FNV Bouw
Rechter: met opsparen uren niet van cao afwijken
Ook de rechter in hoger beroep vindt dat bouwbedrijven niet met het opsparen van uren van de cao mogen afwijken. Vorig jaar daagde FNV Bouw daarvoor de drie wegenbouwers Ballast Nedam, BAM Wegen en KWS voor de kantonrechter. De bond kreeg gelijk: de drie bedrijven mochten werknemers geen individuele contracten voorleggen met extra overwerk in de zomer om gebrek aan werk in de winter op te vangen. Alleen BAM zette het hoger beroep door. Op 5 juni heeft het Gerechtshof in Arnhem vonnis gewezen. FNV Bouw krijgt gelijk. Het risico dat er door weersomstandigheden minder werk is, komt voor rekening van de werkgever, vindt het Hof. Verder onderschrijft het Hof dat een werkgever van de cao-regels voor overwerk alleen kan afwijken 'in overleg en na instemming van de vakbonden'. Want een eigen jaarmodel, in overleg, dat kan wél.
Het Hof in Arnhem heeft het vonnis in kort geding van 1 augustus 2006 bekrachtigd. FNV Bouw vroeg toen om naleving van de cao. Bedrijven mogen alleen van de regels voor overwerk afwijken als ze met de vakbonden een 'jaarmodel' hebben afgesproken. Bij de drie grote wegenbouwers Ballast Nedam, BAM Wegen en KWS was het op dat punt niet tot een akkoord gekomen, ondanks langdurig overleg. De drie wilden op enig moment alleen nog maar dezelfde afspraken als er bij concurrent Heijmans overeengekomen waren. De bonden vonden dat in tegenspraak met het door werkgevers eerder zo sterk benadrukte 'maatwerk'. En juist om per bedrijf passende afspraken te maken, was de cao op dit punt aangepast; het oude 'jaarmodel GWW' was eruit gehaald. Het overleg met Ballast Nedam, BAM Wegen en KWS liep dus dood. Daarop legden deze drie hun werknemers individuele contracten voor die in strijd waren met de cao. Dat wilde FNV Bouw niet laten gebeuren. Samen met CNV en HZC vroeg de bond in kort geding om naleving van de cao. Met succes, want de kantonrechter in Utrecht verbood de drie wegenbouwers deze manier van werken.
Aanvankelijk gingen alle drie in hoger beroep, maar KWS en Ballast Nedam trokken zich uiteindelijk terug en stelden hun regeling bij. Op 5 juni 2007 heeft het Hof nu geoordeeld dat BAM Wegen niet zonder overleg en instemming van de vakbonden mag afwijken van de standaardregeling (artikel 15) van de cao. Ook niet als dit individueel met de werknemer wordt overeengekomen in een 'winterrooster'. Het Hof vindt het eveneens onaanvaardbaar dat werknemers in feite verplicht werden om een saldo van minstens 150 uur in het Tijdspaarfonds aan te houden, om dat op te nemen op een door de werkgever gewenst moment. Verder zegt het Hof opnieuw dat het leeglooprisico in de winterperiode een werkgeversrisico vormt. Verder staat de cao voor de bouwnijverheid structureel overwerk niet toe, terwijl incidenteel overwerk alleen in bijzondere gevallen mogelijk is, mits een representatief deel van de betrokken werknemers daarmee instemt. En ook daarvan was volgens het Hof geen sprake: in de regeling van BAM Wegen werd niet van geval tot geval de noodzaak van overwerk aangetoond, evenmin was er toestemming voor van cao-partijen.