CDA wil totale arbeidsverleden in pensioen meewegen
'Wie is er na z'n zestiende gaan werken?' Die vraag van voorzitter Dick van Haaster van FNV Bouw levert slechts een handjevol opgestoken handen. 'En wie ging er al vóór z'n zestiende aan het werk?' Een leger handen schiet omhoog. Pieter Omtzigt, Tweede Kamerlid voor het CDA, is zichtbaar geïmponeerd. Hij belooft de kaderleden van FNV Bouw het totale arbeidsverleden mee te wegen in de pensioendiscussie. "Niet alleen de laatste tien jaar is van belang", benadrukt Dick van Haaster. Omtzigt neemt dit punt mee naar de participatietop. En ontslagrecht? Op dát stokpaardje van de werkgeversorganisaties zit niemand te wachten. Volgens PvdA-kamerlid Hans Spekman zelfs individuele werkgevers niet: "Die willen gemotiveerd personeel." Ook SP-wethouder Karin Walters uit Hilversum heeft een boodschap aan de participatietop: "Geef me geld om mensen verder te scholen die zojuist een baan hebben gevonden."
Over de inzet van de vakbeweging bij de participatietop discussiëren op 25 april in Woerden kaderleden van FNV Bouw: leden met een uitkering, gepensioneerden en leden van de bondsraad, het parlement van de bond. 's Ochtends stelden zij in werkgroepen hun eisenpakket op; 's middags toetsen ze hun ideeën aan een forum met politici en vakbondsmensen. De inbreng van CDA'er Pieter Omtzigt levert een stevig debat op over de pensioenleeftijd. "Het CDA wil dat mensen zoveel mogelijk tot hun 65e doorwerken", aldus Omtzigt. "Wij hebben ervoor gezorgd dat ouderen geen WAO-premie meer betalen. Dat krijgt u in de portemonnee, zodat u eventueel met een lager betaalde baan genoegen kunt nemen."
De zaal geeft tegengas, want die ziet liever een acceptatieplicht voor bedrijven om ouderen aan te nemen. "En dat begint al vanaf de leeftijd van 45 jaar", onderstreept Dick van Haaster. De zaal wil ook weten wat Omtzigt onder 'zware beroepen' verstaat, want zijn mededeling dat sociale partners dat moeten uitmaken, bevredigt niet, vooral niet als hij in discussie brengt dat administratieve functies in de bouw minder zwaar zijn: 'Voor oudere uta-mensen is het werk ook zwaar, je moet je telkens in nieuwe computerprogramma's inwerken.' Dat rijken meebetalen aan de AOW, stuit niemand tegen de borst. Dus kunnen ook rijke gepensioneerden daaraan hun steentje bijdragen. Maar onrechtvaardig is dat het nieuwe kabinet een 'boete' oplegt aan wie eerder stopt dan met 65 jaar. Zeker als mensen al van jongs af hebben gewerkt! Omtzigt ziet dat nu ook wel in.
Discriminatie
'Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid moet het goede voorbeeld geven en meer arbeidsgehandicapten in dienst nemen', zo luidt een van de stellingen uit de werkgroepen. Instemming alom bij de leden van het forum: ze zullen er bij het ministerie op aandringen. Maar een acceptatieplicht? Dat gaat in elk geval Omtzigt te ver "omdat we niemand kunnen dwingen". Karin Walters vindt dat de vakbeweging er meer werk van kan maken om discriminatie aan te tonen. En Hans Spekman van de PvdA wil weten hoe het nu in de bouw zit met het loopbaanbeleid: "Aan de ene kant hoor ik dat jullie een voorbeeld zijn, maar als vrienden van me er bij hun baas over beginnen, kijkt-ie chagrijnig." Dick van Haaster stelt voor dat ze bij FNV Bouw langskomen "want elke vijf jaar heeft elke werknemer in de bouwnijverheid er recht op."
Verworven rechten
Een fel debat ook over de mogelijkheid om 'verworven rechten' wel of niet mee te nemen. CDA'er Omtzigt stelt dat de vakbeweging voor 0,4% loonruimte overdraagbaarheid van vut-rechten had kunnen regelen. Dick van Haaster: "Was het maar zo goedkoop. In sectoren als bouw en schilders is wederkerigheid van vroegpensioen geregeld, maar dat kost veel méér. En een deel van de overgangsrechten krijgt niemand mee. Terwijl we toch de fiscale mogelijkheden tot het uiterste benutten."
