Technische Universiteit Delft

De wetenschap van het aanraken

Het aanraken van producten is een veronachtzaamd onderwerp in ontwerpopleidingen en ontwerponderzoek. Ir. Marieke Sonneveld promoveert op dinsdag 10 april op dit thema aan de TU Delft.

De tactiele ervaring, het aanraken, is een veronachtzaamd onderwerp in ontwerpopleidingen en ontwerponderzoek. De Delftse promovenda Marieke Sonneveld heeft geprobeerd daar met haar proefschrift enige verandering in te brengen. 'De tactiele ervaring, de tastzin, is een blinde vlek. Ze wordt overschaduwd door de visuele cultuur waarin we leven'. Het streven van Sonneveld was vooral om productontwerpers bewust te maken van de tactiele ervaring en om vat op dit onderwerp te krijgen. Om inzicht te verkrijgen liet Sonneveld onder meer geblinddoekte deelnemers vijftien balletjes van verschillende materialen, zoals kristal, hout, polystyreen schuim, kurk, suède, gel en metaal verkennen.

Volgens Sonneveld is een handig overkoepelend begrip bij dit onderwerp: 'lichaamstaal'. Tactiele ervaringen in de interactie tussen de mens en een product kunnen volgens haar worden gezien als de lichaamstaal van twee sociale entiteiten. Dit biedt de mogelijkheid om tactiele esthetiek te verkennen alsof het intermenselijk gedrag betreft. Ontwerpers kunnen vervolgens vanuit dat uitgangspunt gaan ontwerpen. Wat moet het voorwerp volgens hen uitdrukken?

Sonneveld heeft een instrument ontwikkeld om haar onderzoeksresultaten toegankelijk te maken voor productontwerpers: de Tactual Experience Guide. Het doel van deze gids is ontwerpers te helpen inzicht te krijgen in de esthetische aspecten van de tactiele ervaring. Dit door hun eigen tactiele ervaringen in kaart te brengen. Daarnaast moet de structuur van de gids de gelegenheid bieden voor associatief denken. De cognitieve kaart (de 'mind map') is hiervoor een geschikt middel gebleken. Om voor de tastzintuigen te leren ontwerpen heeft Sonneveld tevens het keuzevak Tactiliteit ontwikkeld. Dit vak is een soort proeftuin waar de theorie in de praktijk uitgeprobeerd wordt.