Eigen Huis: wanorde rond afgifte bouwvergunningen

Kans op nieuwe bouwdrama's door slechte toetsing gemeenten

Amersfoort, 18 juni 2007

De afgifte van bouwvergunningen in Nederland verloopt wanordelijk. Dat meldt Vereniging Eigen Huis op haar website www.eigenhuis.nl. Eigen Huis is bezorgd dat bouwplannen in sommige gemeenten niet adequaat worden getoetst aan het Bouwbesluit. Daardoor wordt de kans groter dat ondeugdelijke ontwerpen niet worden gesignaleerd en gemeenten zonder meer bouwvergunningen verstrekken. In een brief aan de vaste kamercommissie van VROM pleit de vereniging voor een betere aansturing door VROM. De vereniging wil een uniforme toetsmethode voor bouwvergunningen die aansluit bij de bouwpraktijk, waarbij de veiligheid voorop staat.

Uit een inventarisatie van Eigen Huis blijkt dat gemeenten volop experimenteren met een versoepelde en versnelde afgifte van bouwvergunningen, terwijl ze zich daarbij weinig aantrekken van de bouwregelgeving en de VROM-inspectie. Deze inspectie tikt aan de lopende band gemeenten op de vingers die zich niet aan de wettelijke regels houden.

Bij inspecties door het ministerie bleken enkele gemeenten de binnengekomen aanvragen voor bouwvergunningen niet of nauwelijks te toetsen aan het Bouwbesluit, ook niet wat betreft constructieve veiligheid. De VROM-inspectie noemt dat in een van de rapporten 'volstrekt onaanvaardbaar' en verwijst daarbij naar het balkondrama in Maastricht en het gescheurde parkeerdek in Bos en Lommer. Van de zeventien gemeenten waarover de VROM-inspectie dit jaar rapporteerde, kregen slechts twee het oordeel 'adequaat' voor de afgifte van bouwvergunningen. Tien gemeenten hielden zich alleen op onderdelen in voldoende mate aan de regels en vijf gemeenten kregen het oordeel slecht of onvoldoende.

Uit een peiling van Vereniging Eigen Huis onder dertig gemeenten blijkt dat een op de drie gemeenten momenteel bouwvergunningen versoepeld afgeeft, soms zonder medeweten van VROM. Van benaderde gemeenten weigerden er 23 aan het onderzoek mee te werken; zij wilden de vragen over de afgifte van bouwvergunningen niet beantwoorden. Aan de dertig gemeenten die wel hebben meegewerkt is anonimiteit beloofd.

De Vereniging Nederlandse Gemeenten laat in een reactie weten bekend te zijn met de experimenten rond 'soepele' bouwvergunningen. Volgens de VNG 'stellen gemeenten geen soepeler eisen dan landelijk zijn vastgesteld'. 'Dat is aantoonbaar in tegenspraak met de praktijk', zegt beleidsadviseur Steven Wayenberg van Vereniging Eigen Huis: 'Dit is struisvogelpolitiek. Het beeld is dat alle bestuurders en ambtenaren heus wel weten dat bouwvergunningen in de praktijk niet volgens de letter van de wet worden getoetst. Redelijkerwijs mag je misschien ook helemaal niet verwachten dat een gemeente elke schroef en spijker controleert. Maar dit lijkt op willekeur en rechtsongelijkheid voor de burger.'

Sinds de gemeente Boekel anderhalf jaar geleden als eerste startte met het versoepeld afgeven van bouwvergunningen, volgen meer en meer gemeenten dat voorbeeld. VROM schrijft in een reactie dat er vanuit het ministerie 'enige zorg bestaat over het ontstaan van een lappendeken aan lokale regelingen'. 'Het streven van VROM is juist om te komen tot uniforme methoden voor het gehele land, zodat een burger of ondernemer weet waar hij of zij aan toe is', aldus de woordvoerder van het ministerie. 'Zolang de experimenten zorgvuldig worden uitgevoerd en gemonitord en met name gericht zijn op eenvoudige (licht bouwvergunningplichtige) bouwwerken is VROM geen tegenstander van dergelijke experimenten.'

Maar in de praktijk blijkt dat ook reguliere bouwvergunningen versoepeld worden afgegeven. Heerenveen en Boekel hebben daarover stevige gesprekken met VROM gehad. De betrokken gemeenten klagen dat ze in alle openheid handelen en daardoor last krijgen met het ministerie, terwijl veel andere gemeenten in stilte experimenteren met 'soepele' bouwvergunningen.

De Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland bevestigt het ontstaan van een lappendeken aan lokale regelingen. Nieuwe balkondrama's kunnen daardoor niet uitgesloten worden, stelt de vereniging. Hoogleraar ruimtelijke ordening Niels Koeman ziet een toenemende druk op gemeenten om sneller en soepeler met bouwvergunningen om te gaan. 'Dan is het wel wenselijk om dat in heel Nederland op dezelfde manier te doen. Dat ieder dorp z'n eigen regime ontwikkelt rond bouwvergunningen, lijkt me minder wenselijk.' Vereniging Eigen Huis stelt dat het nu ontbreekt aan een goede sturing vanuit het ministerie van VROM en is van mening dat VROM zorg moet dragen voor een uniforme en voor gemeenten werkbare toetsmethode die aansluit bij de bouwpraktijk én waarbij de veiligheid voorop blijft staan.


Noot voor de redactie,