Participatiebanen
Hoe zit het met participatiebanen? Volgens federatiebestuurder Leo Hartveld van de FNV zijn die uitsluitend voor mensen die anders helemaal nergens anders aan de bak zouden komen. Wie wel uitzicht heeft op een normale baan, moet het hebben van andere maatregelen die zorgen voor in- en doorstroom. Hij wordt het niet eens met SP-wethouder Walters, die ook voor participatiebanen uitzicht op écht werk wil hebben. Waar ze het wel over eens zijn: werk moet lonen, dus altijd een plus op het minimum; en het mag geen werkverschaffing zijn. Karin Walters benadrukt dat de gemeenten moesten leren werken met de Wet Werk en Bijstand: "We waren vroeger een uitkeringsfabriek, als je je briefje maar op tijd inleverde. Nu helpen we mensen bij sollicitaties." Ze wil graag geld voor scholing van mensen die werk vinden "want nu mag ik alleen scholing betalen vóórdat iemand werk vindt."
Ook Hans Spekman, oud-wethouder van Utrecht, vindt dat gemeenten nu een positiever rol vervullen: "Voor mensen van boven de 50 is het advies vaak dat ze voor zichzelf beginnen." De zaal is niet overtuigd: alsof iedereen het ondernemerschap in zich heeft. Spekman: "We helpen met het ondernemersplan. Lukt het niet om van de bank financiering te krijgen, dan loopt de uitkering door." De zaal wil meer waardering voor vrijwilligerswerk, maar verzet zich er ook tegen dat veel betaald werk wordt wegbezuinigd om terug te keren als vrijwilligerswerk: 'Zo wordt mantelzorg een dun zomerjasje', vindt iemand. Spekman is het daar niet mee eens: "De overheid moet zorgen dat mensen ervoor kunnen kiezen om zelf te zorgen voor een zwaar ziek familielid. Dat hebben we geregeld."
Krasse knarren
Op één punt kunnen zaal en vakbond het niet eens worden: werken ná het 65e jaar. De kaderleden willen alle ruimte voor 'krasse knarren' die doorwerken. Sociale zekerheid en cao moeten voor hen doorlopen, bond en politiek moeten dan mogelijk maken. Maar Dick van Haaster en Leo Hartveld geven dat geen prioriteit: "Er is nog een wereld te winnen als iedereen tot 65 doorwerkt", zegt Dick van Haaster. Leo Hartveld: "En dan is voor mij iemand van 45 jaar belangrijker dan iemand van 67."
a.p.
Hieronder de stellingen van de werkgroepen
Langer doorwerken
Met 50 jaar en ouder zit je klem door
- verlies opgebouwde rechten
- flexibiliteit is eenzijdig (taakroulatie)
- werkproces moet anders ingericht
40 jaar werken is genoeg
Langer werken is vrijwillige keus
DEVOTIE in plaats van DEMOTIE
Werk vinden
Zware sanctie op leeftijdsdiscriminatie
Aannameplicht i.p.v. versoepeling ontslag
Sociale zekerheid en cao ook voor ouderen & uitzendkrachten
Voorkom werkende armen
Opgebouwde pensioenrechten waarborgen bij mobiliteit
Participatiebanen
Een organisatie mag geen vrijwilligers hebben tenzij...
Waardering voor vrijwilligerswerk, o.a. vergoedingen
Diepgang & intensievere werkbegeleiding UWV en CWI
Arbeidsinspectie meer controle en toezicht
Inzet participatiebanen meenemen in bestek
Persoonsgebonden scholingsbudget (loopbaantraject bouw)
Werk vinden en ontslag
In het ontslagstelsel zijn er geen belemmeringen om mensen aan te nemen
Flexibilisering in de arbeidsmarkt is doorgeslagen
Als ouderen niet aan werk komen, moeten daarvoor extra inkomensvoorzieningen geregeld worden
FNV Bouw