Ingezonden persbericht


PERSBERICHT

Na uitspraak Hoge Raad in Amphia-zaak:

Minder kans op aanbestedingsplicht ziekenhuizen

AMSTERDAM, 20 juni 2007 - Het blijft nog onduidelijk of ziekenhuizen en andere zorginstellingen een aanbestedingsplicht hebben als zij goederen inkopen. Dit blijkt uit de uitspraak van de Hoge Raad (1 juni) in de zogenaamde 'Amphia-zaak'. Het Gerechtshof van Arnhem, waarnaar de zaak is verwezen, zal nu moeten toetsen of het betreffende Amphia Ziekenhuis in Breda commercieel van aard is en of er een sterke afhankelijkheid van de overheid is. Als de rechter vaststelt dat die afhankelijkheid ontbreekt of dat er sprake is van commerciële activiteiten, is er geen aanbestedingsplicht voor het Amphia Ziekenhuis en daarmee ook niet voor veel andere ziekenhuizen en instellingen in de zorgsector.

Bestuurders van zorginstellingen en brancheorganisaties, waaronder de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), VGN, Intrakoop, ActiZ en GGZ Nederland, waren vrijdag 15 juni te gast bij Loyens & Loeff om het arrest van de Hoge Raad en de gevolgen hiervan te bespreken.

De eisende partij in de Amphia-zaak is Sortrans, leverancier van keukenapparatuur voor zorginstellingen. Sortrans verlangt van Amphia dat het ziekenhuis een Europese aanbestedingsprocedure start. Het geschil spitst zich toe op twee criteria. De eerste voorwaarde is dat de activiteiten van het ziekenhuis anders dan van commerciële aard zijn. De Hoge Raad volgt het Amphia Ziekenhuis in zijn klacht dat het Gerechtshof daarbij niet uitsluitend had mogen letten op de mogelijkheid voor het ziekenhuis om zelf de prijzen voor haar diensten vast te stellen, zoals het had gedaan. Het Gerechtshof had aan de hand van alle feitelijke omstandigheden waarin het Amphia Ziekenhuis zijn activiteiten uitoefent, moeten beoordelen of deze activiteiten van commerciële aard zijn. Volgens de Hoge Raad had het Gerechtshof ook het opereren op basis van rendement, doelmatigheid en rentabiliteit en het dragen van economisch risico moeten bekijken. Het tweede criterium voor kwalificatie als aanbestedende dienst is dat er een sterke mate van afhankelijkheid van de overheid moet zijn, bestaande uit de financiering van haar activiteiten of toezicht op haar beheer. Het Gerechtshof had geoordeeld dat ook aan dit criterium is voldaan omdat de financiering van het Amphia Ziekenhuis hoofdzakelijk afkomstig is van de overheid of overheidsgerelateerde instellingen. Aan de beoordeling of ook aan dit criterium is voldaan, omdat er sprake is van toezicht op beheer, is het Gerechtshof niet toegekomen.

NVZ

Volgens NVZ geeft het arrest van de Hoge Raad ziekenhuizen en andere zorginstellingen 'een relatief gunstig kader voor de toetsing of zij te kwalificeren zijn als aanbestedende dienst'. "Het arrest helpt zorginstellingen in de huidige situatie bij het afwenden van een aanbestedingsplicht en zal bovendien ook leveranciers ervan weerhouden om te gaan procederen", zegt mr.dr. H.E.G.M. Hermans, jurist van NVZ. "Het arrest steunt het standpunt van de brancheorganisaties dat niet alle zorginstellingen van een bepaald type in verband met een aanbestedingsplicht over één kam geschoren kunnen worden, maar dat per instelling moet worden beoordeeld of sprake is van een aanbestedingsplicht. Daarnaast oordeelt de Hoge Raad dat hier geen sprake is van overheidsfinanciering. Onder verwijzing naar de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie wijst de Hoge Raad erop dat er geen sprake is van overheidsfinanciering als er een concrete tegenprestatie tegenover de financiering staat. Omdat ziekenhuizen concrete tegenprestaties, namelijk verlening van zorg, verrichten voor de financiering kan deze niet worden aangemerkt als overheidsfinanciering", aldus Hermans.

AWBZ-instellingen

M.S.M.B. Beljaars, juriste bij GGZ Nederland (brancheorganisatie voor de geestelijke gezondheids- en verslavingszorg) verwacht dat het arrest ook voor AWBZ-instellingen een gunstig toetsingskader biedt. "Op basis van het arrest is aannemelijk dat er ook bij AWBZ-instellingen niet snel sprake zal zijn van overheidsfinanciering. De diversiteit van AWBZ-gefinancierde instellingen is echter nog groter dan de diversiteit van algemene ziekenhuizen, zodat het ook voor AWBZ-instellingen niet mogelijk is om in algemene zin te bepalen of er wel of geen aanbestedingsplicht is", zegt Beljaars.

Gerechtshof Arnhem

Het Gerechtshof van Arnhem zal aan de hand van alle feitelijke omstandigheden waarin het Amphia Ziekenhuis zijn activiteiten uitoefende, moeten beoordelen of deze activiteiten van commerciële aard zijn. Dit gebeurt voor de situatie in 2004 toen de aanbesteding die het onderwerp van dit geschil is, startte. In de huidige situatie is volgens Maurice Essers, advocaat bij Loyens & Loeff, het regelgevend kader voor het afwenden van een aanbestedingsplicht nog gunstiger dan in 2004. Hij wijst daarbij op de invoering van de Zorgverzekeringswet en de toegenomen risico's voor zorginstellingen, onder andere bij vastgoedinvesteringen. Essers verwacht dan ook dat de brancheorganisaties hun beleid kunnen voortzetten dat voorziet in verzet tegen een aanbestedingsplicht, maar stimulering van aanbesteden als instrument om besparingen en professionalisering van inkoop te bereiken.



Ingezonden persbericht