Senaat kritisch over nieuwe pachtwet
woensdag 28 maart 2007
De Eerste Kamer heeft op dinsdag 27 maart 2007 na een debat met de
ministers Hirsch Ballin van Justitie en Verburg van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit niet zonder slag of stoot ingestemd met
vernieuwing van het pachtrecht. Op verzoek van de CDA-fractie werd de
behandeling geschorst en werd stemming over het voorstel uitgesteld in
afwachting van een advies van regeringscommissaris Burgerlijk Wetboek,
P. Neleman. De CDA-fractie vindt dat er duidelijkheid moet komen over
het overgangsrecht bij inwerkingtreding van de nieuwe pachtregels.
Procedures betreffende de beëindiging van pacht die zijn aangespannen
voordat de nieuwe regels golden zouden volgens het oude recht
behandeld moeten worden. Minister Hirsch Ballin zegde toe dat hij de
regeringscommissaris snel om een advies zal vragen. Als de problemen
die de CDA-fractie signaleerde inderdaad bestaan zou hij met een
wetswijziging komen. Snelheid is geboden, omdat de regering de nieuwe
pachtregels uiterlijk 1 oktober 2007 in werking wil stellen. Dit houdt
verband met het aflopen van twaalfjarige pachtcontracten inzake los
land.
Fundamentele herziening
Er was wel algemene instemming in de senaat met het voorstel de pacht
als een bijzondere vorm van huur onder te brengen in het Burgerlijk
Wetboek en een punt te zetten achter de aparte Pachtwet, die sinds
1937 bestaat. De fracties van VVD, CDA en SGP/CU hadden kritiek omdat
de liberalisering die nu wordt doorgevoerd in hun ogen niet ver genoeg
gaat. Deze fracties drongen aan op een meer fundamentele herziening om
de posities van verpachters te versterken. Alleen dan zou niet steeds
minder, maar juist meer grond in pacht kunnen worden uitgegeven. PvdA
en SP in de senaat verwachtten juist van het nieuwe kabinet dat het
nog wat minder liberaliseert en nog wat meer de pachter van grond
beschermt.
Toezegging
De ministers Hirsch Ballin en Verburg zegden toe dat zij over ongeveer
vier jaar de nieuwe regels zullen evalueren. Dan zullen zij komen met
aanbevelingen om verder te liberaliseren of niet. Ook wordt dan
bekeken hoe bedrijfsgebouwen als bijvoorbeeld kassen op verpachte
grond behandeld moeten worden.
Leeftijdsgrens
Kritiek hadden CDA, VVD en SGP/CU ook op het door een amendement van
de Tweede Kamer schrappen van de leeftijdgrens van 65 jaar in het
pachtrecht. Nu kan een verpachter verlenging van de pacht weigeren met
een beroep op de overschrijding van deze leeftijdsgrens door de
pachter. Volgens senator Holdijk (SGP/CU) werkt het schrappen van de
leeftijdgrens vergrijzing in de hand en werkt het belemmerend voor
jonge boeren die willen pachten.
Verliezers
Namens de CDA-fractie schetste senator Wagemakers de huidige situatie.
Het areaal pachtgrond in Nederland neemt steeds verder af en is in de
afgelopen veertig jaar gehalveerd. Dit komt volgens het CDA omdat de
voorwaarden voor het verpachten van grond leiden tot een forse
waardevermindering. De bescherming die de Pachtwet aan de pachter
beoogt te bieden is te ver doorgeschoten, zei Wagemakers. Volgens de
CDA-fractie is een situatie ontstaan met alleen maar verliezers. Er is
veel geld beschikbaar voor beleggingsdoeleinden, terwijl het instituut
pacht als financieringsinstrument van de landbouw langzaam aan het
verdwijnen is, zei Wagemakers.
Ook maakte deze fractie zich tot tolk van de door prof. mr. Snijders
gesignaleerde fouten in de wet en verzocht de regering deze op korte
termijn te corrigeren. Senator Holdijk sloot zich hier namens SGP/CU
bij aan.
Zorgen
Ook Holdijk maakte zich zorgen over het voortbestaan van het instituut
pacht. Hij zei dat in 1959 nog 52 procent van alle cultuurgrond in
Nederland verpacht was. In 1998 was dit aandeel afgenomen tot 28
procent. Een versoepeling van de Pachtwet in 1995 heeft de daling niet
gekeerd. Volgens senator Holdijk gaat het in de huidige omstandigheden
niet meer allereerst om een belangentegenstelling tussen pachters en
verpachters. In het belang van de landbouw moet er een fundamentele
herziening komen van het pachtrecht in de geest van wat de commissie
Leemhuis in 2000 heeft bepleit. Aan marktconforme pachtprijzen is niet
te ontkomen, oordeelde senator Holdijk.
Commissie Leemhuis
De SP in de Tweede Kamer is tegen het nieuwe pachtrecht. Senator Kox
kondigde aan dat zijn fractie ook tegenstemt als de regering pachters
niet meer in bescherming neemt. PvdA-fractievoorzitter Noten die zijn
fractiespecialist Rabbinge verving herinnerde aan de zegeningen van de
Pachtwet uit 1958 met de handtekeningen van de PvdA-ministers
Samkalden (Justitie) en Vondeling (Landbouw). Hij zei dat de PvdA
pacht altijd heeft gezien als een middel tegen speculatie met grond.
Mede daarom stemde hij ermee in dat de regering lang niet alle
voorstellen van de commissie Leemhuis in het rapport 'Ruimte voor
pacht' heeft overgenomen en van de PvdA mag het nog wel wat minder
liberaal. Volgens Noten ligt nog teveel nadruk op landbouw en te
weinig op natuurbehoud en beheer. Minister Verburg weigerde een
verzoek van de PvdA, gesteund door de SP, om met een notitie over
pacht in relatie tot natuurbeheer te komen. De minister zei de
natuurorganisaties al volop hebben ingesproken bij het opstellen van
de nieuwe pachtregels en dat zij ook bij de evaluatie weer aan bod
komen.
---
link (opent in een nieuw venster) stenogram 27 maart 2007 Dit is een
downloadbaar word-bestand van 179 Kilobyte word
Aan de informatie op deze site kunnen geen rechten worden ontleend.
Eerste Kamer der Staten Generaal