Kankerbestrijding stap vooruit: betere medicijnen door analyse
ontgiftingsenzym
29 mei 2007
STW-onderzoeker Teun van Herwaarden promoveert 11 juni aan de
Universiteit van Amsterdam op een onderzoek naar de opname en afgifte
van medicijnen (tegen kanker) in het menselijk lichaam. Teun van
Herwaarden bekeek bij het Nederlands Kanker Instituut de ontgiftende
werking van de Cytochroom P450 3A (CYP3A) enzymen. Deze groep enzymen
breekt giftige stoffen uit voedsel af, en dus ook vele medicijnen.
Door verschillende muizen met elkaar te vergelijken, verhelderde Van
Herwaarden de invloed van Cyp3a op de afbraak. Daarnaast mat de
STW-onderzoeker in welke mate activiteit van CYP3A in de lever versus
de darmen actief is tegen de opname van het medicijn. Met dit
bruikbare model kunnen meer specifieke, gemakkelijk opneembare
medicijnen worden ontwikkeld.
Hoeveel medicijnen komen door?
Het ontgiftingsenzymsysteem CYP3A komt in actie bij meer dan de helft
van de tegenwoordig gebruikte geneesmiddelen. De groep enzymen, die
giftige stoffen en dus verscheidene medicijnen tegen kanker afbreekt,
is bij elk mens in een andere hoeveelheid in het lichaam aanwezig.
Daardoor is het doorgaans moeilijk te voorspellen in welke mate
geneesmiddelen die primair door CYP3A afgebroken worden, bij patiënten
worden opgenomen, met consequenties voor de effectiviteit van het
geneesmiddel.
In dit door STW gefinancierde en bij het Nederlands Kanker Instituut
uitgevoerde project heeft Van Herwaarden muizen gemaakt die Cyp3a niet
meer bevatten. De afbraak van een geneesmiddel werd vergeleken tussen
deze muizen en muizen die wel Cyp3a bevatten (normale muis). Zo werd
de invloed van Cyp3a op de afbraak duidelijk. Daarnaast zorgde van
Herwaarden ervoor, dat muizenlevercellen menselijk CYP3A aanmaakten en
testte daarmee in welke mate medicijnen afgebroken werden. Datzelfde
deed hij bij muizen waarvan de darmcellen menselijke CYP3A tot
expressie lieten komen. Zo kon hij meten waar en hoeveel van het
geneesmiddel werd afgebroken.
Breed scala van toepassingen
Het door Van Herwaarden ontwikkelde diermodel kan helpen om een
geneesmiddel te ontwikkelen dat minder giftig is en makkelijker via
lever en darmen het lichaam binnenkomt. Daarnaast kunnen eventuele
interacties met andere geneesmiddelen worden bekeken. Het diermodel is
geschikt voor het ontwikkelen van een breed scala van geneesmiddelen.
De participerende bedrijven in dit project zullen naar verwachting
gebruik gaan maken van de gegenereerde muismodellen.
..............................
Noot voor de redactie,
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek