Gemeente Schouwen-Duiveland
Datum
dinsdag 3 april 2007
P. Priester, conservator
tel. (0111) 454462
(afwezig van do.5 tot en met ma. 9 april)
Middeleeuwse brandijzers tijdelijk terug in Zierikzee
Met het recht viel vroeger niet te spotten en wee degene die na een
misstap in aanraking kwam met het gerecht. Die kon zijn borst
natmaken. De tentoonstelling Baljuws, beulen en boeven die dit seizoen
(tot en met 31 oktober) in het Maritiem museum aan de Mol in Zierikzee
te zien is, laat dat overduidelijk zien. Tijdens het museumweekeinde
van zaterdag 14 april en zondag 15 april kan iedereen deze expositie
gratis bezoeken en huiveren bij alle strafwerktuigen die
tentoongesteld zijn.
Het is niet mis wat deze expositie laat zien. De Zierikzeese
brandijzers herinneren aan de zware (lijf)straffen die in vroeger
tijden werden uitgedeeld. Deze brandijzers zijn tijdelijk terug in
Zierikzee dankzij het museum de Gevangenpoort in 's-Gravenhage. In de
negentiende eeuw zijn deze ijzers en ook andere voorwerpen van het
Gravensteen naar Den Haag overgebracht. Op een van de ijzers is het
wapen van Zierikzee afgebeeld. De zware hals- en voetboeien en het
fors houten blok voor aan het been waren zeker geen pretje voor de
veroordeelde.
De expositie bevat meer opmerkelijke voorwerpen, die elk hun eigen
verhaal vertellen. Uit Veere komt een zeldzaam schandbord. Wie tot een
schandstraf was veroordeeld, werd op het schavot aan een paal
vastgeboden en kreeg een bord om zijn nek. Hierop stond met grote
letters het misdrijf vermeld. In heel Nederland zijn nog maar twee of
drie schandborden bewaard gebleven. Het schandbord uit Veere heeft als
tekst: `Zij hebben de goede trouw als leugenaar geschonden'.
Uniek zijn ook de strafhandjes: metalen vuisten die herinneren aan een
misdrijf tegen de overheid. Zo is de vuist van Jan Pauwels uit Sluis
te zien. Hij kreeg het in 1547 aan de stok met de
gevangenisbewaarders. Voor straf werd zijn hand afgehakt. Als
herinnering aan zijn misdaad moest hij een ijzeren vuist laten smeden.
Deze werd samen met de tekst van het vonnis opgehangen in het stadhuis
van Sluis. Het Sluise vuistje en een soortgelijke hand, die een bijl
vasthoudt, zijn dit seizoen te zien in het Maritiem Museum. Maar ook
het schoentje van Sara Janse Geldof en de steen van Francis de Groote,
om maar eens iets te noemen, herinneren aan tijden waarin men niet
zachtzinnig omsprong met de degenen die van het rechte pad waren
afgeweken.
Het Maritiem museum is geopend van: ma t/m za 11-17 uur, zo 12-17 uur.