Radboud Universiteit Nijmegen
Hoogleraar pleit voor meer tegendraads denken
Bij de beoordeling van nieuwe medische interventies is tegendraads
denken zeer welkom. Vaak zitten onder de ogenschijnlijk neutrale
afwegingen namelijk `onzichtbare' waarden en normen verborgen. Die
waarden en normen komen niet aan het licht door zorgvuldige analyses,
maar juist door afwijkende, dwarse en rebelse opvattingen. Prof. dr.
Gert Jan van der Wilt, hoogleraar Health Technology Assessment aan
Radboud Universiteit, zal dit standpunt verdedigen tijdens zijn oratie
op vrijdag 23 maart in Nijmegen.
Therapie, transplantatie, tehuis
Health Technology Assessment (HTA) onderzoekt de effecten van nieuwe
medische ingrepen. Dat lijkt eenvoudig. Verzamel de plus- en minpunten
van een medicijn, een operatie of een andere medische ingreep en
formuleer dan een heldere conclusie: voer de ingreep in of doe het
juist niet.
"De praktijk ziet er wat ingewikkelder uit", zegt prof. dr. Gert Jan
van der Wilt, hoogleraar Health Technology Assessment aan het UMC St
Radboud. In zijn oratie, aanstaande vrijdag, toont hij overtuigend
aan dat het zelden gaat om dergelijke simpele optelsommen. "Hoe
bepalen we bijvoorbeeld of een nieuwe, maar erg dure kankertherapie
moeten invoeren? En als we die therapie willen invoeren zonder
stijgende kosten, moeten we dan de longtransplantaties laten vallen of
misschien minder investeren in de verzorging van demente bejaarden?"
Beter luisteren
Hoewel deze vergelijkingen op zichzelf al moeilijk genoeg zijn, ligt
het probleem vaak nog dieper. Van der Wilt illustreert dit aan de hand
van de ontwikkeling van het cochleaire implantaat (CI). Het CI is een
elektronisch apparaatje dat na implantatie in het oor weer (beperkte)
geluidswaarneming mogelijk maakt.
"Health Technology Assessment heeft zich jarenlang beziggehouden met
de vraag of implantatie van CI een kosteneffectieve ingreep is", zegt
Van der Wilt. "Juist door die eenzijdige kijk werd de medische wereld
compleet verrast door de scherpe kritiek vanuit de dovenwereld. Veel
doven zagen CI niet als een uitkomst, maar als een frontale aanval op
en een diskwalificatie van de dovencultuur. Alsof doven minderwaardig
zouden zijn. Alsof doven door `aansluiting op een kunstmatig oor' weer
meer mens zouden worden."
Waardevolle afwijkingen
Van der Wilt laat tijdens zijn oratie zien dat zo'n botsing tussen
twee culturen, tussen twee verschillende normatieve kaders, op veel
meer gebieden in de gezondheidszorg plaatsvindt. Die botsingen zouden
volgens hem niet achteraf, maar juist al in het begin aan het licht
moeten komen. Daarom pleit hij voor een vorm van Health Technology
Assessment waarin meteen actief naar die botsingen en verschillen
wordt gezocht. De formulering van afwijkende en alternatieve
gezichtspunten moet, in nauwe samenhang met patiënten(verenigingen) en
andere betrokkenen, dus sterk worden gestimuleerd.
De oratie van prof. dr. Gert Jan van der Wilt, getiteld Blinde
vlekken, vindt plaats aan de Radboud Universiteit Nijmegen op 23 maart
om 15.45 uur.