Rabobank: oplossing fileprobleem vraagt regionaal beleid
Als we onze mobiliteit in de toekomst niet willen verliezen, zal nu drastisch moeten
worden ingegrepen op diverse terreinen. Infrastructurele verbeteringen zullen hand in
hand moeten gaan met het stimuleren van flexibele werktijden, telewerken en een vorm van
kilometerbeprijzing. Maar gezien de grote regionale verschillen in de mate en de aard van
de mobiliteitsproblematiek is het bovenal van belang om te komen tot regionale visies en
beleidsuitwerkingen. Dat zeiden economen van de Rabobank vandaag bij de presentatie van
de Visie op provinciale dynamiek, die dit jaar mobiliteit als thema heeft.
Afgelopen jaar waren we met zijn allen goed voor 57 miljoen manuren file. Als er niets
verandert, zal het aantal zogeheten voertuigverliesuren in 2020 zijn opgelopen tot 87
miljoen, zo valt te lezen in de Rabobankstudie. 'Wat onze fileproblematiek betreft is het
geen vijf vóór, maar vijf óver twaalf', licht Rabobankeconoom Rogier
Aalders toe. Hij wijst op de maatschappelijke schade die files veroorzaken. 'Volgens het
Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid bedroeg deze schade in 2006 tussen de 2,6 en 3,4
miljard euro. Het zal niemand verbazen dat de omvang van deze schade snel oploopt.'
Grote regionale verschillen mobiliteitsproblematiek...
De mobiliteitsproblematiek kent grote regionale verschillen in omvang en aard. Deze
verschillen hebben te maken met de concentratie van de bevolking, de concentratie van
verschillende vormen van infrastructuur en met verplaatsingsgedrag. In het algemeen zijn
de verkeersintensiteit en de congestieproblemen in de Randstad groter dan daarbuiten. En
buiten de Randstad in de stadgewesten, zoals Eindhoven en het Knooppunt Arnhem-Nijmegen,
weer groter dan daarbuiten. Aalders: 'In deze gebieden zijn de bevolkings- en
bedrijvendichtheid hoger en maken veel mensen gebruik van een beperkt wegenaanbod. In de
Randstad en steden wordt daardoor inefficiënt gereisd. De afstanden zijn relatief
kort, maar de reisduur is lang.'
De groei en ook de problematiek van de mobiliteit concentreert zich in het
woon-werkverkeer en het autogebruik. Door bevolkingsgroei, toename van het autobezit, de
arbeidsparticipatie van vrouwen en ook de grotere afstand tussen woning en werk is de
druk op ons wegennet de afgelopen jaren sterk toegenomen.
... en dus is ook een regionale aanpak noodzakelijk
De files die hierdoor ontstaan, liegen er niet om: de bereikbaarheid in de Randstad daalt
in de spits door files met bijna 50 procent. De grootste uitschieter is Flevoland. De
enorme uitgaande pendelstroom vanuit Almere zorgt voor grote knelpunten en vermindert de
bereikbaarheid vanuit de regio enorm. 'Wil men de forens de auto uit krijgen dan moeten
er alternatieven zijn. Investeren in openbaar vervoer is daarom belangrijk. Zo zijn
betere aansluitingen tussen spoor en onderliggend ov-netwerk dringend gewenst, aangezien
er momenteel geen sprake is van een volwaardig alternatief voor de auto. Daarvoor is het
voor- en natraject veel te lang. Maar ook het veel kleinere aanbod van openbaar vervoer
in de meer perifere gebieden is vaak een probleem. In Noord- en Zuid-Holland kiest men
bijvoorbeeld vaker voor het openbaar vervoer als alternatief, terwijl men in Zeeland
opvallend vaak de fiets kiest', aldus de Rabobankeconoom.
Mobiliteitsproblematiek kan dus niet uitsluitend worden opgelost door het Rijk.
Aalders:'Het is een landelijk probleem met regionaal specifieke aspecten. Dit vereist dus
een regionale aanpak bij de uitwerking van het beleid. Provincies, stadsgewesten en andere
verbanden van samenwerkende gemeenten dienen daarom visie en beleid te ontwikkelen om de
mobiliteitsproblematiek in de regio in kaart te brengen en aan te pakken. Neemt niet weg
dat er wel degelijk oplossingen zijn die vanuit een nationaal perspectief kunnen worden
ontwikkeld en geïmplementeerd. Daarbij denken we aan vormen van kilometerbeprijzing
en telewerken.'
Mobiliteit is niet langer vanzelfsprekend
De Rabobank pleit, kortom, voor een multi-aanpak van het fileprobleem. Aalders: 'Bovenal
moeten we af van de bij velen levende gedachte dat mobiliteit gratis en vanzelfsprekend
is. Echt met zijn allen op hetzelfde moment de weg op kan niet meer. Maar steeds als de
overheid een proefballonnetje oplaat over iets als rekeningrijden, staat het hele land op
zijn achterste benen. Het is tijd dat mensen beseffen dat iederéén zijn
steentje bij moet dragen aan de oplossing van het mobiliteitsprobleem.'
De Visie op provinciale dynamiek is als interactieve pdf te downloaden op
www.rabobankgroep.nl/provinciestudie