Universiteit van Tilburg

21 juni 2007

Ontslagrecht belemmert behoud van werkgelegenheid

Promotie advocaat en registeraccountant Karin Luttikhuis over faillissementsrecht

Bij de huidige faillissementsprocedure is behoud van onderneming nauwelijks mogelijk. De doelen van de faillissementsprocedure worden niet bereikt, toont Karin Luttikhuis aan in onderzoek waarop ze 22 juni promoveert aan de Universiteit van Tilburg. Volgens haar is het beter in te grijpen in de fase voor het faillissement, die belemmerd wordt door het ontslagrecht en gebrek aan toezicht. Deze koppeling tussen ontslagrecht en insolventierecht is van belang voor de aanstaande Participatietop van het kabinet met vakbonden, werkgevers en gemeenten.

In de faillissementsprocedure is er nauwelijks sprake van behoud van onderneming, blijkt uit grootschalig onderzoek naar de werking van het faillissementsrecht van Karin Luttikhuis in samenwerking met het CBS. Het percentage ondernemingen dat behouden blijft door middel van een doorstart is hoogstens 6,3%, en niet 63-66%, zoals op grond van kleinschaliger onderzoek werd aangenomen. Luttikhuis bekeek de faillissementsdossiers van alle 4.167 beëindigde faillissementen van bedrijven in 2004. Bij de weinige bedrijven die een doorstart maken, behoudt meer dan de helft van de werknemers hun baan (55,4%). Er is dus nauwelijks sprake van misbruik van faillissementsrecht met het oog op omzeiling van het arbeidsrecht. Integendeel, het arbeidsrecht kan juist faillissementen veroorzaken. Het belemmert de reorganisatie in de fase vóór het faillissement, ontdekte Luttikhuis. In deze fase, de informele reorganisatie, wordt een bedrijf de facto gereorganiseerd onder leiding van de huisbank. De werknemers en werkgevers staan zwak tegenover de bank en de belangen van de bank kunnen botsen met die van andere schuldeisers, alsook met het belang van de onderneming en werkgelegenheid. Bovendien ontbreekt in deze fase ieder toezicht.

Ontslagrecht wijzigen
Volgens de onderzoekster is behoud van werkgelegenheid en onderneming dan ook beter te bereiken in de informele reorganisatie. Ze stelt voor een ander ontslagrecht te laten gelden en een zogenaamde stille rechter-commissaris de belangen te laten behartigen van de schuldenaar, andere schuldeisers dan de huisbank, de Belastingdienst en werknemers. Een rechter zou een besluit moeten kunnen nemen om ontslag toe te staan om de resterende werkgelegenheid en de onderneming te redden. Om zo te kunnen ingrijpen zou onderscheid gemaakt moeten worden tussen ontslagrecht en toezicht bij bedrijven in financiële moeilijkheden en bij gezonde bedrijven. Arbeidsrecht dat rekening houdt met de gewijzigde belangenafweging bij bedrijven in financiële moeilijkheden kan ervoor zorgen dat bedrijven beter saneren en geen gebruik hoeven maken van de faillissementsprocedure. Dat leidt tot meer behoud van onderneming en werkgelegenheid. Naar verwachting nog deze zomer verschijnt een wetsontwerp van de staatscommissie Insolventierecht onder leiding van prof. mr. S.C.J.J. Kortmann. Luttikhuis werpt daar een kritische blik op: er is geen winst te behalen door veranderingen aan te brengen in de faillissementsprocedure, maar juist in de fase daarvoor. Karin Luttikhuis (1969, Oldenzaal) studeerde bedrijfskunde en rechten aan de Rijksuniversiteit in Groningen en volgende de postdoctorale opleiding accountancy aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Vervolgens werkte ze in de advocatuur. Vanaf 2002 voerde ze daarnaast haar promotieonderzoek uit bij de Faculteit Rechtswetenschappen van de UvT, departement Privaatrecht. Ze is thans advocaat op het gebied van insolventie- en ondernemingsrecht, registeraccountant en onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg.

Noot voor de pers
Karin Luttikhuis promoveert vrijdag 22 juni 2007 om 10.15 uur in de Aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op het proefschrift Corporate recovery, de weg naar effectief insolventierecht. Promotor is prof. mr. R.D. Vriesendorp. De promotie maakt deel uit van een symposium over toezicht in de informele reorganisatie van 9.30 uur tot 16.30 uur. Meer informatie een aanmelding voor het symposium: Lieke Verwijmeren, l.m.d.verwijmeren@uvt.nl, tel. 013 - 466 2471. Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen bij de afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel. 013 - 466 2000, e-mail persberichtuvt@uvt.nl. Een handelseditie is te verkrijgen bij www.corporate-recovery.org (ISBN 978-90-811760-1-9). Luttikhuis bereikbaar op tel. 020 -3300 673 of a.p.k.luttikhuis@advocaatie.nl. Persberichten van de UvT staan ook op internet: www.uvt.nl/persberichten/. Voor informatie over deskundigen van de UvT, zie: www.uvt.nl/webwijs/.

UvT Persbericht