zij moeten laten zien hoe belangrijk Afghanistan is.


BALKENENDE:
Wanneer we het hebben over doorgaan, bijvoorbeeld in andere vorm, dat moeten we natuurlijk kijken of andere landen taken kunnen overnemen. Dat is ook precies de reden waarom ik heb gezegd dat ik zo hecht aan een goede en zorgvuldige voorbereiding. Want die vragen waar we voor staan, die zullen we ook in samenspel met partners beantwoord moeten krijgen. Dat is ook de reden waarom wij de komende tijd door zullen gaan met de contacten met de NAVO om dit soort vragen met elkaar te bespreken.

SLOTBOOM:
Het zal niet makkelijk worden, want landen staan niet te springen om in Afghanistan actief te worden.


BALKENENDE:
Dat is waar. Juist omdat we weten dat dit soort vragen moeilijk te beantwoorden zijn is het ook zo goed om te kiezen voor een zorgvuldige aanpak. Daarom is vandaag ook de brief naar de Kamer gestuurd om aan te geven dat we nu al die zaken gaan onderzoeken. Daar hebben we even tijd voor nodig en dan zullen we met een voorstel, met een besluit komen.

SLOTBOOM:
Bedoeld u eigenlijk ook dat het niet verstandig is om nu al te zeggen: wij blijven. Want dan denken andere landen van: nou Nederland, fantastisch. En dan hoeven zij geen bijdrage te leveren.


BALKENENDE:
Ik zie op het ogenblik ook geen landen die zeggen: we gaan weg uit Afghanistan. Weet u hoe dat komt? Er zijn tientallen landen op het ogenblik actief daar. En waarom zit men daar? Omdat natuurlijk de internationale gemeenschap en Afghanistan zelf hebben gevraagd om betrokken te zijn bij het krijgen van meer veiligheid. Kortom, een land dat zomaar zegt dat het weggaat, daar moet je enorm mee oppassen. Stel nu dat je zomaar zegt van - en dat kunnen we doen: commitment van twee jaar, Nederland stopt. Wat heeft dat voor gevolgen voor besluitvorming in een land als Canada. Wat zouden daar de gevolgen van zijn? Ook daar moet je heel goed naar kijken. Tegelijkertijd zeg ik van: ze hebben met alle opties rekening te houden. We moeten de zaak in kaart brengen en dat vergt een hele goede aanpak. Overleg en onderzoek. Dat gaan we nu dus doen.

SLOTBOOM:
Als ik u zo hoor op het laatst dan denk ik: dat zit toch heel dicht bij die politieke intentie.


BALKENENDE:
Nee, ik hecht eraan om de zaken in de goede volgorde in acht te nemen en ik heb u geschetst welke vragen beantwoord moeten worden de komende weken en dat gaan we op een goede manier doen.

SLOTBOOM:
De heer Van Middelkoop zei ook: de Nederlandse krijgsmacht loopt op zijn tenen en dat is de reden dat als wij blijven dat het op een meer bescheiden manier moet.


BALKENENDE:
Kijk, de zaken op het gebied van capaciteit zijn natuurlijk elementen die ook bij het onderzoek gewogen moeten worden. Ook dat is een van de punten waar je tegenop loopt. In ons gesprek komt echt alles wel naar voren. De verzoeken vanuit Afghanistan zelf. De contacten met de NAVO. De situatie van andere landen. De eigen mogelijkheden met het militaire apparaat. Dat geeft dus al aan hoe ingewikkeld dit alles is en hoe moeilijk die afwegingen ook zijn.

SLOTBOOM:
Wanneer hakken u en het kabinet de knoop door?


BALKENENDE:
Wij hebben gezegd in de zomer. Dat zou zich kunnen uitstrekken tot de loop van september. Maar goed, dat is echt afhankelijk van wat we de komende weken allemaal gaan bekijken. De gesprekken die we hebben. De analyses die worden gemaakt. De varianten die worden besproken. Dat wordt nog een heel intensief proces.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, IW)

zaterdag 30 juni 2007