Tentoonstelling 'Denk jij buiten je Inbox?'
10-04-2007
Toespraak van minister Ella Vogelaar bij de opening van de
tentoonstelling 'Denk jij buiten je Inbox?' op 10 april 2007 in
Zoetermeer. De tentoonstelling confronteert bezoekers met begrippen
als hokjesgeest, groepsvorming, escalatie van conflicten en
vooroordelen.
Dames en heren,
Volgens wijlen Simon Carmiggelt is opvoeden niets anders dan een
nieuwe generatie proberen te vullen met de eigen vooroordelen. De
makers van 'Denk jij buiten je Inbox?' lijken dit nogal wrange citaat
te hebben omgedraaid. Want wie deze tentoonstelling bezoekt, begrijpt
al snel: we zijn steeds geneigd mensen in hokjes te stoppen. Dat
afleren, is niet eenvoudig. Daar confronteert deze tentoonstelling ons
mee.
Het is dan ook een groot genoegen deze tentoonstelling hier in
Zoetermeer te mogen openen. Eind vorig jaar heb ik al in Utrecht een
kijkje kunnen nemen bij de confronterende, interactieve installaties
van Critical Mass. Ik raakte toen direct enthousiast. Vanwege de
aanstekelijke energie van een stel pas afgestudeerde jongeren, dat met
deze tentoonstelling een fantastisch initiatief uit de grond heeft
gestampt. Onderwerpen als hokjesgeest, groepsvorming,
conflictescalatie en vooroordelen zijn hoogst actueel. Als je Mohammed
of Saïda heet, loop je daardoor misschien wel een stage mis. Als je
een vrouw bent, is het nog steeds minder vanzelfsprekend dat je
minister bent.
Naar ik begrepen heb loopt het storm met de aanmeldingen. Tientallen
klassen uit de regio hebben zich al aangemeld voor een tour met
begeleiding. Daar ben ik blij om. Want de komende jaren wil ik mensen
bij elkaar brengen, en bruggen tussen bevolkingsgroepen slaan.
De afgelopen jaren heeft het integratiebeleid zich vooral gericht op
de problemen en belemmeringen bij de integratie van nieuwkomers. Dat
was een reactie op de periode daarvoor immers, te lang leek politiek
Den Haag de problemen, die samenhangen met integratie, domweg te
ontkennen. Nu is de tijd aangebroken om andere accenten te leggen. Ik
wil integratie niet alleen zien als een probleem, maar vooral als een
kans. Voor de hele samenleving. Als uitgangspunt kies ik voor het
begrip modern burgerschap. Laat me dat nader toelichten er zijn hier
immers nogal wat leraren en leerlingen, en school is een prachtige
oefenplaats voor burgerschap.
Waarom dat moderne burgerschap?
Natuurlijk zijn vooroordelen van alle tijden. Vroeger hadden in
Nederland katholieken niet veel op met protestanten, en dat was
wederzijds. En als notariszoon kwam je niet bij een rooie thuis. Maar
de afgelopen tientallen jaren is ons land diverser dan ooit geworden.
Door de komst van gastarbeiders en migranten, maar ook door
individualisering en het leeglopen van kerken, politieke partijen en
vakbonden. Bovendien worden onze economie en cultuur steeds
internationaler.
Daardoor is er een toenemende verscheidenheid in leefwijzen,
omgangsvormen, cultuur en levensbeschouwing. Wie had dertig jaar
geleden durven denken dat euthanasie of het homohuwelijk de normaalste
zaak van de wereld zouden zijn? Of dat een van origine Marokkaanse en
een van origine Turkse Nederlandse bewindspersoon zouden zijn?
Persoonlijk, en als minister, zie ik die toegenomen veelvormigheid als
een verrijking voor onze samenleving en onze cultuur. Maar er kleven
ook risicos aan. Als mensen het niet eens worden over hoe ze met
elkaar willen samenleven, kan dat leiden tot achterdocht. Tot een
klimaat waarin groepen zich van elkaar afkeren en tegenover elkaar
komen te staan. Let wel dit geldt zowel voor nieuwkomers als voor
mensen die al eeuwen wortelen in de Hollandse klei.
Integratie is voor mij - die veelvormigheid omarmen en vervolgens
zoeken naar gemeenschappelijkheid. Een gemeenschappelijkheid die
nieuwkomers en kaaskoppen, moslims en christenen, socialisten en
liberalen, in staat stelt samen te leven en samen te werken. En
volgens mij moeten we die gemeenschappelijkheid vooral zoeken in
gedeelde belangen. Want wie en wat we verder ook zijn we willen
allemaal werk dat bij ons past. We willen allemaal wonen in een
veilige wijk. We willen allemaal met respect worden behandeld. Daar
samen aan werken, daar samen vorm aan geven - dat is de
gemeenschappelijkheid die onze veelvormigheid leefbaar maakt. Dat is
wat ik versta onder modern burgerschap.
Als minister voor Wonen, Wijken en Integratie wil ik er alles aan doen
om dit moderne burgerschap tot bloei te laten komen. In de eerste
plaats in de directe leefomgeving, in de wijk. Daar ga ik samen met
bewoners, bestuurders en professionals hard aan werken. Bijvoorbeeld
door in de inburgering meer aandacht te schenken aan burgerschap en
burgerschapsvaardigheden. Door te zorgen voor een landelijk dekkend
netwerk van antidiscriminatie-meldpunten. Door in de wijkaanpak
bewoners een zo groot mogelijke stem te geven. Door de emancipatie van
allochtone vrouwen te bevorderen. Door moslims bij de samenleving te
betrekken en door jongeren een perspectief te bieden. Door onderwijs
en werkgelegenheid. Daarmee voorkomen we dat grote groepen
radicaliseren.
Dames en heren,
Ik wil graag de mensen van Critical Mass bedanken voor dit
fantastische initiatief. Ik hoop dat jongeren gevoelig voor de
boodschap zijn. Het kan haast niet anders want het is bij tijd en
wijle pittig confronterend. Hopelijk bewijst deze tentoonstelling
Carmiggelts ongelijk. In plaats van een nieuwe generatie proberen te
vullen met de eigen vooroordelen, gaat deze tentoonstelling een
confrontatie met diezelfde vooroordelen aan. Hulde daarvoor.
Ik dank u wel.
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer