Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Zandraket schiet in de verdediging

5 april 2007

De zandraket heeft een gecompliceerde verdedigingstechniek tegen insecten en micro-organismen die planten als voedselbron gebruiken. Onderzoek van Vivian van Oosten heeft uitgewezen dat het plantenhormoon jasmonzuur de hoofdrol speelt tijdens de afweerreactie op insecten en pathogenen. Dit leidt echter niet vanzelfsprekend tot het aansturen van dezelfde genen tijdens de verschillende interacties. Van Oosten promoveert 18 april aan de Wageningen Universiteit.

NWO-onderzoeker Van Oosten stelde de zandraket bloot aan vijf plantenbelagers met uiteenlopende aanvalsstrategieën: bladluizen, tripsen, rupsen, bacteriën en schimmels. De samenstelling en hoeveelheid van de plantenhormonen jasmonzuur, ethyleen en salicylzuur die de plant als reactie produceerde was specifiek voor elke belager. Analyse van de geactiveerde genen maakte duidelijk dat iedere hormoonsamenstelling in de plant leidt tot een uiterst complex genexpressie-profiel.

Vier belagers stimuleerden met name de productie van het plantenhormoon jasmonzuur, dat een rol speelt bij de regulatie van de afweer tegen zowel insecten als sommige pathogenen. Hoewel het geproduceerde hormoon steeds hetzelfde was, was er maar weinig overlap in de expressie van de genen, die door jasmonzuur worden geactiveerd. Hieruit blijkt dat de afweerreactie van de plant op een bepaalde belager ook door andere signalen wordt beïnvloed.

Dit was verrassend, omdat uit andere studies naar verschillende plant-belager interacties is gebleken dat jasmonzuur de hoofdrol speelt bij de afweerregulatie tegen insecten én sommige pathogenen. Door de afweer van één plantensoort op een grote diversiteit aan belagers te bestuderen, werd duidelijk dat de zandraket een belager-specifiek afweermechanisme activeert.

..............................

Noot voor de pers,