Technische Universiteit Delft

Mega-simulatie: NLR en TU Delft sluiten vluchtsimulatoren op elkaar aan

Het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium (NLR) en de TU Delft sluiten op woensdag 28 maart twee vluchtsimulatoren van de beide instellingen op elkaar aan en op de verkeerstorensimulator (NARSIM) en de verkeersleidingssimulator van het NLR. Het gaat hierbij om de SIMONA (genoemd naar het Delftse 'International research Institute for SImulation, MOtion and NAvigation Technologies') vluchtsimulator van de TU Delft, de GRACE (Generic Research Aircraft Cockpit Environment ) vluchtsimulator van het NLR en de NARSIM (NLR's ATC Research SIMulator) verkeersleidingssimulator van het NLR. Beide vluchtsimulatoren zijn uitgerust met een tweepersoons cockpit en voorzien van een bewegingssysteem waarmee de versnellingen en rotaties waaraan een vlieger onderworpen is, kunnen worden gereproduceerd. Deze 'mega-simulatie' bij het NLR vindt op woensdag 28 maart plaats voorafgaand aan het internationale symposium 'Fidelity in Motion' bij de TU Delft. Dit symposium op donderdag 29 maart belicht de effecten van simulatie op het gedrag van de piloot.

Door de koppeling van de beide vluchtsimulatoren en de verkeersleidingssimulator ontstaat een virtuele 'mainport' simulatie waarmee het mogelijk wordt studies te initiëren waarin de interacties van meerdere vliegtuigen en de verkeersleiding bestudeerd kunnen worden. Voorbeelden daarvan zijn de gelijktijdige en parallelle start van twee vliegtuigen op de Polderbaan en de Zwanenburgbaan en de landing op kruisende banen op Schiphol.

De SIMONA research simulator is één van de zes strategisch belangrijkste experimentele faciliteiten van de TU Delft en speelt een belangrijke rol in het onderzoek en onderwijs van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. De simulator kan worden geprogrammeerd om de karakteristieken te vertonen van zowel bestaande vliegtuigen als van vliegtuigontwerpen die nog op de tekentafel staan. Door het unieke lichte ontwerp kan de simulator ongekend realistisch bewegingseffecten weergeven. De simulator wordt gebruikt voor fundamenteel onderzoek naar waarnemings- en stuurgedrag, de eigenschappen van nieuwe generaties van superveilige, 'intelligente' vliegtuigbesturingssystemen en naar milieuvriendelijke vertrek- en naderingsprocedures. De simulator is uitgerust met een binnen de TU Delft ontwikkelde uiterst flexibele softwareomgeving die zo gebruiksvriendelijk is dat masterstudenten er snel mee leren werken.

De GRACE vluchtsimulator van het NLR is uitgerust met een uniek cockpitconcept dat snel kan worden geconfigureerd voor verschillende vliegtuigtypen. Hierbij kunnen bestaande vliegtuigtypen van o.a. Airbus en Boeing zeer nauwkeurig en realistisch worden nagebootst. Tevens is GRACE voorzien van de mogelijkheid om zowel de cockpituitrusting als de simulatiemodellen volledig aan te passen. Dit geeft de mogelijkheid om nieuwe cockpitsystemen, vliegprocedures en vliegtuigen volledig in simulatie uit te testen voordat hiermee gevlogen wordt. Dit is ook precies waar GRACE voor wordt gebruikt: toegepast onderzoek naar nieuwe cockpitsystemen en vliegprocedures ter verbetering van de vliegveiligheid, efficiënter vliegen en milieuvriendelijker vliegen. De GRACE cockpit loopt hiermee in praktijk bijna 10 jaar vooruit op de cockpit van de modernste vliegtuigen die op elk moment rondvliegen.

SIMONA en GRACE zijn voor de gelegenheid van het symposium gekoppeld aan de NLR verkeersleidingssimulator NARSIM. NARSIM bestaat uit twee onderdelen: de simulatie van een verkeersleidingscentrum en de simulatie van een verkeerstoren. Met behulp van deze simulator kunnen nieuwe systemen en procedures op het gebied van luchtverkeersleiding worden onderzocht. Het NLR voorziet met deze simulator o.a. in de behoefte aan onderzoek naar verkeersleidingsprocedures rondom luchthavens, waaronder Schiphol. Ook voor ontwikkelingen rondom de eenwording van het Europese luchtruim (Single European Sky) zal deze simulator zijn toepassing vinden.

Technologische ontwikkelingen van met name de TU Delft, hebben ervoor gezorgd dat vluchtsimulatoren uiterst soepel kunnen bewegen en dat ze steeds beter de werkelijkheid kunnen benaderen. Omdat er in de luchtvaart steeds meer wordt getraind in de simulator en steeds minder in het vliegtuig zelf moet de kwaliteit van de simulatie nog verder worden opgevoerd, zodat bijvoorbeeld de landing met veel dwarswind realistischer dan nu mogelijk is, kan worden geoefend. Bij de TU Delft is in 2006 een groot door STW gefinancierd fundamenteel onderzoeksproject (VIDI project van dr ir M. Mulder) gestart, waarin wordt onderzocht hoe piloten het verschil tussen simulatie en realiteit ervaren en welke effecten dat heeft op het stuurgedrag. De resultaten van dat onderzoek moeten simulator- besturingsalgoritmen opleveren die de verschillen tussen het gedrag in de simulator en in de werkelijke vlucht verminderen, volgens de wetenschappelijk directeur van SIMONA professor Bob Mulder. Het is de bedoeling dat deze algoritmen, nadat ze ook in de GRACE simulator van het NLR zijn toegepast, hun weg zullen vinden naar de vele trainingssimulatoren in de wereld en zo zullen bijdragen aan de veiligheid van de luchtvaart. Gerenommeerde deskundigen uit de wetenschap en de luchtvaartindustrie, waaronder keynote speakers professor Laurence Young van het MIT en professor Heinrich Bülthoff van het Max Planck Institute for Biological Cybernetics, geven voordrachten op het symposium. Daarnaast is een bezoek aan de SIMONA research simulator van de TU Delft mogelijk.



Technische Universiteit Delft