Unicef
De eerste vrouwelijke chief van Burkina Faso 12 maart 2007, Ouagadougou - De 'Naaba Saaga', de traditionele leider van Issouka in Burkina Faso, zit onder een baldakijn. Zijn staf en hoofdtooi laten zien dat hij de baas is. Hij draagt een ingewikkeld ceremonieel gewaad, net zoals zijn vader, grootvader en overgrootvader deden.
De vrouwen van Issouka vieren dat Léontine Kaboré tot chief is benoemd. Foto: Unicef Burkina Faso/2007
De vrouwen van Issouka vieren dat Léontine Kaboré tot chief is benoemd. Foto: Unicef Burkina Faso/2007
Voor hem, in het stof, ligt een aantal mannen op een rij. Zij hebben de rituelen uitgevoerd om als 'chief' deel uit te mogen maken van het hof van de Naaba: de dans, de buiging, de vraag en het antwoord en het in ontvangst nemen van de symbolen van hun leiderschap.
Dan maakt de laatste kandidaat zich los van een groep wachtende vrouwen. Ze loopt waardig en doelbewust naar voren om deel nemen aan hetzelfde ritueel. Léontine Kaboré, moeder van vijf kinderen en grootmoeder van elf kleinkinderen, wordt in Burkina Faso de eerste vrouwelijke chief.
Vreugdedans
"Ben je in staat om de volledige verantwoordelijkheid van een chief te dragen?", vraagt de Naaba Saaga vier keer. "Dat ben ik," antwoordt Léontine even vaak en elke keer klinkt haar stem meer zelfverzekerd. De Naaba geeft een knikje als blijk van zijn goedkeuring en dan is Léontine chief. Ze heet voortaan Napoaka Ziiri.
De vrouwen applaudisseren en lachen. De kersverse chief wordt opgetild in een vreugdedans. Na afloop van de feestelijkheden zegt ze dat ze een duidelijk doel voor ogen heeft. "Ik ga mijn leven wijden aan het welzijn van de vrouwen in Issouka en in de rest van Burkina Faso."
Naaba Saaga (derde van links) met alle nieuwe chiefs. Napoaka Ziiri zit uiterst links. Foto: Unicef Burkina Faso/2007 Naaba Saaga (derde van links) met alle nieuwe chiefs. Napoaka Ziiri zit uiterst links. Foto: Unicef Burkina Faso/2007
In de regio Issouka, dat 100 kilometer ten westen van de hoofdstad Ouagadougou ligt, wonen 35.000 mensen. Napoaka Ziiri staat aan het hoofd van een district met bijna 5.000 mensen; 75 procent van hen is vrouw. De chief spreekt recht, bemiddelt in ruzies en verstrekt land. De meeste mensen in Burkina Faso zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van landbouw, dus die laatste taak van de chief is voor de bevolking uiterst belangrijk. Voor vrouwen betekent het onafhankelijkheid. "Als vrouwen geen land hebben, hebben ze geen macht. Met deze nieuwe chief hoeven ze daar niet bang voor te zijn," zegt de Naaba Saaga.
'Vrouwen praten te veel' Het nieuws dat er een vrouwelijke chief zou worden aangesteld, ging als een lopend vuurtje door het land. Degene die ervoor gezorgd heeft dat Léontine voortaan als Napoaka Ziiri door het leven gaat, is de Naaba Saaga zelf. In het dagelijks leven heet hij Modeste Yamégo, persvoorlichter van Unicef. Drie jaar geleden nam hij de eervolle functie van traditioneel leider op zich, maar hij was niet van plan om aan alle oude opvattingen van zijn voorvaderen vast te houden. "Ik wilde de positie van vrouwen in Burkina Faso verbeteren, maar dat was niet gemakkelijk," herinnert hij zich.
De mannen van zijn hofhouding waren ertegen. Ze zeiden dat vrouwen te veel praten, dat ze geen geheimen kunnen bewaren en dat ze te emotioneel zijn. Vrouwen zouden ook niet neutraal of objectief zijn als er recht gesproken zou moeten worden, was het argument. Maar bovenal, vonden de mannen, een vrouw als chief aanstellen was niet volgens de tradities.
"Ik moest twee jaar onderhandelen," vertelt Yaméogo. "Maar uiteindelijk brak ik met de traditie. Per slot van rekening ben ik de Naaba," zegt hij met een ondeugende lach.