Wageningen Universiteit

in nederland sterk toegenomen Aandeel Lyme-teken in Nederland sterk toegenomen

20 apr 2007

Onderdeel: Wageningen UR
Nummer: P031

Foto: Fedor Gassner

Het aantal teken dat besmet is met de Borrelia-bacterie is in 2006 in Nederland sterk toegenomen, zo constateren onderzoekers van Wageningen UR. Beten van besmette teken kunnen bij mensen de ziekte van Lyme veroorzaken. Het percentage teken dat drager is van de bacterie varieert sterk van plaats tot plaats en bedraagt gemiddeld 23,6%, met een uitschieter naar 50%. Teken zijn het hele jaar door aangetroffen, vooral in bossen, maar ook opvallend vaak in tuinen. Tuiniers en wandelaars lopen daardoor de meeste tekenbeten op. Ter preventie van de ziekte heeft het RIVM nieuw voorlichtingsmateriaal ontwikkeld.

Dit blijkt uit het tussenrapport âTeken, tekenbeten en Borrelia infecties in Nederlandâ dat op basis van onderzoek door Wageningen Universiteit en Researchcentrum dat vandaag is gepresenteerd. Het onderzoek geeft voor het eerst een landelijk beeld van de verspreiding van teken (de schapenteek (Ixodes ricinus)) en de besmettingsgraad met de bacterie Borrelia burgdorferi, die bij mensen de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Ook geeft het inzicht in waar en wanneer men tekenbeten oploopt. Het tekenonderzoek loopt tot december van dit jaar.

Geïnfecteerde teken
Vrijwilligers van IVN vingen op 25 locaties maandelijks volgens een gestandaardiseerde methode teken. Van 9 locaties zijn de teken inmiddels in het laboratorium in Wageningen onderzocht op de aanwezigheid van de Borrelia-bacterie. Van de onderzochte teken blijkt gemiddeld 23,6%, met variaties van 0 tot 50%, geïnfecteerd te zijn. Dit is aanzienlijk hoger dan het Europese gemiddelde van 10,1% en de 7,5% uit een eerdere studie in Nederland. De oorzaak van het nu geconstateerde hoge percentage in Nederland is onduidelijk.

Bos en tuin
Bezoekers van www.natuurkalender.nl registreerden in 2006 1861 tekenbeten uit het hele land. Zij liepen die vooral op in het bos (41%), de eigen tuin (34%) en in de duinen (9%). De activiteit waarbij men een tekenbeet opliep blijkt vooral wandelen (32%) en tuinieren (25%) te zijn. Tekenbeten treffen alle mensen van alle leeftijden, hoewel er grote verschillen tussen leeftijdgroepen zijn. Veel gerapporteerde tekenbeten blijken te zijn opgelopen in de gemeenten Schouwen-Duiveland, Apeldoorn, Ede en Amsterdam.

Preventie
Indien teken binnen 24 uur van de huid worden verwijderd is de kans klein dat ze de Borrelia-bacterie overbrengen. Indien tijdig onderkend, kan de ziekte van Lyme onder medische begeleiding behandeld worden met een antibioticum. Maar het beste is een tekenbeet te voorkomen.

Dit onderzoek geeft een basis voor de ontwikkeling van preventieve maatregelen. Het toont echter aan dat er nog onvoldoende kennis voorhanden is van de oorzaken van de variatie in het aantal tekenbeten en besmettingspercentages en de invloed van menselijk gedrag op het risico op tekenbeten.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft nieuw voorlichtingsmateriaal ontwikkeld over teken, de ziekte van Lyme, en hoe mensen kunnen voorkomen dat ze besmet raken. De informatie is te vinden op www.rivm.nl. Het materiaal is verkrijgbaar via instanties als GGD en Postbus 51.