Ministerie van Algemene Zaken



16-05-2007, Gesprek met de minister-president, N1, 18.30 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD, OVER HET BELEIDSPROGRAMMA, STAATSSECRETARIS DE JAGER, DE DEFENSIEBEGROTING EN HET SONGFESTIVAL

KOCKELMANN:
U gaat maandag met zijn allen op tournee door Nederland. Het einde van de 100 dagen komt in zicht. U hebt een eerste inventarisatie gemaakt. Hoeveel plannen denkt u zijn er binnen gekomen?

BALKENENDE:
Heel veel. U wijst terecht op het feit dat bewindslieden het land zijn ingegaan, werkbezoeken hebben afgelegd, met mensen hebben gesproken. Dat leidt tot tal van ideeën. Maar niet alleen het land ingaan maar ook via internet hebben we echt duizenden reacties gekregen. Ik vind het erg stimulerend zoals mensen graag met het kabinet spreken en omgekeerd leeft in het kabinet genieten van de ontmoeting.

KOCKELMANN:
Duizenden ideeën. Hoeveel geld is er voor?

BALKENENDE:
Er zijn miljarden extra gekomen in het regeerakkoord. Dat is ook waar we vandaag over hebben gesproken. We komen met een beleidsprogramma. Dat is de uitwerking van het coalitieakkoord. Op 14 juni wordt dat gepresenteerd. Dan praat je vandaag ook al over de financiële mogelijkheden. Het is altijd zo dat er meer wensen zijn dan…

KOCKELMANN:
Hoeveel ideeën zijn er, hoeveel bewindspersonen zijn er en hoeveel geld is er dan?

BALKENENDE:
We hebben echt ruimte, een aantal miljarden vrijgemaakt in het coalitieakkoord van de drie partijen. Maar dat zijn vaak nog algemene bedragen. Er staat bijvoorbeeld een miljard voor Onderwijs maar dan is natuurlijk de vraag van hoe gaan we dat invullen.

KOCKELMANN:
Als je alleen de salarissen omhoog doet is het geld op straks.

BALKENENDE:
Daarom moeten we het ook op een verstandige manier doen.

KOCKELMANN:
Bent u niet bang door het land in te gaan dat u valse verwachtingen wekt?

BALKENENDE:
Het is niet iets van u vraagt en wij draaien. En het is ook niet zo als je het land in gaat van we zullen alles honoreren. Dan ben je als politicus geen knip voor de neus waard. Er is wel altijd gezegd het gat om een goed managen van verwachtingen. En we moet ook kijken naar voorstellen die geen geld kosten.

KOCKELMANN:
Zijn die er?

BALKENENDE:
Natuurlijk. Neem bijvoorbeeld dat mensen zeggen van ik wil meer lol in mijn werk hebben. ik wil dat er minder regels komen voor het onderwijs.

KOCKELMANN:
Wat kunt u er aan doen?

BALKENENDE:
Dingen als regelgeving dat is iets wat we zelf kunnen doen. Maar vaak zie je ook, laat ik bijvoorbeeld het thema respect in de samenleving noemen, geweldig mooie initiatieven in Nederland. Bij scholen bij buurtverenigingen, bij sportverenigingen. Om mensen te betrekken bij de vraag hoe gaan we met elkaar om. Dat is niet altijd een kwestie van geld, dat is een kwestie van zorgen dat er ruimte is.

KOCKELMANN:
Maar u bent niet bang voor het beeld dat u als een soort van Sinterklaas door het land trekt en halverwege tot de ontdekking komt dat er geen pakjes meer in de zak zitten?

BALKENENDE:
Nee laat ik een voorbeeld noemen. Ik was zelf een keer op een prachtig werkbezoek. Het ging over ontwikkelingen in de zorg, mensen met grote handicaps. Hoe kun je die er bij halen? Ik heb gesproken met jongeren die vanuit de opleiding stages liepen en daardoor aan een baan probeerden te komen. Wat ik daar merkte is niet mensen die ik sprak die vroegen om geld maar die hadden het veel meer over de trots van waar ze mee bezig waren. Hoe kun je zorgen dat jongeren gemotiveerd zijn. En dat was een heel ander type gesprek dan van wat kunt u nog leveren wat betreft financiële middelen.

KOCKELMANN:
Wat is het beste idee dat u bent tegengekomen waarvan u denkt dat gaan we doorvoeren?

BALKENENDE:
Nou wat ik heb gezien dat zijn mensen met een zware handicap en daar was ik echt van onder de indruk. Hoe zij door middel van technologie, internet en ict gewoon mee kunnen doen. Er is ook een tijd geweest dat mensen wel te maken hadden met activiteiten. Maar ik heb gewoon gezien hoe mensen met een zware handicap websites aan het maken zijn. En daardoor ook hun eigen bestaan inhoud kunnen geven.

KOCKELMANN:
En vroegen zij nog geld?

BALKENENDE:
Nee dat was zo mooi want zij konden op eigen benen staan. Dat vond ik geweldig.

KOCKELMANN:
En geld had daar niets mee te maken?

BALKENENDE:
Nee het is natuurlijk wel zo dat ze moeten worden begeleid. En natuurlijk is het zo dat deze mensen met een handicap toch naar werk kunnen worden geleid dan vergt dat een intensief traject en de nodige begeleiding. Dat kost geld. Maar het feit dat het lukt om mensen dat stukje zelfstandigheid te geven dat is prachtig.

KOCKELMANN:
Nou begreep ik dat Wouter Bos gaat coördineren. Waarom doet u dat zelf niet?

BALKENENDE:
Ja ik was een beetje verbaasd over deze publiciteit. Maar goed zo gaan die dingen wel eens in de media. Waar het om gaat is het volgende. Bewindslieden hebben allemaal plannen gemaakt en die komen op mijn ministerie terecht bij Algemene Zaken. We hebben nu alles op een rijtje gezet en we hebben gezegd we moeten de tekst gaan indikken. We moeten wat scherper zijn in het formuleren van de doelen. Daarin heb ik als premier een eerste verantwoordelijkheid. Dat doe ik Damen met de vice-premiers Bos en Rouvoet. En naast die inhoudelijke kant heb je te maken met de financiële kant en het is altijd zo dat een ministerie van Financiën daar een bijzondere verantwoordelijkheid in heeft. En daar ben ik ook erg blij om dat Financiën juist ook kijkt naar de financiële mogelijkheden. Hoe ga je die verschillende pijlers van het beleidsprogramma invulling geven. Nou daarin heeft de minister van Financiën een eerste verantwoordelijkheid, in overleg met mij en de trekkers van die pijlers.

KOCKELMANN:
Ander onderwerp. Vindt u dat een staatssecretaris die in het huidige kabinet zit en die zich in een vorige baan niet aan de wet zou hebben gehouden, dat die kan blijven zitten?

BALKENENDE:
U doelt natuurlijk op de heer De Jager. Het is geen abstracte vraag die u stelt. Laat ik eerst maar eens zeggen dat ik buitengewoon blij ben dat de heer De Jager staatssecretaris van Financiën is. Dat blijkt ook uit alle Kamerdebatten. Het is een vakman. Hij weet precies hoe de fiscaliteit werkt.

KOCKELMANN:
Maar de Volkskrant berichtte dat hij in zijn rol van werkgever niet aan het arbeidsrecht heeft gehouden.

BALKENENDE:
Dan zeg ik eigenlijk het volgende. Toen de heer De Jager werd aangezocht om staatssecretaris te worden is er ook veel rumoer geweest. Dat was ook een hoop publiciteit op dat moment. En ik heb toen die zaak heel grondig laten onderzoeken. Dat moest ik doen en wilde ik doen.

KOCKELMANN:
Ook deze aantijgingen?

BALKENENDE:
Toen is de conclusie destijds geweest : er is eigenlijk geen enkel beletsel voor de heer De Jager om staatssecretaris te worden.

KOCKELMANN:
Maar zijn deze beschuldigen toen ook ter tafel gekomen?

BALKENENDE:
Deze beschuldigingen die hebben de heer De Jager er toe gebracht om een onafhankelijke deskundige te vragen om alles in kaart te brengen.

KOCKELMANN:
Waar overigens het verhaal over gaat dat het een bekende van hem is.

BALKENENDE:
Ook dat weer. Dat hoor je dan ook weer in de media.

KOCKELMANN:
Klopt het niet?

BALKENENDE:
Nee het klopt helemaal niet. Ik geloof dat de heer De Jager één keer de hand heeft geschud van de heer Lundquist. En ik heb ook wel gemerkt dat bijvoorbeeld in de media wordt gesuggereerd dat de heer De Jager, want hij was een goed ondernemer, hij kreeg een keer prijs en die werd uitgereikt door de heer Lundquist. Maar dat is een heel ander iemand. Dan vind ik het merkwaardig als dat soort zaken worden gemeld en de publiciteit wordt voortgezet. Dat vind ik jammer..

KOCKELMANN:
Stel nou dat blijkt dat hij de wet heeft overtreden is er dan plek voor een staatssecretaris die de wet heeft overtreden in uw kabinet.

BALKENENDE:
Laten we eerst maar de feiten eens op een rijtje zetten.

KOCKELMANN:
Maar het is een principiële vraag.

BALKENENDE:
Wat ik zo gek vind is ik zie opeens nu de publiciteit. Er is van de kant van het bedrijf een verklaring uitgegeven waarin op alles wordt ingegaan. En de heer De Jager heeft ook tegenover mij nog eens duidelijk aangegeven hoe de zaak er voor staat. Hij zegt ook ik heb het volste vertrouwen in het onderzoek.

KOCKELMANN:
Heeft u dat ook?

BALKENENDE:
Ik heb vol vertrouwen in de heer De Jager en ik zie het onderzoek ook met vertrouwen tegemoet. Maar ik ga niet vooruit lopen op dit onafhankelijk onderzoek. Maar ik vond het wel goed dat De Jager uit eigen beweging heeft gezegd van ik laat dit onderzoeken. Want we schieten niks mee op als dit een zaak is die maar sleept, die maar voortduurt. We moeten aan het werk.

KOCKELMANN:
Maar heeft u het hier ook als informateur over gehad met hem?

BALKENENDE:
Nee uiteraard niet.

KOCKELMANN:
Hij heeft dit niet uit zichzelf tegen u gezegd?

BALKENENDE:
Nee het is zo dat we inmiddels heel duidelijk zijn in hoe we omgaan met kandidaatsbewindspersonen. Dat is ook in een brief aan de Tweede Kamer gemeld. En dat betekent dus dat elke bewindspersoon een screening krijgt van hoe heb je je belasting afgedragen. Is er iets wat betreft strafrecht dat we moeten weten. Zijn er andere zaken die we onder ogen moeten zien. En in dat kader is er onderzoek geweest naar de heer De Jager zoals ook naar andere bewindslieden. En toen heb ik gezegd geen bezwaren om staatssecretaris te worden. Dit is nu een zaak die nu naar voren komt. Die was toen uiteraard niet aan de orde. Maar we zullen nu zien wat het onderzoek gaat opleveren.

KOCKELMANN:
En u ziet dat met vertrouwen tegemoet?

BALKENENDE:
Ik wacht gewoon het onderzoek maar even af.

KOCKELMANN:
U zei net dat u het met vertrouwen tegemoet zag?

BALKENENDE:
Dat doe ook maar ik heb net een persconferentie gehad en toen kwamen er ook allerlei vragen over de persoon in kwestie.

KOCKELMANN:
De minister van Defensie heeft laten doorschemeren dat hij die Tomahawk raketten op twee bijzondere fregatten waarschijnlijk niet gaat aanschaffen omdat hij dat geld nodig heeft voor personeelskosten. Dan zeggen defensiespecialisten dat is eigenlijk de verkeerde aanpak want je moet nooit op materieel bezuinigingen ten gunste van personeelkosten omdat je dan een Belgisch leger creëert.

BALKENENDE:
Je moet wel oppassen voor verkeerde conclusies. U weet dat we in het akkoord van deze coalitie hebben afgesproken dat er meer geld komt bij Defensie. Een bedrag van 500 miljoen. Nu is het zo dat in het kader van prioriteitstelling de minister van Defensie bezig is om te kijken van hoe kunnen we de gelden zo goed mogelijk inzetten. Ik heb van de minister begrepen, het is overigens vandaag niet in de ministerraad aan de orde geweest, dat hij het punt van Tomahawks wat relativeert. U heeft ook via de media kunnen horen waarom hij dat vond.

KOCKELMANN:
Anderen denken daar anders over.

BALKENENDE:
Ja maar dat is zijn verantwoordelijkheid. Maar dat debat zullen we ook nog in de ministerraad voeren. Ik heb andere commentaren gehoord in de pers. Andere berichten maar dat doen we op een ordentelijke manier.

KOCKELMANN:
Bij het wetenschappelijk bureau van uw partij waar u ooit directeur van was...

BALKENENDE:
Nee ik was geen directeur.

KOCKELMANN:
Maar goed dat instituut publiceert een rapport dat zegt als we deze missies willen blijven doen naar Uruzgan, Irak, crisisbeheersing, vredesmissies, daar moet er echt geld bij.

BALKENENDE:
U weet dat er ook extra middelen komen voor defensie. Dat is één. N het tweede is dat wanneer we bijvoorbeeld die belangrijke missies hebben zoals in Uruzgan, dat zijn zeer kostbare missies. En waarom doen we dat? Omdat doen we omdat de mannen en de vrouwen die het werk moeten doen die moeten goed bewerktuigd zijn. En dat is een kostbare affaire.

KOCKELMANN:
Maar hoeveel geld er naar Defensie gaat staat nog niet vast omdat de besprekingen niet zijn afgerond?

BALKENENDE:
Nee zoals gezegd wat in de media speelt hebben we er in de ministerraad vandaag niet over gesproken en op enig moment komt de zaak terug en dan praten we daar met de minister over.

KOCKELMANN:
Houdt u ook zo van het songfestival?

BALKENENDE:
Steeds minder.

KOCKELMANN:
Bent u het eens met de VVD in het Europarlement en wilt u een Europese Unie Songfestival?

BALKENENDE:
Laat ik daar nog maar even wat advies over vragen. Het is wel zo dat het gevoel van heel veel Nederlanders echt anders is dan we vroeger hadden bij het songfestival.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, jw)