Verdeelde visies op grondexploitatie
woensdag 23 mei 2007
In het debat over de Wet ruimtelijke ordening inzake de
grondexploitatie heeft zich op dinsdag 22 mei in de Eerste Kamer een
klassieke tegenstelling afgetekend. De linkse fracties in de senaat
toonden zich voorstander van meer doorzichtigheid van de grondmarkt.
Ook willen zij dat de waardevermeerdering op een of andere manier ook
ten goede komt aan publieke voorzieningen. De fracties van CDA en VVD
zijn hier niet faliekant tegen, maar willen eigenaren van grond niet
al te zwaar belasten. De senaat ging overigens zonder stemming akkoord
met de wet op de grondexploitatie die erop is gericht om gemeenten een
publiekrechtelijke stok achter te geven bij onderhandelingen met
private partijen over de ontwikkeling van bijvoorbeeld
woningbouwlocaties en bedrijventerreinen. Het wetsontwerp is nog onder
het vorige kabinet ingediend.
Afdwingen
De verwachting is dat gemeenten in 95% van de gevallen overeenkomsten
kunnen sluiten met private partijen als projectontwikkelaars en
woningbouwcorporaties en dat zij overeenkomsten kunnen sluiten om
kosten voor publieke voorzieningen te verevenen. In 5% van de gevallen
als overeenstemming niet langs private weg mogelijk blijkt, zouden
gemeenten dan met behulp van de nieuwe wet de bijdrage van private
partijen aan publieke voorzieningen kunnen afdwingen.
Apart debat grondpolitiek
Volgens PvdA-senator Meindertsma zou ook de waardegroei van de grond
een factor moeten worden bij de herontwikkeling van de verpauperde
wijken, waar het kabinet 'prachtwijken' van wil maken. Mevrouw
Meindertsma stelde voor in september nog apart over de grondpolitiek
debatteren.
Zijdelings kwam in het debat aan de orde dat de Eerste Kamer het
ongepast vond dat een ontwerpbesluit ruimtelijke ordening was
voorgehangen vóór de wetsartikelen, waar dit besluit zich op baseert,
zijn aanvaard door beide Kamers. Ook over dit besluit wil de Kamer in
september van gedachten wisselen met de minister.
Motie
Nadat GroenLinks-senator Van der Lans eerder in het debat had laten
weten de reactie op zijn verzoek om meer transparantie in de
grondmarkt ontoereikend te vinden, diende hij tegen het eind van het
debat een motie in. Daarin wordt de regering verzocht een systematisch
onderzoek mogelijk te maken dat zo nauwkeurig en concreet mogelijk
inzicht biedt in de activiteiten en verworven rechten van partijen op
de grondmarkt en de grondposities die deze inmiddels in Nederland
hebben opgenomen.
Transparante grondmarkt
Minister Cramer zei wel voor zo'n onderzoek te voelen, maar kreeg van
CDA-senator Wagemakers voorgehouden dat de wetgever al eerder heeft
bepaald wat wel en niet openbaar is: eigendom van grond staat in het
openbare kadaster, maar opties of onderlinge afspraken tussen partijen
niet. De minister gaf aan dat zij allereerst wil nagaan of zo'n
onderzoek kan leiden tot het doel dat de linkse fracties voor ogen
hebben: een transparantere grondmarkt.
Accenten
Minister Cramer van VROM gaf aan in de nabije toekomst wel enkele
nieuwe accenten bij de wet te willen leggen. De minister wil in
september ingaan op mogelijkheden tot het vergroten van de
transparantie van de grondmarkt, verruiming van de mogelijkheden tot
verevening in de geest van het amendement Irrgang en het inzetten van
gerealiseerde waardevermeerdering voor een bredere aanpak,
bijvoorbeeld groen of sociale of culturele infrastructuur. Ook wil zij
dan nader ingaan op burgerparticipatie en het tegengaan van
verrommeling van het landschap.
Eerste Kamer der Staten Generaal