Nieuws - Persbericht
Nieuwe methode om kans zeer zeldzame weerextremen te bepalen
25 april 2007 - Zoals een DJ uit bestaande muziekfragmenten nieuwe
muziek mixt, zo kan ook "nieuw weer" worden gemaakt door fragmenten
van weerkundige waarnemingen in een nieuwe volgorde te zetten.
Tijdreeks resampling heet deze methode waarmee de kans op zeer
zeldzame hydro-meteorologische gebeurtenissen beter in kaart kan
worden gebracht. Zeldzame gebeurtenissen zijn bijvoorbeeld extreem
natte en droge periodes die slechts eens in de 100 tot 10.000 jaar
voorkomen.
Op dat onderwerp is KNMI klimaatonderzoeker Jules Beersma op 23 april
jl. aan Wageningen Universiteit gepromoveerd. In zijn proefschrift
"Extreme hydro-meteorological events and their probabilities"
demonstreert hij hoe je met tijdreeks resampling zeldzame extremen en
de bijbehorende kansen kan berekenen.
Periodes met extreme neerslag zijn van grote betekenis voor Nederland
en het stroomgebied van de Rijn. Zo kan langdurig veel regen tot grote
wateroverlast door overstromingen leiden, terwijl grote droogte juist
leidt tot lage afvoeren die gevolgen kunnen hebben voor de
waterhuishouding (doorspoeling en waterkwaliteit), de energiesector
(koelwater beperkingen) en de binnenscheepvaart (beperkte belading in
verband met de diepgang). Hoewel het proefschrift niet ingaat op de
menselijke invloed op het klimaat, is de methode wel bruikbaar om
verschuivingen in extremenstatistiek te berekenen op basis van de
uitvoer van klimaatmodellen, die veranderingen in toekomstige
neerslagpatronen laten zien.
Cruciaal bij de berekeningsmethode is dat, net als bij de muziek van
een DJ, de tijdreeks van achter elkaar gezette weerfragmenten
herkenbaar is als een tijdreeks van het weer en niet als een kakofonie
van gegevens. In het proefschrift worden op basis van tijdreeks
resampling voor verschillende meetstations in het Rijnstroomgebied
1000-jarige tijdreeksen van neerslag en temperatuur gesimuleerd. In
combinatie met een neerslag-afvoer model van de Rijn kunnen deze
gesimuleerde tijdreeksen ook worden gebruikt om de (piek)afvoer van de
rivier in kaart te brengen. Voordeel van die aanpak is dat het niet
alleen inzicht geeft in de grootte van de afvoerpieken maar ook in de
vorm en duur ervan.
Extreme droogte
Een tweede toepassing van de nieuwe methode is het bepalen van de kans
op extreme droogte. Droogte in Nederland wordt uitgedrukt in een
neerslagtekort. Het neerslagtekort wordt berekend uit het opgebouwde
verschil tussen de verdamping (van grasland) en de neerslag vanaf de
eerste april. De nieuwe methode leidt tot een nauwkeurige beschrijving
van de kansverdelingen van extreme neerslagtekorten voor verschillende
regio's in Nederland en maakt het daarmee mogelijk om de kans op
extreme droogte, zoals die zich voordeden in 1959 en 1976, voor elk
van die regio's te bepalen.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harry Geurts of
Monique Somers, persvoorlichting KNMI, telefoon 030 2206317 of 030
2206386. E-mail: Persvoorlichting.
Persbericht: KS 07/11
Eerste uitgave: 20-04-07
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut