Kamerbrief inzake een verzoek om informatie over het verloop van de recente
verkiezingen in Nigeria
21-05-2007 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Zeer geachte Voorzitter,
Graag bied ik u hierbij de reactie aan op uw verzoek van 26 april 2007
met kenmerk 07-BuZa-B-024. In uw brief verzocht u om informatie over
het verloop van de recente verkiezingen in Nigeria. U verzocht hierbij
in het bijzonder in te gaan op de beschuldigingen van de oppositie en
van verkiezingswaarnemers over fraude. Ook verzocht u aan te geven
welke politieke conclusies Nederland en de EU hieraan verbinden.
Op 14 april vonden in Nigeria verkiezingen op deelstaatniveau plaats
voor de verkiezing van 36 deelstaatgouverneurs en
deelstaatparlementen, op 21 april gevolgd door presidents- en
parlementsverkiezingen op federaal niveau.
Aan deze verkiezingen werd door de internationale gemeenschap veel
belang gehecht vanwege de voorbeeldwerking die er, bij een goed
verloop, van zou kunnen uitgaan voor de gehele regio. Daarnaast was
het voor Nigeria de eerste keer dat een gekozen president via
verkiezingen de macht zou overdragen aan een opvolger.
De voorbereiding van de verkiezingen
Een voorstel voor grondwetswijziging waarmee een derde
ambtstermijnwetsvoorstel voor president Obasanjo mogelijk zou worden
werd in 2006 verworpen door het Nigeriaanse parlement, dat daarmee een
zekere onafhankelijkheid toonde. De presidentskandidaat voor de
regeringspartij PDP was deelstaatgouverneur Umaru Yar'Adua.
Tegelijkertijd probeerde de regering één van de twee belangrijkste
oppositiekandidaten, vice-president Atiku Abubakar, met
beschuldigingen van fraude uit te sluiten van deelname aan de
presidentsverkiezingen. Eerst op 16 april kreeg Abubakar, op basis van
een uitspraak van het - in deze zaak onafhankelijk opererende -
Hooggerechtshof, alsnog toestemming deel te nemen aan de verkiezingen
van 21 april. Dit leidde tot de noodzaak op zeer korte termijn de
stembiljetten aan te passen.
Het verloop van de verkiezingen op 14 en 21 april
Ten tijde van de verkiezingen waren diverse internationale
waarnemersmissies aanwezig in Nigeria, waaronder een
EU-waarnemersmissie onder leiding van Europarlementariër Max van den
Berg. Al deze missies spraken een zeer kritisch oordeel uit over de
verkiezingen. Dit werd bevestigd door de EU-ambassadeurs te Abuja, die
ook zelf optraden als verkiezingswaarnemer.
In een verklaring van 16 april spreekt de EU-waarnemersmissie haar
ernstige zorg uit over het verloop van de verkiezingen op 14 april en
signaleert zij ernstige ongeregeldheden als het niet of te laat
opengaan van stembureaus, gebrek aan stembiljetten en
onregelmatigheden bij het tellen. In een aantal staten was op de
verkiezingsdag sprake van geweld. Deze verklaring werd onderschreven
door de EU-ambassadeurs te Abuja.
In een verklaring van 23 april stelt de EU-waarnemersmissie dat de
verkiezingen niet hebben voldaan aan internationale en regionale
standaarden. Zo signaleert de missie een gebrekkige organisatie door
de Nigeriaanse kiescommissie (INEC) en wijdverbreide onregelmatigheden
op de verkiezingsdagen zelf. De missie is van mening dat "these
elections have not lived up to the hopes and expectations of the
Nigerian people and the process cannot be considered to have been
credible".
Fraude, zowel bij het stemmen zelf als bij de telling, intimidatie en
geweldpleging blijken nog altijd diep geworteld in de Nigeriaanse
politieke cultuur. De verkiezingen van dit jaar zijn in dit opzicht
zeker niet beter verlopen dan de verkiezingen van 2003.
In totaal vielen in de verkiezingsperiode ca. 200 doden.
Uitkomst van de verkiezingen
Zoals verwacht werd regeringskandidaat Umaru Yar'Adua door de
Nigeriaanse kiescommissie uitgeroepen tot winnaar van de
presidentsverkiezingen. Volgens officiële maar omstreden cijfers kreeg
hij ruim 70% van de stemmen.
In 28 van de 36 deelstaten werd een gouverneur gekozen van de
presidentiële PDP. In een aantal deelstaten zijn inmiddels
(deelstaat-) verkiezingen overgedaan. Merkbare verbeteringen in het
proces werden daarbij niet geconstateerd.
Protesten van de oppositie
De oppositie en ontevreden kiezers hebben geprotesteerd tegen de
uitslagen van de verkiezingen, zowel op deelstaat- als op federaal
niveau. Van grootschalig georganiseerd protest is echter geen sprake,
zowel vanwege de verdeeldheid van de oppositie als vanwege de angst
van de bevolking voor verder geweld.
De Nigeriaanse kieswet voorziet in mogelijkheden om
verkiezingsuitslagen langs juridische weg aan te vechten.
Vooraanstaande oppositieleiders als Atiku Abubakar en Muhammadu Buhari
hebben aangegeven hiervan gebruik te willen maken met betrekking tot
de presidentsverkiezingen. In de deelstaten bestaat de mogelijkheid
protest aan te tekenen bij speciale "verkiezingstribunalen".
Conclusies van Nederland en de EU
Nederland onderschrijft het oordeel van de EU-waarnemersmissie dat de
verkiezingen van april in Nigeria niet hebben voldaan aan
internationale en regionale standaarden en betreurt het dat Nigeria,
als belangrijk regionaal speler, de kans gemist heeft een voorbeeld te
stellen op het gebied van vrije en eerlijke verkiezingen.
De verkiezingen zijn herhaaldelijk onderwerp geweest van overleg in
EU-verband, zowel te Abuja als in Brussel. Daarbij is goede nota
genomen van de kritische verklaringen van nationale en internationale
verkiezingswaarnemers, in het bijzonder de EU waarnemersmissie.
In een verklaring van 30 april spreekt het EU-voorzitterschap zijn
diepe zorg uit over de onregelmatigheden en het geweld waarmee de
verkiezingen op 14 en 21 april gepaard zijn gegaan. De EU roept alle
betrokkenen op geschillen over de verkiezingsuitslagen uitsluitend via
juridsiche uit de weg te ruimen. In deze verklaring bevestigt de EU
zijn betrokkenheid bij Nigeria en zijn bereidheid de dialoog met het
land voort te zetten ter versterking van de "wederzijdse inspanning"
ten behoeve van goed bestuur en democratie.
Naar verwachting zal regeringskandidaat Umaru Yar'Adua op 29 mei als
nieuwe president worden geïnaugureerd. Hij zal daarmee de nieuwe
gesprekspartner zijn voor de internationale gemeenschap.
Ik acht verdere betrokkenheid van de internationale gemeenschap bij
Nigeria van groot belang voor de bevordering van het moeilijke
democratiseringsproces in het land. Daarmee wordt tevens recht gedaan
aan de wens van tientallen miljoenen Nigerianen die een oplossing
wensen voor de vele problemen van het land, zoals armoede, corruptie
en geweld.
De EU zal de reeds vóór de verkiezingen met actieve deelname van de
Nederlandse vertegenwoordiger te Abuja gevoerde politieke dialoog
onder artikel 8 van het Verdrag van Cotonou ook na 29 mei voortzetten.
Daarbij zullen de Nigeriaanse leiders voortgaand gewezen worden op hun
verantwoordelijkheden met betrekking tot democratie en goed bestuur,
waaronder het respecteren van de wet- en regelgeving op het gebied van
verkiezingen.
Daarnaast dient de EU zich in het bijzonder te richten op
ondersteuning van actoren in Nigeria die zich op relatief positieve
wijze hebben onderscheiden, zoals de "civil society" en delen van de
rechterlijke macht en het parlement.
Teneinde zoveel mogelijk effect te kunnen bereiken neemt Nederland
deel aan de dialoog in EU-verband. Ook in bilaterale contacten met
Nigeria heeft Nederland zijn zorg en teleurstelling uitgesproken over
de gang van zaken rond de verkiezingen en zal Nederland het belang
blijven onderstrepen dat het hecht aan bevordering van goed bestuur en
democratie.
Tenslotte teken ik aan dat de Nederlandse ambassade te Abuja in de
aanloop tot de verkiezingen een zestal projecten heeft gefinancierd op
het gebied van "voter education" en andere aan de verkiezingen
gerelateerde thema's. Daarmee was een bedrag gemoeid van EUR 159.000.
Voor 2007 beschikt de ambassade over een bedrag van EUR 1 miljoen,
bestemd voor het ondersteunen van activiteiten van maatschappelijke
organisaties op het gebied van goed bestuur en democratisering.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Vehagen
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken