Datum: 13 maart 2007
Inlichtingen verkrijgbaar bij: Albert van der Horst (tel:
070-3383402), of Jacqueline Timmerhuis (tel: 070-3383477)
Europese vennootschapsbelasting: voordelen het grootst bij verplichte
deelname en gelijke tarieven
Eén Europese aangifte voor de vennootschapsbelasting (Vpb) vermindert
de administratieve lasten van bedrijven die in meerdere EU-lidstaten
actief zijn en maakt grensoverschrijdende verliesverrekening mogelijk.
Tegenover deze voordelen voor multinationals staan nadelen voor
binnenlandse bedrijven, die relatief terrein verliezen aan de
multinationals, en voor de nationale overheden, die hun
belastingopbrengst zien dalen. Deze nadelen komen mede voort uit de
grote verschillen in Vpb-tarieven die op dit moment bestaan tussen de
EU-lidstaten.
Wanneer een verplichte Europese aangifte zou worden ingevoerd samen
met gelijke tarieven voor alle bedrijven, dan is een welvaartswinst
mogelijk van 0,15% van het bruto binnenlands product (BBP) van de EU;
voor Nederland kan het voordeel oplopen tot 0,35%. Introductie van een
dergelijk uniform stelsel gaat wel ten koste van de beleidsvrijheid
van lidstaten om zelf hun belastingen te bepalen.
Dit concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in de vandaag verschenen
studie Will corporate tax consolidation improve efficiency in the EU?
Het CPB heeft de langetermijneffecten onderzocht van de voorstellen
van de Europese Commissie voor consolidatie van de
vennootschapsbelasting.
Consolidatie houdt in dat multinationals, d.w.z. alle vennootschappen
die in twee of meer lidstaten gevestigd zijn, maar één
belastingaangifte hoeven te doen voor al hun vestigingen in de
Europese Unie. In de voorstellen van de Europese Commissie wordt de
heffingsgrondslag, de belastbare winst minus verrekenbare verliezen,
berekend over alle in de EU behaalde winsten en verliezen. In een
aantal van deze voorstellen behouden lidstaten wel het recht om hun
eigen tarief te hanteren over hun deel van de geconsolideerde
grondslag.
Voordelen van consolidatie: o.a. minder administratieve lasten
Tot nu toe moeten multinationals hun vennootschapsbelasting afdragen
volgens de regels van elk land waarin ze actief zijn. De
administratieve lasten die hiermee gepaard gaan, worden door de
Europese Commissie geschat op gemiddeld 2% van de belastingafdracht
voor grote bedrijven en 30% voor het midden- en kleinbedrijf. Een deel
van deze kosten kan worden uitgespaard door consolidatie van de Vpb.
Vooral bedrijven die in meerdere lidstaten actief zijn, zullen
profiteren van deze vereenvoudiging van het belastingstelsel.
De voordelen van consolidatie kunnen oplopen tot 0,1% BBP (25 euro per
EU-inwoner) als alle bedrijven verplicht overstappen op de
gemeenschappelijke grondslag. Deze voordelen bestaan uit een
vermindering van de administratieve lasten en een vermindering van de
verstorende effecten van de vennootschapsbelasting.
Voorstel Europese Commissie: vrije stelselkeuze
De baten van consolidatie zullen slechts beperkt gerealiseerd worden
in de voorstellen van de Europese Commissie die uitgaan van
vrijwillige deelname. Bij vrijwillige keuze tussen het Europese en het
nationale stelsel zullen bedrijven het stelsel kiezen dat hun het
meeste voordeel oplevert. Vanuit de multinationals gezien is dit
gunstig. Zij kunnen het stelsel kiezen dat voor hen fiscaal het meest
aantrekkelijk is.
Als gekeken wordt naar de totale maatschappelijke kosten en baten,
heeft deze keuzevrijheid echter een aantal nadelen. Ten eerste
vermindert hierdoor de belastingopbrengst voor alle lidstaten tezamen
sterk. Ten tweede kan dit zorgen voor ongelijke concurrentie, als
bedrijven niet dezelfde keuze kunnen maken. Dit kan gebeuren als
multinationals wel over kunnen stappen op het Europese stelsel, maar
binnenlandse bedrijven die mogelijkheid niet krijgen. Ongelijke
concurrentie kan ook ontstaan als de voorstellen zodanig op
internationaal opererende bedrijven geënt zijn, dat het voor
binnenlandse bedrijven niet loont om over te stappen. De nadelige
gevolgen van de ongelijke concurrentie kunnen oplopen tot 0,1% BBP,
waarmee de potentiële voordelen van consolidatie ongedaan gemaakt
worden.
Vóór vrijwillige deelname pleit daarentegen dat multinationals de
voordelen van een gemeenschappelijke grondslag kunnen benutten, zonder
dat binnenlandse bedrijven geconfronteerd worden met een grote
belastingverandering.
Verstorende effecten van verschillen in Vpb-heffing
Invoering van de Europese aangifte kan ook een uit welvaartsoogpunt
ongewenste invloed hebben op de vestigingsplaatskeuze, vanwege de
verschillen in Vpb-tarieven tussen de lidstaten. Bij gelijke tarieven
zullen multinationals kiezen voor het land waar zij het hoogste
rendement kunnen behalen (voor belastingheffing); zij zullen dan in
totaal een hoger productieniveau kunnen bereiken. Bij verschillen in
tarieven laten multinationals de vestiging van hun filialen echter
mede bepalen door de verschillen in de vennootschapsbelasting tussen
de lidstaten; zij kijken dan naar het rendement na belastingheffing.
Dit nadeel van suboptimale verdeling van activiteiten over landen kan
verminderen wanneer de Vpb-tarieven binnen Europa worden
gelijkgetrokken.
Verdeelsleutel en vestigingslocatie
De Europese Commissie streeft daarom naar consolidatie met behoud van
het recht voor lidstaten om hun eigen Vpb-tarief te bepalen. Dit
vraagt om een sleutel waarmee de samengevoegde grondslag van elke
multinational verdeeld wordt over de lidstaten. Deze verdeelsleutel
zal gebaseerd zijn op de relatieve omvang van het bedrijf in elke
lidstaat, gemeten aan de werkgelegenheid, de productie of de omzet van
een multinational in elk land. Afhankelijk van welke verdeelsleutel de
EU kiest, kunnen bedrijven hun belastingaanslag beïnvloeden door
productie of verkopen te verplaatsen naar landen met lagere
belastingtarieven. De kosten van deze inefficiënte verplaatsing van
activiteit om louter fiscale redenen kunnen oplopen tot ruim 0,05% BBP
en samen met de vrije stelselkeuze zelfs leiden tot een
welvaartsverlies.
De verstorende effecten van verschillen in Vpb-heffing kunnen op twee
manieren worden ondervangen. Allereerst door de keuze van de
verdeelsleutel, zodanig dat mogelijkheden voor beïnvloeding van de
verdeling van het belastbaar winstinkomen over de lidstaten zo klein
mogelijk zijn. Vanuit dit gezichtspunt is het nog beter om de
problemen bij de bron aan te pakken, namelijk door het verminderen van
de grote ongelijkheid in belastingtarieven tussen de lidstaten.
Berekeningen laten zien dat volledige harmonisatie van de tarieven kan
zorgen voor een extra welvaartswinst van ongeveer 0,05% BBP.
Consolidatie met verplichte deelname van alle bedrijven kan samen met
deze tariefsharmonisatie zorgen voor een welvaartswinst van circa
0,15% BBP.
Gevolgen voor Nederland
Wat betekent consolidatie voor de Nederlandse economie? Allereerst
profiteren multinationals van de voordelen: hun winsten zullen met
ruim 10% toenemen, door de lagere administratieve lasten en door de
overgang op de smallere Europese belastinggrondslag (door de keuze
voor een gunstig afschrijvingsregime, wat het bedrag waarover
bedrijven Vpb moeten betalen, vermindert). Het voorstel dat gericht is
op multinationals, benadeelt echter binnenlandse bedrijven: hun
winsten dalen met ruim 10%, vanwege de sterkere concurrentie van
multinationals. De Nederlandse overheid ziet de Vpb-opbrengsten dalen
met 0,45% BBP (ruim 2 mld euro), vooral door de winstdaling van
binnenlandse bedrijven. Deze lagere Vpb-opbrengst is echter een
weerspiegeling van een lastenverlichting voor bedrijven, waardoor de
investeringen met 1,7% en het BBP met 0,3% kunnen toenemen. Nederland
hoort hiermee tot de winnaars van consolidatie, net als andere
lidstaten met veel directe buitenlandse investeringen, zoals Ierland
en België.
CPB Document 141, Will corporate tax consolidation improve efficiency
in the EU?, is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 9,- euro
De publicatie is tevens (gratis) beschikbaar als PDF-bestand.
Centraal Planbureau