Techniek dwingt tot toezicht op gebruik van persoonsgegevens
25.04.2007 / 14:04 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Cbp
Cbp
Techniek dwingt tot scherper toezicht op gebruik van persoonsgegevens
Persbericht, 25 april 2007
De mogelijkheden tot het vergaren en verspreiden van persoonsgegevens nemen door
technische innovatie in combinatie met het internet en al bestaande ICT explosief toe.
Het CBP wijst in zijn jaarverslag over 2006 op de noodzaak om de gevolgen voor de
persoonlijke levenssfeer van ogenschijnlijk 'waardenloze' technische toepassingen in de
publieke en de private sector te toetsen aan de waarden en normen zoals neergelegd in de
Wet bescherming persoonsgegevens.
De schier eindeloze positieve mogelijkheden die door de technische ontwikkelingen in het
maatschappelijke verkeer ontstaan, hebben -jammer genoeg- ook een keerzijde. De
bescherming van een ieders persoonlijke levensfeer kan daardoor immers in het gedrang
komen. Aan de ene kant bestaat het risico dat burgers door de steeds verfijnder
technieken en koppeling van databestanden niet meer onbespied door het leven kunnen gaan.
Aan de andere kant breiden overheden uit veiligheidspolitieke overwegingen hun
bevoegdheden om proactief grote hoeveelheden data over steeds grotere groepen burgers te
verzamelen drastisch uit, zonder dat daarbij steeds nut en noodzaak van deze bevoegdheden
overtuigend worden aangetoond. Deze twee tendensen dwingen privacytoezichthouders
wereldwijd aandacht te vragen voor het -veelal onbedoeld- ontstaan van een
controlesamenleving door de toenemende inzet van surveillance-achtige technieken.
Deze ontwikkeling manifesteert zich op velerlei terrein. In 2006 heeft het CBP zich in dat
verband vooral beziggehouden met de volgende onderwerpen:
- Paspoort en OV-chipkaart: In de EU is afgesproken dat paspoorten worden voorzien van
biometrische kenmerken. De Nederlandse overheid wil komen tot een centrale databank met
biometrische en andere gegevens van alle burgers. Het CBP organiseerde een expertmeeting
met verschillende maatschappelijke partijen over nut, noodzaak en eventuele nadelen van
deze grootschalige gegevensopslag.
Gedurende 2006 heeft het CBP in een kritisch advies publiekelijk aangedrongen op een
oplossing van de privacyproblemen die samenhangen met de invoering van de OV-chipkaart,
vooral als gevolg van het gebruik van reisgegevens van op naam gestelde kaarten voor
direct-marketingdoeleinden. Ook de openbaar vervoerbedrijven hebben de noodzaak van een
andere aanpak inmiddels ingezien. In 2007 zal worden onderzocht of en hoe de gemaakte
afspraken worden nageleefd.
- Burgerservicenummer: Als er ergens in de keten van informatieuitwisseling aan de hand
van het BSN iets mis gaat, zijn de gevolgen voor de burger vaak niet te overzien. De wet
moet voorzien in effectieve en snelle reparatiemogelijkheden.
- Gezondheidszorg: Het is de bedoeling dat in de zorg het burgerservicenummer in 2008
wordt ingevoerd. In verband met het grote belang van de juistheid van
patiëntgegevens, mede met het oog op de invoering van het elektronisch
patiëntendossier, pleit het CBP voor identificatieplicht in de gezondheidszorg.
- Fraudebestrijding: Het CBP heeft duidelijke grenzen aangegeven voor de koppeling van
bestanden die fraudeopsporing tot doel heeft.
Ook voor het tegengaan van misdragingen van personeel met behulp van kliklijnen of zwarte
lijsten heeft het CBP aangegeven onder welke voorwaarden persoonsgegevens op een
verantwoorde en zorgvuldige wijze kunnen worden verwerkt.
- De informatieplicht: Transparantie over de verwerking van persoonsgegevens is een van de
pijlers van de Wbp. Het CBP heeft de resultaten gepubliceerd van onderzoek naar de
naleving van de informatieplicht door particuliere recherchebureaus. De naleving laat in
veel gevallen te wensen over. In elk geval moeten bureaus schriftelijk met hun
opdrachtgever regelen dat de onderzochte persoon wordt geïnformeerd en checken dat
dat ook gebeurt.
- Internet: Burgers ondervinden in de alledaagse praktijk privacyproblemen door
publicaties op het internet. In 2007 zullen richtsnoeren worden gepubliceerd voor de
omgang met persoonsgegevens op het internet.
Samen met de Consumentenbond heeft het CBP vorig jaar een bijeenkomst gehouden met
aanbieders van gepersonaliseerde diensten op het internet, zoals G-mail. IP-adressen zijn
persoonsgegevens; serviceproviders dienen rekening te houden met het feit dat Wet
bescherming persoonsgegevens volledig van toepassing is.
- RFID: Met de publicatie in 2006 van een studie over Radio Frequency Identification wil
het CBP een bijdrage leveren aan de discussie over maatschappelijk verantwoord gebruik
van deze technologie.
- Politie en justitie: de toename van de uitwisseling van gegevens tussen de landen van de
EU in het kader van de bestrijding van terrorisme en georganiseerde criminaliteit houdt
geen gelijke tred met de voor deze gegevens benodigde beschermingsstandaard. Met de
andere Europese toezichthouders blijft het CBP pleiten voor harmonisatie.
Op nationaal terrein heeft het CBP geadviseerd over de maatregelen die nodig zijn om een
beter evenwicht te bereiken tussen de groeiende macht van de strafvorderlijke
autoriteiten en toezicht op de verwerking van persoonsgegevens. Het gevaar wordt
onaanvaardbaar groot dat burgers ten onrechte worden onderworpen aan politieoptreden.
Over het CBP
Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) houdt -onder de Wet bescherming
persoonsgegevens (WBP)- toezicht op de naleving van wetten die het gebruik van
persoonsgegevens regelen. Bij het CBP moet het gebruik van persoonsgegevens worden
gemeld, tenzij hiervoor een vrijstelling geldt.
Het CBP adviseert de regering en organisaties over de bescherming van persoonsgegevens en
onderwerpen die daarmee samenhangen. Het CBP toetst gedragscodes en bemiddelt in
geschillen tussen burgers en gebruikers van persoonsgegevens. Op eigen initiatief of op
verzoek van een belanghebbende kan het CBP onderzoeken of de manier waarop
persoonsgegevens in een bepaalde situatie zijn gebruikt, in overeenstemming is met de wet
en daaraan zonodig gevolgen verbinden. Voor in gebreke blijven bij de melding kan een
boete worden opgelegd. Bij overtreding van de wet of daarop gebaseerde regelingen kan het
CBP overgaan tot bestuursdwang of een dwangsom opleggen.