Opinie 17: 'Man moet emanciperen'
Vrouwen hebben als het om emancipatie gaat meer vertrouwen in de
overheid dan in mannen. Dat blijkt uit een onderzoek van de
Visitatiecommissie Emancipatie, dat vorige week verschenen is.
Emeritus hoogleraar Genderstudies en onderwijshistorica Mineke van
Essen van de Rijksuniversiteit Groningen vindt het niet vreemd dat de
vrouw op dit gebied naar de overheid kijkt. 'Er moet een
mentaliteitsverandering komen.'
Volgens Van Essen kan de overheid heel veel betekenen voor de
emancipatie. 'Vooral door de kinderopvang te verbeteren. In veel
andere landen is dat veel beter geregeld. Investeer daar in. Zorg ook
dat kinderopvangcentra aantrekkelijker worden en dat kinderen de
mogelijkheid krijgen om buiten te spelen en te bewegen. Dan brengen
ouders hun kinderen daar veel sneller naar toe.'
Stereotype denkbeelden
Ook heersen er nog teveel stereotype denkbeelden, bijvoorbeeld dat de
man meer moet verdienen dan de vrouw. 'De man moet daarom emanciperen.
Mannen nemen nu nog te weinig hun verantwoordelijkheid als het gaat om
zorgtaken binnen het gezin.' Dat ligt echter niet alleen aan de man.
'Vrouwen willen zorgtaken vaak niet afstaan omdat ze bang zijn dat
mannen er niet goed in zijn. Mannen maken daar vaak weer dankbaar
gebruik van. Ik denk echter dat er niets is - op baren en borstvoeding
geven na - dat mannen niet net zo goed zouden kunnen als vrouwen.'
Mentaliteitsverandering
Volgens Van Essen moet er daarom een mentaliteitsverandering komen.
Ook daar zou de overheid een rol in kunnen spelen via een grote
publiekscampagne. 'Het moet cool worden om te zorgen voor je gezin.
Via een uitgekiende campagne, dus niet alleen een paar Postbus
51-spotjes, kan dit gestimuleerd worden. Het is immers ook gelukt met
het omdoen van autogordels en het scheiden van afval. En richt het
niet alleen op de eliteman, maar ook op de buschauffeur.' Ook moet
zo'n campagne de vrouw benaderen. 'Anders maak je van de man een
slechterik, terwijl het niet zo is dat de man helemaal niet wil.' De
campagne moet ook ondersteund worden door het bedrijfsleven. 'Heel
belangrijk, want daar wordt vaak niet geaccepteerd dat mannen minder
gaan werken om zorgtaken op zich te nemen. Verbind daarom bijvoorbeeld
belastingvoordelen aan parttime werken.'
Kabinetsbeleid
Veel commentatoren vrezen dat het christelijk-sociale kabinet de
emancipatie van de vrouw niet ten goede gaat komen. Van Essen: 'Ik
weet dat eigenlijk niet. Kinderopvangcentra kunnen namelijk ook een
belangrijke rol spelen bij de opvoeding van kinderen uit
achterstandsgezinnen. De kinderopvang zou daarom kunnen verbeteren
dankzij het kabinetsbeleid. Voorlopig zeg ik dus: laten we eerst maar
eens zien wat er gebeurt.'
Idealisering moederschap
De beperkte arbeidsparticipatie van de Nederlandse vrouw past volgens
Van Essen in een traditie. 'In Nederland hebben vrouwen altijd al
minder gewerkt dan in de landen om ons heen, zoals België, Engeland en
Frankrijk. Dat heeft deels te maken met de idealisering van het
moederschap door de socialisten en de katholieken. Dit ideaalbeeld van
de moeder thuis is tot de jaren zestig overheersend geweest, maar het
blijft een beetje in ons zitten.' Maar Van Essen vindt ook dat we onze
zegeningen moeten tellen. 'Als ik de situatie vergelijk met toen ik
jong was, is er ongelooflijk veel veranderd. Het heeft gewoon tijd
nodig. We moeten dus niet alleen roepen hoe beroerd het is, maar ook
kijken naar de zaken die wel vooruitgegaan zijn.'
Curriculum vitae
Mineke van Essen (1942) studeerde geschiedenis in Groningen. Daarna is
ze in diezelfde stad gepromoveerd op een onderzoek naar
onderwijzeressen in de eerste helft van de 19e eeuw. In 1999 werd ze
hoogleraar Genderstudies aan de Faculteit der Gedrags- en
Maatschappijwetenschappen. In 2006 publiceerde ze het boek "Kwekeling
tussen akte en ideaal", over de geschiedenis van de
onderwijzersopleidingen. /EvL
Noot voor de pers
Contact: prof.dr. Mineke van Essen, tel. (050) 363 6488 (werk) of
06-51850027 (mobiel),
e-mail: h.w.van.essen@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen