15 jun 2007 16:00
Onderdeel: Wageningen Universiteit
Locatie: Aula, Gebouw 362, Gen. Foulkesweg 1, Wageningen
Organisatie: Wageningen Universiteit
Promotor: prof.dr.ir. A.H.C. Van Bruggen (Biologische
bedrijfssystemen)
Co-Promotor: Dr.ir. A.J. Termorshuizen
Op vrijdag 15 juni a.s. promoveert Mbaye Ndiaye (AGRHYMET, Niamey,
Niger) op het proefschift getiteld âEcology and Management of Charcoal
Rot (Macrophomina phaseolina) on Cowpea in the Sahelâ.
Ndiaye richtte zich op de ontwikkeling van methoden die uitvoerbaar
zijn door de lokale bevolking ter bestrijding van wortelrot in
ogenboon, een van de belangrijkste voedingsgewassen in de Sahel. Deze
methoden betreffen: vruchtwisseling, lokale toepassing van compost en
stikstofrijke afvalstoffen, solarisatie en toepassing van biologische
bestrijding.Â
Boeren in de Sahel hebben bijzonder weinig middelen om specifiek in te
zetten tegen de beheersing van ziekten en plagen, terwijl tegelijk de
gewasopbrengst gemiddeld genomen zeer laag is: voor de belangrijkste
eiwitbron in de Sahel, ogenboon, is dit 200-500 kg per hectare.
Wortelrot veroorzaakt een opbrengstderving van gemiddeld 10% over het
gehele areaal (12,5 miljoen hectare) van ogenboon. Deze wortelrot
wordt veroorzaakt door de schimmel Macrophomina phaseolina. Chemische
bestrijdingsmiddelen zijn niet effectief door de sclerotiën van de
schimmel die langdurig in de bodem kunnen overleven. Bovendien zouden
boeren niet de financiële middelen hebben om bestrijdingsmiddelen aan
te schaffen.
Voor het eerst heeft Ndiaye stammen van deze schimmel geïsoleerd die
verschillen in erfelijk materiaal (DNA) en virulentie, afhankelijk van
het bedrijfssysteem waar ze gevonden zijn. Stammen geïsoleerd uit
gewasmengsels waren minder agressief op ogenboon dan stammen die uit
velden met alleen ogenboon kwamen.
Hoewel wortelrot voorkomt bij erg veel waardplanten, vond Ndiaye dat
fonio (Digitaria exilis) niet geïnfecteerd wordt door de schimmel.
Ook gierst (Pennisetum glaucum) blijkt een zwakke waardplant te zijn.
Teelt van deze planten levert een forse reductie op van de
bodembesmetting door de schimmel. Deze planten vormen ook een
belangrijk onderdeel van het dieet van de plattelandsbevolking en
passen goed in een gewasrotatie.
Toepassing van 6 ton per hectare compost, geproduceerd van lokaal
uitgangsmateriaal, bestreed de schimmel voldoende voor een forse
verhoging van de opbrengst in ogenboon. Een geringere hoeveelheid
compost kon worden gerealiseerd als tegelijk de biologische bestrijder
Clonostachys rosea (een schimmel) werd toegediend.
Solarisatie, de toepassing van plastic op een vooraf vochtig gemaakt
veld, leidde tot een afname van de bodembesmetting van Macrophomina
phaseolina met 44%. Pensafval, een product van slachterijen waar tot
nu toe niets mee werd gedaan, leidde zelfs tot een aanvullende
reductie tot 66%.
Ndiaye gaat nu in Niger verder met de implementatie van zijn
bevindingen.
Achtergrond
Ogenboon (Vigna unguiculata) is naast gierst het belangrijkste
voedingsgewas in de Sahel. Het wordt geteeld op een oppervlak van 12,5
miljoen hectare en is een waardevolle eiwitbron voor zowel mensen als
dieren. Ongeveer 64% van de teelt van ogenboon is in west- en
centraal-Afrika; de belangrijkste regioâs zijn in Nigeria (ca. 4
miljoen hectare en 1,7 miljoen ton opbrengst), Niger (3 miljoen
hectare en 0,3 miljoen ton) en Senegal (0,12 miljoen ha en 0,08
miljoen ton). De belangrijkste limiterende factoren bij de teelt van
ogenboon in de Sahel zijn gebrek aan water en voedingsstoffen. In
Niger en Senegal wordt ogenboon vooral geteeld in de aride en
semi-aride zone, waar de jaarlijkse neerslag beperkt is tot 250-500
mm.
Macrophomina-rot, veroorzaakt door de schimmel Macrophomina phaseolina
is een belangrijke ziekte in ogenboon. Macrophomina-rot neemt de
laatste decaden toe in een reeks van gewassen. Droogtestress, die
maakt dat gewassen meer vatbaar voor infectie door M. phaseolina zijn,
speelt wellicht een belangrijke rol. De verliezen veroorzaakt door
Macrophomina-rot op ogenboon worden geschat op gemiddeld 10% (= 30.000
ton of $ 146 miljoen).Â
Informatie:
PhD kandidaat: Mbaye Ndiaye, e-mail mbaye.ndiaye@wur.nl
Co-promotor: dr. ir. Aad Termorshuizen, e-mail
aad.termorshuizen@blgg.nl, tel. 06-52002192
Promotor: prof. dr. ir. Ariena van Bruggen, e-mail
ariena.vanbruggen@wur.nl, tel. 0317-478201
Titel proefschrift: "Ecology and Management of Charcoal rot caused by
Macrophomina phaseolina on Cowpea in the Sahel"
Zie het origineel
Directe internet uitzending van de promotie
Wageningen Universiteit