Kamervoorzitter ontvangt biografie J.A. Schorer
27.03.2007 / 11:03 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Schorer
Schorer
Op 30 maart verschijnt de biografie van jonkheer mr. Jacob Anton Schorer (1866-1957) van
Theo van der Meer. Jonkheer Schorer was in Nederland de pionier en belichaming van de
homo-emancipatie voor de Tweede Wereldoorlog.
In 1917 stuurde de Tweede Kamer op voorstel van voorzitter Dirck Fock een zending boeken
die ze voor de parlementsbibliotheek ontvangen had van jonkheer Schorer retour. De boeken
gingen over homoseksualiteit en het zou geen pas geven ze op te nemen in een
achtenswaardige collectie. Negentig jaar later zal de huidige Kamervoorzitter Gerdi
Verbeet het eerste exemplaar van deze biografie in ontvangst nemen uit handen van
Ferdinand Strijthagen, directeur van Schorer.
Het is dit jaar veertig jaar geleden dat onder grote belangstelling uit binnen- en
buitenland het eerste 'consultatiebureau voor homofilie' werd geopend. De organisatie
werd vernoemd naar Schorer en draagt die naam nog altijd. In menig opzicht zet Schorer
nog steeds het werk van zijn naamgever voort.
Over J.A. Schorer
Jonkheer mr. Jacob Anton Schorer (1866-1957) richtte in 1912 in Nederland de eerste
homorechtenorganisatie op, het Nederlandsch Wetenschappelijk Humanitair Komitee. Tot de
Tweede Wereldoorlog bestookte Schorers NWHK de pers, docenten, medici, politici, de top
van de rechterlijke macht, officieren en eerstejaarsstudenten met brochures,
jaarverslagen en mailings, waarin hij pleitte voor gelijkberechtiging van homoseksuelen.
Door zijn niet aflatende actie zorgde hij ervoor dat Nederland niet langer kon zwijgen
over homoseksualiteit.
Dankzij boze stukken in de media van tegenstanders wisten velen die hulp zochten Schorer
te vinden. Waar nodig en mogelijk bemiddelde hij persoonlijk bij ouders, werkgevers,
huisbazen en politie, en hij schrok er niet voor terug chanteurs zelf op te zoeken. Via
een unieke bibliotheek voorzag hij homoseksuele lezers van literatuur waarmee ze zich
konden identificeren.
Hij stimuleerde jonge schrijvers, onder wie Anna Blaman, en bemiddelde bij de uitgave van
hun werk. Advocaten, medici en andere professionals bediende hij met informatieve
lectuur. Dankzij zijn hoge afkomst gingen er deuren voor hem open die voor anderen
gesloten bleven, maar in eigen kring heeft hij ook een hoge prijs betaald voor zijn
activiteiten.
Jacob Anton Schorer was de belichaming van de vooroorlogse homoseksuele
identiteitsontwikkeling. Toen hij geboren werd, bestond het woord homoseksualiteit nog
niet. Hij heeft het homoseksuele personage mede in het leven geroepen en helpen
opgroeien. Bij zijn dood in 1957 was dat een volwassen personage geworden.
De biografie is niet alleen een levensgeschiedenis van jonkheer Schorer, maar ook een
intrigerende ideeën-, politieke en sociale geschiedenis van de ontwikkeling van
homoseksualiteit voor de Tweede Wereldoorlog. Het boek is een geschiedenis van 'onderop':
van een groot man die echter ook op cruciale momenten pijnlijk tekort is geschoten, over
liefdes en liefdesverdriet, celibaat, knapenliefde, over bordelen, hoerenjongens,
padvinders, chantage en schandaal, zelfs over een beruchte moord op oudejaarsavond 1921
in de trein van Amsterdam naar Den Haag. Al in juni 1940, toen de bezetting nog geen vier
weken oud was, zijn de Duitsers bij Schorer aan de deur gekomen om beslag te leggen op
zijn bibliotheek. Die is nooit meer teruggevonden. Het zou tot 2001 duren voordat de
Nederlandse regering dit als verlies voor het Nederlandse erfgoed aanmerkte en middelen
beschikbaar stelde voor de reconstructie van de bibliotheek en voor deze biografie.
Over de auteur
Dr. Theo van der Meer (1950) schreef eerder vooral over homoseksualiteit in de achttiende
eeuw. Hij werkt nu aan de voltooiing van een studie naar castratie van zedendelinquenten
in het kader van een project van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
over homoseksualiteit in de twintigste eeuw.