ChristenUnie


Bijdrage spoeddebat over de handelsmissie naar Iran

Bijdrage spoeddebat over de handelsmissie naar Iran

vrijdag 15 juni 2007 10:50

Voorzitter, vandaag lezen we weer in een landelijke krant het verhaal van een Amerikaanse wetenschapper die zonder pardon werd gearresteerd op verdenking van spionage en zonder proces al maanden vast zit in een Iraanse gevangenis. We hoorden de president Achmadinejad twee weken geleden zeggen Israel van de kaart vegen moet worden en eerder dat de Holocaust een mythe zou zijn. Een land dat op de derde plaats staat van de landenlijst van christenvervolging en waar de president heeft zich ten doel heeft gesteld de bekeringen tot het christendom een halt toe te roepen. In november 2005 werd een voorganger van een christelijke gemeente vermoord.

Een land met nucleaire ambities en waartegen internationale sancties lopen die mogelijk nog verscherpt zullen worden. Kortom niet een land waar de fractie van de ChristenUnie warme handelsbetrekkingen mee wil onderhouden.

Binnenkort gaan een tien tot twintig bedrijven op handelsmissie naar Iran. Een handelsmissie die oorspronkelijk gesteund werd met financiële middelen van de Nederlandse overheid.

Vorige week hebben we tijdens het AO Midden-Oosten gesproken over deze handelsmissie. Minister Verhage gaf toen aan te twijfelen aan de handelsmissie, en zou ook de Iraanse ambassadeur om opheldering vragen over de recente uitspraken van de Iraanse president. Is dat inmiddels gebeurd?

Vanuit EZ waren de eerste signalen minder positief, omdat er volgens de regels gehandeld zou worden. Gelukkig heeft staatssecretaris Heemskerk in zijn brief aan de Kamer aangegeven dat hij de handelsmissie `ernstig ontraadt' en dat de handelsmissie niet voor subsidie in aanmerking komt.

Toch blijft de toon van de brief wel dat de missie eigenlijk gewoon kan, omdat binnen de regels geopereerd wordt. Er wordt geen moment stilgestaan bij de impact die een dergelijke missie heeft op betrekkingen tussen landen en het beeld wat ontstaat van een handelsdelegatiebezoek. Als een Nederlandse delegatie op bezoek is, ontstaat bij burgers in Iran toch het beeld dat Nederland de houding heeft van business as usual. Ook al is het een missie zonder subsidie? Hoe ziet de staatssecretaris dit?

Heeft EZ ook zicht op welke bedrijven meegaan, en welke bedrijven in Iran bezocht worden? En met welke personen gesproken gaat worden? De staatssecretaris is het toch met mijn fractie eens dat immers moet worden voorkomen dat op wat voor manier normale betrekkingen worden onderhouden met de Iraanse regering?

Daarom hoor ik ook graag van de staatssecretaris of de Nederlandse ambassade op geen enkele manier betrokken is bij de missie, en dat er geen actieve ondersteuning is van de handelsmissie.

Voorzitter, zoals gezegd blijkt dat de missie in feite binnen de regels is. De vraag is dus vooral of je een dergelijke missie `moreel' kunt verantwoorden. Mijn fractie vindt van niet. Volgende punt is dan of de regels nog wel voldoen. Amerikaanse bedrijven mogen al sinds 1995 geen zaken doen met Iran. Wordt het niet tijd dat Nederland opnieuw gaat kijken naar de lijst van strategische goederen. Hoe zit het met de dual use goederen. Staan deze goederen inmiddels op de zwarte handelslijst van Nederland?

De brief van de staatssecretaris vermeldt dat de EU ruimte laat voor deze missies. En volgens de voorzitter van het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering gaan omringende landen wél gewoon op handelsmissie. Mijn fractie roept daarom de staatssecretaris op versteviging van de Europese richtlijnen te bevorderen en hierover in overleg te treden met zijn Europese collega's. Immers, de EU is als samenwerkingsverband toch ook betrokken bij pogingen om Iran `verder onder druk te zetten? Graag een reactie van de staatssecretaris.