Zang winterkoninkje bepaalt zijn seksuele aantrekkingskracht
Datum: 16 maart 2007
Eigenlijk dient de zang van een mannelijke zangvogel slechts één doel:
zorgen dat hij zijn kostelijk DNA zoveel mogelijk vermenigvuldigt in
nageslacht. Daartoe wil hij met zijn zang imponeren, dat wil zeggen:
mannelijke concurrenten afschrikken en tegelijkertijd de vrouwtjes
aantrekken. Hij heeft het er maar druk mee en zingt zich schor. Met
zijn zang probeert een zangvogel zijn territorium te verdedigen én de
eer van zijn vrouwtje. Want als zij overspel pleegt, zou hij immers in
zijn eigen nest de jongen van een ander grootbrengen. Hoe imposanter
de zang van het mannetje, hoe groter zijn seksuele aantrekkingskracht.
Deze heeft hij nodig om zijn vrouwtje te verleiden en haar te
bevruchten en zo mogelijk ook vrouwtjes van anderen.
Hoe belangrijk het voor een zangvogel is om met zijn zang indruk te
maken op zijn vrouwtje en zijn concurrenten, blijkt bijvoorbeeld uit
de ontdekking van Mathew Berg dat een winterkoninkje het vaakst en
krachtigst zingt in de periode dat zijn vrouwtje vruchtbaar is. Hij
vertrouwt blijkbaar zeer op die strategie, want de lijfelijke
verdediging van zijn territorium intensiveert hij in die periode niet.
Zang is voor zangvogelmannetjes dus een belangrijk wapen bij de
verdediging van hun territorium. Daar waren de geleerden het al over
eens. Berg en zijn Groningse collega's hebben nu echter bovendien
ontdekt dat mannelijke winterkoninkjes aan de zang van hun concurrent
kunnen opmaken of hij een bekende `vijand' is (de buurman
bijvoorbeeld) of een onbekende. Ze bleken op een onbekende man extra
agressief te reageren. Maar als zij een paar dagen later opnieuw het
voorheen onbekende lied van deze nieuwe concurrent hoorden, was hun
reactie al weer een stuk laconieker. Door in het territorium van de
Australische rietzanger de beschikbare hoeveelheid voedsel te
manipuleren ontdekte Berg bovendien dat de lengte van het zingen voor
de mannetjes tevens een erg exacte manier is om de kwaliteit van hun
territorium, en dus van henzelf, wereldkundig te maken.
Mathew Berg (Australië 1976) studeerde aan de universiteit van
Melbourne. Zijn promotieonderzoek deed hij bij de vakgroep
Dierecologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Het werd gefinancierd
door het Ubbo Emmius Fonds van de RUG en Australian Research Council.
Inmiddels doet hij onderzoek aan de universiteit van Bristol (G-B).
/FC
Datum en tijd
16 maart 2007, 10.30 uur
Promovendus
M.L. Berg
Proefschrift
Sexual selection and reproductive strategies in songbirds:
Territoriality, mate attraction, parentage and parental care
Promotores
prof.dr.ir. J. Komdeur en prof.dr. R. Drent
Faculteit
wiskunde en natuurwetenschappen
Plaats
Senaatskamer, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
M.L. Berg, tel. 00 44 117 954 68 88, e-mail: matt.berg@bris.ac.uk
(werk)
Rijksuniversiteit Groningen