`publieke gezondheidszorg is incestueuze wereld'
G2/07: SCP constateert ongezonde kloof tussen `bovenlaag' en `doelgroep'
WOERDEN, 20070501 -- De publieke gezondheidszorg is een incestueuze wereld van onderzoekers, beleidsmakers en uitvoerders. Een wereld met weinig ruimte voor nieuwe invalshoeken, die slecht aansluit bij de belevingswereld van de burgers, hun wensen en oplossingen. Erger, die zich daar met een zeker dédain toe verhoudt. Geen wonder dat het volksgezondheidsbeleid niet goed scoort.
Deze pittige stellingname tekent G, vakblad over gezondheid en maatschappij, op uit een interview met Sjoerd Kooiker, namens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) auteur van het boekje `Een nuchtere kijk op gezond gedrag; vier thema's voor gezondheidsbevordering'. Kooiker schreef het boekje samen met Koos van der Velden, hoogleraar Public Health.
In G2/07 zegt Kooiker: `Ik denk dat een belangrijke zwakte van de publieke gezondheidszorg is dat alle mensen die zich ermee bemoeien - de onderzoekers, de beleidsmakers en de top van de uitvoerders - erg op elkaar lijken. We hebben allemaal min of meer dezelfde sociaal-economische achtergrond, wonen in vergelijkbare huizen en komen elkaar tegen bij de sportverenigingen van onze kinderen. De problemen en probleempjes van deze mensen lijken veel op elkaar. Het zijn de typische strubbelingen in het leven van de maatschappelijke bovenlaag. Er is te weinig aansluiting bij de belevingswereld van de mensen die we proberen te bereiken.'
Bij gezondheidsbevordering wordt er volgens het SCP te veel gekeken naar een wetenschappelijke en te weinig naar een maatschappelijke legitimatie. `Gezond gedrag moet geleerd worden, niet van bovenaf gestuurd,' zoals Kooiker uit een van de interviews voor zijn boekje citeert.
G signaleert dat professionals in het complexe veld van de publieke gezondheidszorg nauwelijks benul hebben van het bestaan van verschillende waarheden. Ook het tweede artikel in G2/07 gaat over cultuurverschillen tussen bevolkingsgroepen. Huisarts Koos Bartels en jeugdarts Ferko Öry wijzen erop dat het voor de effectiviteit van het werk cruciaal is dat professionals zich bewust zijn van het eigen referentiekader. En dat ze inzicht hebben in het referentiekader van de doelgroep. Zoiets vraagt om ruimte voor dialoog met die doelgroep en een differentiatie van doelen en werkwijzen.
Helaas is er voor zo'n differentiatie doorgaans weinig politieke ruimte, om financiële redenen, maar ook om politieke. De kracht van de publieke gezondheidszorg is dan ook tegelijkertijd haar zwakte: het (moeten) werken aan één en hetzelfde volksgezondheidsprobleem, maar dan wel met verschillende disciplines en paradigmata, vanuit uiteenlopende posities, met medische technieken, gedragsgerichte methodieken en voorzieningenbeleid, liefst synchroon in verschillende settingen.
Op zoek naar meer handreikingen voor effectief gedifferentieerd gezondheidsbeleid? Lees G! Hét vakblad over gezondheid en maatschappij.
Verder in dit nummer:
- prikken tegen angst: Rijksvaccinatieprogramma viert vijftigjarig jubileum
- blaasvoetbal: 'het belangrijkste doel van preventie is de totale zorgkosten te laten dalen'
- de beterende hand: hoe betrek je de doelgroep bij gezondheidsbevordering?
- drie best practices rond diversiteit in gezondheidsbevordering
G - vakblad over gezondheid en maatschappij is een uitgave van de samenwerkende organisaties GGD Nederland, het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) en de Nederlandse Public Health Federatie (NPHF).
G schrijft over de zorg voor de gezondheid van de samenleving, die zich vaak afspeelt achter de schermen, in de schaduw van de cure en de care. G stelt daarover vragen: preventie of zorg, leefstijl of facetbeleid, wijk of rijk, 'evidence-based' of 'reality-based', klein- of grootschalig? G: voor een gezonde gemeenschap en een sluitende zorg. Kijk ook op www.g-online.nl.