Brein wapent zich tegen afleiding
7 maart 2007
NWO-onderzoeker Harm Veling heeft bewezen dat onze hersenen zich
wapenen tegen afleiding. Als we ergens mee bezig zijn, onderdrukken we
verstorende invloeden van buitenaf. Als we moe zijn, kunnen we dit
niet meer. Veling promoveert op 27 maart aan de Radboud Universiteit
Nijmegen.
Sociaal-psycholoog Veling bewees dat het brein informatie selecteert
aan de poort om nuttige zaken te onthouden. Afleidende informatie
wordt geweigerd, neutrale informatie mag naar binnen. Bij vermoeide
mensen blijkt dit systeem niet meer te werken.
Test
Psychologen doen veel onderzoek naar het vergeten van afleidende
informatie. Voor dit onderzoek gebruiken ze een standaard test met
woorden. Veling paste deze test aan om te bepalen of het brein de
afleiding ook daadwerkelijk onderdrukt.
Mango
Veling vroeg proefpersonen woorden te onthouden die veel met elkaar te
maken hebben. Bijvoorbeeld fruit-mango, fruit-perzik, dier-giraf,
dier-schaap. Vervolgens kwamen al deze woorden langs op een
beeldscherm en moesten de proefpersonen zich voornemen bij een aantal
van de woorden (bijvoorbeeld mango) op een knop te drukken. Mango heet
hier een ´voorgenomen´woord. Perzik lijkt hier veel op en dat kan de
proefpersoon in de war brengen. Daarom noemde Veling dit een afleidend
woord. Schaap heeft niets te maken met mango en is dus een neutraal
woord.
Sneller
Uit de test bleek dat de proefpersonen de afleidende woorden slechter
onthielden dan de voorgenomen woorden en de neutrale woorden.
Bovendien bleken mensen die deze woorden beter hadden geweerd uit hun
hersenen de taak sneller uit te voeren. Het heeft dus zin om afleiding
weg te drukken.
Moe
Mentaal vermoeide personen bleken niet meer in staat tot het
wegdrukken van afleiding. Zij scoorden bovendien een stuk minder goed
bij hun taak. Het wegdrukken gaat dus niet vanzelf en kost energie. De
principes die Veling onderzocht komen op ludieke wijze naar voren in
het BNN programma Rat van Fortuin. De kandidaten van deze quiz worden
tijdens het beantwoorden van vragen op brute wijze afgeleid en hebben
daardoor moeite met de meest simpele vragen.
..............................
Meer informatie:
* Drs. H.P. Veling (Radboud Universiteit Nijmegen)
* t: +31 (0)61 88 65 240, h.veling@bsi.ru.nl
* Promotie 27 maart
* Promotor prof. dr. A. van Knippenberg
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek