Stichting Astronomisch Onderzoek in Nederland (ASTRON)
P E R S B E R I C H T
---
Dwingeloo, 27 maart 2007
LOFAR GAAT INTERNATIONAAL
Het eerste internationale LOFAR radiotelescoopstation in Effelsberg
(Duitsland) heeft op 21 maart het zogenaamde "first light" laten zien.
Deze eerste meetgegevens van een internationaal LOFAR station zijn een
belangrijke stap in de samenwerking van LOFAR met buitenlandse
partners. Antennes van het eerste Duitse LOFAR station zijn geplaatst
bij de grote 100-m radiotelescoop in Effelsberg van het Max-Planck
Institut für Radioastronomie in Bonn. In de loop van 2007 zullen de
eerste gezamenlijke waarnemingen van het heelal door LOFAR stations in
Exloo en Effelsberg plaatsvinden. Hierdoor kan een nog gedetailleerder
beeld van de hemel worden bereikt dan met alleen de LOFAR-stations in
Nederland.
Het LOFAR station bij de Effelsberg 100-meter radiotelescoop
"first light" bereikt bij het eerste internationale LOFAR station in
Duitsland
LOFAR (Low Frequency Array) is de grootste radiotelescoop ter wereld,
die momenteel door een consortium onder leiding van ASTRON wordt
gebouwd. LOFAR gaat waarnemingen doen op relatief lage frequenties (30
tot 240 MHz). LOFAR bestaat uit ruim 15.000 kleine antennes. Die
worden geplaatst in stations verspreid over Fryslân, Groningen,
Drenthe, Overijssel en het noorden van Duitsland. LOFAR is een
innovatief sensornetwerk waarop, naast astronomische sensoren, ook
geofysische en precisie-landbouw sensoren zullen worden aangesloten.
De door ASTRON-medewerkers opgedane expertise bij de bouw van stations
in het centrale LOFAR gebied in Exloo (Drenthe) is ingezet om het
eerste LOFAR station in Duitsland mogelijk te maken. Hierdoor is een
eerste stap gezet in het bereiken van een basislijn van 350 kilometer
(de afstand tussen de LOFAR stations in Noord-Nederland en Duitsland)
voor LOFAR. In de loop van 2007 zal een snelle glasvezelverbinding
worden aangelegd tussen Effelsberg, Bonn en de centrale LOFAR-computer
in Groningen. Daarna kunnen de eerste gezamenlijke waarnemingen van
het heelal door de LOFAR stations in Exloo en Effelsberg plaatsvinden.
De gezamenlijke, digitale verwerking van deze waarnemingsgegevens in
Groningen levert door de lange basislijn een veel gedetailleerder
beeld op van het heelal.
In een live demonstratie op 21 maart werden acht van de 96 LOFAR
antennes van het station in Effelsberg aangesloten op 16 ontvangers om
signalen in de frequentie van 0 tot 100 Megahertz op te vangen. De
geproduceerde data zal verder worden geanalyseerd maar de demonstratie
bevestigt de mogelijkheden die LOFAR biedt voor verder sterrenkundig
onderzoek.
Het "first light" op 21 maart werd geproduceerd een tijdens een
bijeenkomst van de German Long Wavelength consortium (GLOW). In dit
consortium participeren diverse Duitse astronomie instituten en
universiteiten. Gemeenschappelijk doel is de bouw van uiteindelijk 12
LOFAR stations in Duitsland in de komende jaren. In Garching (bij
München) en Potsdam zijn de eerstvolgende LOFAR stations gepland. De
kosten van het LOFAR station in Effelsberg worden gedragen door het
Max-Planck-Gesellschaft.
Behalve de ontwikkelingen in Duitsland bestaat ook in
Groot-Brittannië, Frankrijk, Polen, Zweden en Italië concrete
interesse om LOFAR stations te bouwen.
LOFAR wordt mede gefinancierd door de Europese Gemeenschap, Europees
Fonds voor Regionale Ontwikkeling en Samenwerkingsverband
Noord-Nederland, EZ/Kompas.
ASTRON is een instituut van de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek, NWO.
---
---
Meer informatie:
ASTRON/LOFAR, Mark Bentum, Hoofd LOFAR Roll-out, Oude Hoogeveensedijk
4, 7991 PD Dwingeloo, tel. 0521 595100, bentum@astron.nl
ASTRON, Marjan Tibbe, PR & Communicatie, Oude Hoogeveensedijk 4, 7991
PD Dwingeloo, tel. 0521 595162, tibbe@astron.nl
Op www.lofar.nl zijn foto's te zien van het LOFAR station in
Effelsberg en het "first light".
ASTRON is een instituut van de Nederlandse organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek, NWO.
print