praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ
Voorhang beleidsregel bekostiging praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ
Kamerstuk, 26 april 2007
De Voorzitter van de Eerste en Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018 / 20017
2500 EA DEN HAAG
CZ-2759531 / CZ/EKZ-2759588
27 april 2007
1. Inleiding
Aanleiding
Jaarlijks zoeken ruim 1 miljoen mensen hulp voor psychische problemen
bij de eerstelijns geestelijke gezondheidszorg. De meeste mensen met
psychische problemen komen eerst bij de huisarts. De huisarts doet de
diagnostiek en start de behandeling of verwijst door naar de eerste-
of tweede lijn, als dat nodig is. Daarnaast hebben cliënten nog andere
ingangen in de eerste lijn, waar zij zonder tussenkomst van de
huisarts terecht kunnen (bijvoorbeeld algemeen maatschappelijk werk en
(eerstelijns)psycholoog).
Het aantal mensen met psychische problemen neemt toe en zal naar
verwachting verder groeien. Mijn beleid is erop gericht om de
geestelijke gezondheidszorg (GGZ) voor iedereen toegankelijk te
houden. Hiervoor is een sterke, samenhangende en doelmatige
eerstelijnsgezondheidszorg nodig, waar het merendeel van de mensen met
psychische problemen wordt opgevangen en onnodige verwijzingen naar de
specialistische tweedelijns GGZ worden voorkomen. Door het werk in de
eerste lijn slimmer te organiseren, kan de beperkte menskracht
doelmatiger worden ingezet.
De overheveling van de geneeskundige GGZ per 1 januari 2008, waarbij
ook acht zittingen eerstelijnspsychologische zorg (EPZ) in de
basisverzekering worden opgenomen, is één van de stappen in de
richting van een sterke en toekomstbestendige eerstelijnszorg. Een
andere stap is het introduceren van een ondersteuningsfunctie GGZ in
de eerste lijn, de zogenaamde praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ
(POH GGZ). Deze richt zich op het ondersteunen van huisartsen bij de
zorg aan mensen met psychische problemen.
In deze brief informeer ik uw Kamer over mijn voornemen om de
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op grond van artikel 7 van de Wet
marktordening gezondheidszorg (Wmg) een aanwijzing te geven voor het
vaststellen van een bekostigingssystematiek voor de functie POH GGZ.
De financiering van deze functie zal per 1 januari 2008, tegelijk met
het in werking treden van de geneeskundige GGZ-prestaties onder de
Zorgverzekeringswet (Zvw), in de eerstelijnszorg mogelijk moeten zijn.
Overeenkomstig genoemd artikel zal tot het geven van de aanwijzing
niet eerder worden overgegaan dan nadat dertig dagen verstreken zijn
na verzending van deze brief.
2. Zakelijke inhoud aanwijzing
Achtergrond
In de afgelopen jaren heeft mijn ministerie een stimuleringsprogramma
GGZ ingezet om de eerstelijns GGZ kwalitatief en kwantitatief te
versterken. Eén van de maatregelen in dit programma is de
stimuleringsregeling consultatiegelden GGZ (consultatieregeling). Deze
regeling loopt tot en met 2007 (zie paragraaf `Beschikbare budget').
De regeling maakt het mogelijk om gespecialiseerde tweedelijns
GGZ-deskundigheid in de eerste lijn beschikbaar te stellen met als
doel de zorgverlening bij psychische problemen te optimaliseren. Het
hoofddoel van de regeling is om huisartsen, algemeen maatschappelijk
werkenden (AMW) en eerstelijnspsychologen (ELP) de mogelijkheid te
bieden advies te ontvangen van de tweedelijns GGZ en zo de
deskundigheid op het gebied van GGZ-problematiek in de eerste lijn te
vergroten. Op deze manier kunnen meer hulpvragen binnen de eerste lijn
worden behandeld, wordt de verwijsfunctie verbeterd en neemt de
samenwerking tussen de eerste- en tweede lijn toe.
Praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ (POH GGZ)
De consultatieregeling bleek een groot succes. Veel projecten hebben
zich ontwikkeld tot gebruikelijke zorg; van subsidieregeling naar zorg
gefinancierd via de AWBZ. Uit onderzoek van het Nivel (2006) bleek 90%
van de consultatievragers huisarts te zijn, 4% is maatschappelijk
werker (AMW) en 2% is eerstelijnspsycholoog (ELP). De meest frequente
reden voor huisartsen om consultatie te vragen was de behoefte aan
advies over verwijzing (60%) en onduidelijkheid over de diagnose
(45%). De consultatiegevers waren voornamelijk sociaal psychiatrisch
verpleegkundigen (SPV'ers, 76%). De patiënten/cliënten die zij zien,
zijn vaak mensen met (meerdere) psychische klachten waarbij de
zorgvraag niet helder is evenals wie de klacht(en) het beste kan
behandelen. Zowel huisartsen als patiënten zijn tevreden over de
consultatieregeling, zo bleek uit het onderzoek. Patiënten krijgen
laagdrempelige zorg, dicht bij huis en vrij van stigma's. En de
werkdruk van huisartsen wordt verminderd.
Uit bovengenoemde cijfers blijkt een duidelijke behoefte van
huisartsen aan een vorm van ondersteuning bij de vraagverheldering van
mensen met psychische klachten. Omdat huisartsen niet uitgebreid de
tijd hebben voor deze cliënten of de vaardigheid daarvoor niet in huis
hebben, is ondersteuning bij dit proces nodig. Patiënten vinden een
goede vraagverheldering belangrijk, is de algemene conclusie van de
Nederlandse Patiënten/Consumenten Federatie (NPCF). Daarnaast is het
voor patiënten belangrijk dat eventuele problemen op andere terreinen
niet worden geïsoleerd, maar dat er sprake is van een geïntegreerde
benadering van de hulpvraag. Tot slot is het voor patiënten/cliënten
van belang dat zij snel bij de juiste zorgverlener(s) terecht kunnen
en dat zij de zorg zo dicht mogelijk bij huis ontvangen. Daarom wil ik
een ondersteuningsfunctie GGZ in de eerste lijn introduceren, de
zogenaamde praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ (POH GGZ). Evenals
bij de praktijkondersteuner huisartsenzorg voor de somatische zorg,
verwacht ik van deze ondersteuningsfunctie dat deze de poort tot ons
zorgsysteem zal versterken; zowel in kwalitatief als kwantitatief
opzicht. De functie van POH GGZ zal naar verwachting:
De bekendheid van het aanbod van de GGZ hulpverlening in zowel de
eerste- als tweede lijn vergroten;
Onnodige verwijzingen naar de tweede lijn voorkomen;
Bijdragen aan de doelmatigheid van het zorgstelsel;
Het oplossend vermogen van de eerste lijn vergroten, door efficiëntere
inzet van beschikbare capaciteit en kwaliteit.
Kortom de functie van POH GGZ is een middel om een sterkere, meer
samenhangende eerstelijns GGZ te realiseren, waarbij patiënten sneller
de zorg krijgen die zij nodig hebben. Dit is zowel goed voor de
patiënten als voor het systeem van de eerstelijnsgezondheidszorg.
Bekostiging POH GGZ
De consultatieregeling was bedoeld voor het versterken van de
eerstelijnsgezondheidszorg bij het verlenen van zorg aan mensen met
psychische klachten. Bij het zoeken naar een bekostigingssystematiek
voor de financiering van de POH GGZ staat dit doel én onze huidige
visie op het versterken van de eerste lijn centraal: namelijk dat een
doelmatige, laagdrempelige, patiëntvriendelijke en kwalitatief goede
generalistische GGZ het beste in de eerste lijn kan worden
gerealiseerd. De functie praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ is er
ten behoeve van de eerste lijn en vindt plaats in de eerste lijn.
Omdat het bij de functie van de POG GGZ gaat om het ondersteunen van
huisartsen bij de zorgverlening aan mensen met psychische problemen is
het logisch dat het financieren van deze functie aan de
huisartsenbekostiging wordt gekoppeld.
Beschikbaar budget
De twee financieringsbronnen voor de huidige stimuleringsregeling
consultatiegelden GGZ (consultatieregeling) vervallen per 1 januari
2008 door de overheveling van de geneeskundige GGZ naar de Zvw:
a. Vanaf 1999 bestaat de CTG-beleidsregel consultatiegelden GGZ (2006:
EUR5,45 miljoen). Deze beleidsregel vervalt op 31 december 2007 en per
1 januari 2008 worden de financiële middelen overgeheveld naar de Zvw.
b. Consultatie werd vanaf 2003 steeds meer op reguliere basis door
GGZ-instellingen zelf gefinancierd via het product dienstverlening in
de CTG-beleidsregel loon- en materiele kosten GGZ (AWBZ). Door de
overheveling van de geneeskundige GGZ per 1 januari 2008 naar de Zvw
verdwijnt ook het product dienstverlening. Bureau HHM heeft becijferd
dat er in 2005 EUR 32,75 miljoen omgaat in consultatie en advies via
het product dienstverlening. Ook dit bedrag wordt overgeheveld naar de
Zvw.
Het totale financiële beslag op jaarbasis van de consultatieregeling
is dus EUR 38,2 miljoen. Deze middelen zijn vanaf 1 januari 2008
structureel beschikbaar voor de financiering van de functie POH GGZ.
3. Aanwijzing NZa
In mijn aanwijzing zal ik de NZa het volgende verzoeken:
1. een bekostigingssystematiek vast te stellen voor de POH GGZ;
2. deze bekostigingssystematiek af te stemmen met de
bekostigingssystematiek voor de huidige praktijkondersteuners
huisartsenzorg;
3. de bekostigingssystematiek te voorzien van prikkels om de kosten te
beheersen.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport