Nivel


Meer aandacht nodig voor therapietrouw van immigranten

15 juni 2007

Niet-westerse immigranten stoppen vaker met het gebruik van medicijnen. Ook nemen zij hun medicijnen minder geregeld. Onderzoekers van het NIVEL pleiten voor meer aandacht voor deze groep patiënten in de spreekkamer.

Therapietrouw is de achilleshiel van de geneeskunde. Als patiënten hun pillen niet slikken, is niet vast te stellen of geneesmiddelen het gewenste effect hebben. Wereldwijd wordt er daarom naar gestreefd de therapietrouw van patiënten te verbeteren. Maar om de therapietrouw te kunnen verbeteren, moet je eerst weten welke patiënten hun medicijnen laten staan en waarom. Onderzoekers van het NIVEL zochten hier een antwoord op met gegevens uit de Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartsenpraktijk. Ze publiceerden hun resultaten onlangs in het digitale wetenschappelijke tijdschrift Biomed Central.

Therapietrouw lastig te voorspellen
De onderzoekers spitsten het onderzoek toe op medicijnen voor hoge bloeddruk, depressie en diabetes, met gegevens van in totaal zo'n 25.000 patiënten. Ze keken of er verschillen in therapietrouw waren tussen ouderen en jongeren, tussen hoger en lager opgeleiden, tussen autochtone Nederlanders en niet-westerse immigranten, en tussen huisartsenpraktijken onderling. Verder keken ze met welke klachten de patiënten bij de huisarts komen, hoe vaak, of ze op controle komen en hoeveel medicijnen ze gebruiken. Bij de diabetesmedicijnen vonden de onderzoekers weinig van deze verschillen. Bij de antidepressiva waren mensen die verder veel andere lichamelijke klachten hadden minder therapietrouw. En mensen die met bijvoorbeeld hoge bloeddruk regelmatig bij de huisarts komen zijn meer therapietrouw. Maar met uitzondering van etniciteit bleek het moeilijk een eenduidig risicoprofiel te maken voor de therapieontrouwe patiënt. NIVEL-onderzoeker Liset van Dijk: "Het is lastig aan de hand van sociaal-demografische kenmerken te voorspellen of iemand therapietrouw zal zijn of niet. De rol van leeftijd of geslacht is bijvoorbeeld helemaal niet zo helder als het gaat om therapietrouw. Waarschijnlijk spelen er allerlei subtiele mechanismen een rol die niet zo eenvoudig zijn bloot te leggen. We vonden bijvoorbeeld ook verschillen tussen huisartspraktijken. Met andere woorden: ook de dokter kan verschil maken."

Communicatie
De enige groep in het onderzoek die er duidelijk uitspringt door een mindere therapietrouw, zijn de niet-westerse immigranten die antidepressiva gebruiken. Bij deze patiënten is ruim twee keer zoveel kans dat ze niet therapietrouw zijn. Goede communicatie tussen huisarts en apotheker enerzijds en de patiënt anderzijds is daarom volgens de onderzoekers van essentieel belang. Daarbij spelen niet alleen verschillen in taal maar ook verschillen in cultuur een rol. "Allochtonen zeggen minder vaak dat ze geneesmiddelen gebruiken terwijl ze, als je kijkt naar de gegevens van huisarts en apotheek, juist meer krijgen voorgeschreven", verklaart Liset van Dijk. "Daar zit een discrepantie. Dit duidt erop dat migranten minder vaak medicijnen nemen die ze krijgen voorgeschreven. Het kan zijn dat de patiënt niet begrijpt wat de arts bedoelt. Maar het kan ook zijn dat hij niet zegt dat hij de geneesmiddelen niet wil en vervolgens zijn medicijnen niet inneemt. Artsen zouden daarom expliciet bij patiënten moeten navragen of ze wel écht akkoord gaan met de geneesmiddelen."

Samenwerkingspartner(s)


* Disciplinegroep Farmaco-epidemiologie en Farmacotherapie, faculteit Bètawetenschappen, Universiteit Utrecht
* Disciplinegroep Gezondheidspsychologie, faculteit sociale wetenschappen, Universiteit Utrecht Betrokken NIVEL project(en)


* NS2
Subsidiënt(en)


* ZonMw
Zie:


* Van Dijk et al, Patient risk profiles and practice variation in nonadherence to antidepressants, antihypertensives and oral hypoglycemics, BMC Health Services Research jaargang 7, 51 (10 april 2007) Zie ook:


* Uiters et al, Ethnic minorities and prescription medication; concordance between self-reports and medical records, BMC Health Services Research jaargang 6, 115 (13 september 2006)
* Van Dulmen et al. 2007 Patient adherence to medical treatment: a review of reviews. Health Services Research jaargang 7, 55 (17 april 2007)
* alle NIVEL publicaties

* het NIVEL onderzoeksprogramma Farmaceutische zorg
* het NIVEL onderzoeksprogramma Communicatie in de gezondheidszorg
* NIVEL rapporten bestellen