Promovendus: "generaal pardon voor gemeentegrenzen gewenst"
DELFT, 20070612 -- Gemeentegrenzen worden met uiteenlopende methoden beschreven, door twee instanties geregistreerd en soms ook ambtelijk gewijzigd. Dat heeft regelmatig fouten en onduidelijkheden tot gevolg. Voortaan moeten grenzen alleen aan de hand van coördinaten vastgesteld worden. Alle fouten uit het verleden zouden daarnaast in één keer ongedaan gemaakt moeten worden. Dit concludeert Ad van der Meer in zijn promotieonderzoek "Gemeentegrenzen in Nederland".
Uit vergelijkend onderzoek tussen de gegevens van het Kadaster over de gemeentegrenzen en die van de Topografische Dienst bleek dat beide bestanden op meer dan 2300 plaatsen van elkaar verschilden. Volgens Van der Meer liggen de oorzaken daarvan zowel in het proces van het wijzigen van grenzen, de wijze van beheer van de gegevens als de manier van beschrijven van grenzen. Duidelijke richtlijnen om daar mee om te gaan zijn er niet.
Officiële registratie ontbreekt
Er bestaat in Nederland geen officiële registratie van gemeentegrenzen. Het Kadaster registreert gemeentegrenzen als `bijproduct' van de kadastrale percelenregistratie omdat die vanouds per gemeente is geordend. De ligging van gemeentegrenzen op de kadastrale kaarten verandert soms als gevolg van de interne werkprocessen, dus zonder officieel besluit. De dienst wordt overigens wel altijd ingeschakeld als overheden gegevens over de ligging van een gemeentegrens nodig hebben. Ook de Topografische Dienst heeft nooit de formele taak gekregen om gemeentegrenzen vast te leggen. Toch heeft deze dienst tot nog toe wijzigingen bijgehouden omdat haar bestand wordt gebruikt voor enkele uitkeringen uit het Gemeentefonds.
In de praktijk zijn de ontstane vragen vrijwel allemaal ambtelijk door het Kadaster opgelost. Dat neemt niet weg dat de onduidelijkheden en verschillen problemen kunnen gaan veroorzaken, onder meer door intensiever grondgebruik. Er is een groeiende kans dat er bestuurlijke problemen ontstaan rond gemeentegrenzen waarvan de ligging onduidelijk is. Een betrouwbare ligging is ook van belang voor een nationale geo-informatie infrastructuur. Daarvoor is de administratieve indeling een van de basiseenheden.
Voorstellen
Van der Meer stelt een soort `generaal pardon' voor, waarbij alle bestaande gemeentegrensgegevens na een terinzagelegging in één keer formeel worden goedgekeurd. Alle eerdere grensvaststellingsbesluiten komen daarmee te vervallen, en alle vergissingen en interpretaties uit het verleden worden hiermee weggewerkt. "Met een consequente toepassing van coördinaten als grensbeschrijvingsmethode zullen onregelmatigheden niet meer voorkomen. Voorts moet de gemeentegrenzenregistratie worden losgekoppeld van de kadastrale percelenregistratie, zodat de grenzen niet meer onbedoeld kunnen wijzigen." Van der Meer stelt voor om een basisregistratie gebieden in te richten, die op termijn ook andere gebiedsgrenzen moet gaan bevatten, zoals grenzen van waterschappen, woonplaatsen, buurten en postcodedistricten. Het beheer van deze basisregistratie kan overigens wel bij het Kadaster worden ondergebracht.
Ad van der Meer is in 1979 afgestudeerd als HTS-Landmeetkundige in Utrecht en is thans werkzaam als hoofd van de afdeling Beleid, Advies en Projecten van de Dienst Geo en Vastgoedinformatie van de gemeente Amsterdam en sinds 2001 voor twee dagen in de week werkzaam bij het Onderzoeksinstituut OTB.
Van der Meer, Ad, 2007, Gemeentegrenzen in Nederland. Een juridisch, technisch en kadastraal onderzoek ISBN 978-90-5199-518-3
Onderzoeksinstituut OTB