PERSBERICHT
Snoeien boomwortels leidt tot problemen
De zwaarste storm sinds járen heeft nogal wat bomen geveld. In sommige gevallen waren er aanwijzingen dat het kort daarvoor verwijderen van wortels, om de stoep weer recht te leggen, daarbij een rol kan hebben gespeeld. De raadsfractie van Nijmegen Nu stelde er eind januari vragen over. Deze week antwoordde het College (brief bijgevoegd) dat onderzoek geen aanwijsbare relatie liet zien tussen het omvallen van de bomen en het snoeien van boomwortels. De Gelderlander citeerde SP-wethouder Van Hooft, die over het beheer gaat, als zou "het inkorten van boomwortels altijd na rijp beraad en zo verantwoord mogelijk gebeuren". Níet dus, zo stelt werkgroep Boomrijk Nijmegen vandaag in een brief (bijgevoegd) aan de gemeenteraad. De werkgroep vraagt al een paar jaar om een evaluatie van het gemeentelijk boomwortelprogramma, daarbij inbegrepen werkzaamheden naar aanleiding van klachten over wortelopdruk via de Bel- en Herstellijn. Er gaat regelmatig wat mis:
>tegen de richtlijnen in worden vaak zonder goede afweging veel te dikke boomwortels verwijderd, die belangrijk (kunnen) zijn voor de voeding én de stabiliteit van de boom;
>de beschadiging aan de wortels wordt niet altijd goed afgewerkt (tot één rechte snede of knip), waardoor er makkelijk infecties in de boom kunnen komen;
>vaak wordt nagelaten om voorafgaand aan de 'wortelsnoei' éérst de boomkruin te snoeien, om zo te voorkomen dat door de verminderde toestroom van sappen takken gaan afsterven.
Op termijn levert dit gevaarlijke situaties op en een ongezond bomenbestand.
Volgens Boomrijk Nijmegen gaat er structureel heel veel mis met bomen. De gekortwiekte en wellicht ten dode opgeschreven linden op de Waalkade haalden het plaatselijke nieuws, de renovatie van de Koninginnelaan nog niet. In samenspraak met de bewoners is er hier voor gekozen de beeldbepalende bomen te handhaven, ze hóren bij de laan. Groot was de verbazing afgelopen maandag, toen bleek dat bij de vervanging van het riool absoluut geen rekening wordt gehouden met de bomen. Twee Amerikaanse eiken zweefden op een ingeknotte wortelkluit aan de rand van een diepe afgrond, tot 15 centimeter dikke wortels waren afgehakt! Na een melding (met onderstaande foto's) door Boomrijk Nijmegen spraken ook gemeentelijke ambtenaren er schande van, maar het kwaad is al geschied: misschien moeten de bomen gerooid worden omdat ze instabiel zijn geworden en er takken gaan afsterven. Afgelopen herfst gebeurde precies hetzelfde met de linden in de De Genestetlaan in het Willemskwartier, ook toen heeft Boomrijk Nijmegen dit gemeld.
Wanneer gaat er nu écht iets gebeuren om herhaling zoveel mogelijk te voorkomen? In bijgevoegde brief aan de raad doet Boomrijk Nijmegen hiertoe een aantal voorstellen.
Meer informatie: Alex de Meijer, secretaris Boomrijk Nijmegen. 024 3561778 of 06 48820433
Bomenstichting en Milieudefensie
p.a. Alex de Meijer
Zonnebloemstraat 26
6542 NG Nijmegen
024 3561778 of 06 48820433 nijmegen@milieudefensie.nl
Aan: de gemeenteraad van Nijmegen
Cc: College van B&W van Nijmegen
Betreft: gevolgen aanpak wortelopdruk & bescherming bomen bij werkzaamheden
Nijmegen, 8-3-2007
Geachte gemeenteraad,
Naar aanleiding van een aanhoudende reeks incidenten met bomen als slachtoffer, is begin 2004 de werkgroep Boomrijk Nijmegen opgericht. Hoewel wij sindsdien veel overleg hebben gevoerd met wethouders en medewerkers van zowat alle gemeentelijke afdelingen, is er geen vermindering van het aantal incidenten opgetreden. In veel gevallen is de gemeente daarbij betrokken, als opdrachtgever dan wel als vergunningverlener en toezichthouder. Het betreft:
- het verlenen van kapvergunningen;
- het gemeentelijk boomwortelprogramma;
- de herstructurering van de openbare ruimte in verschillende wijken;
- de herinrichting van wegen, o.a. in het kader van Duurzaam Veilig;
- het openbreken (en herinrichten) van straten bij vervanging van of onderhoud aan het riool, soms gecombineerd met afkoppelen van regenwater;
- werkzaamheden aan kabels en leidingen, waaronder de nu in gang zijnde aanleg van het glasvezelnetwerk;
- diverse sloop- en bouwprojecten;
- de herinrichting van parken;
- de herinrichting van groenstroken en waterpartijen;
- en nog een aantal andere zaken.
Het voert te ver om álle gevallen te noemen waarin naar onze mening onzorgvuldig met bomen is omgegaan. Dat is ook niet het doel van deze brief. Er gaat immers veel meer wél goed en wat wij beogen is toekomstgericht. Het Handboek Bomen, waar de gemeente drie jaar geleden aan werkte, is naar onze mening een onmisbaar instrument voor een meer afgewogen omgang met bomen. Er is de afgelopen jaren gewerkt aan een aantal verbeteringen, maar we wachten nog steeds op het handboek. Alleen zo'n handboek biedt de kans om - in samenspraak met de gemeenteraad en betrokken burgers - tot een echte visie op bomen in onze stad te komen. Nu worden er teveel ad hoc-keuzes gemaakt, ongetwijfeld met een professionele blik, maar ándere keuzes (bijvoorbeeld tussen kwantiteit en kwaliteit) zijn óók mogelijk en eveneens professioneel te verantwoorden. In onze inspraak op het concept-Handboek Bomen (al weer van 23 mei 2004) hebben we daar het nodige over geschreven, we wachten tot op heden op antwoord. Het zou goed zijn wanneer de gemeenteraad opheldering vraagt over het tijdspad voor het Handboek Bomen.
We wachten inmiddels ook al anderhalf jaar op een (herhaalde malen aan ons toegezegde) evaluatie van het gemeentelijk Boomwortelprogramma. De raadsfractie van Nijmegen Nu stelde op 29 januari vragen over de gevolgen van de aanpak van wortelopdruk, naar aanleiding van het sneuvelen van bomen bij de zwaarste storm sinds járen. In een brief van 7 maart (kenmerk: G520/07.0004390) antwoordt het College dat onderzoek geen aanwijsbare relatie laat zien tussen het omvallen van de bomen en het snoeien van boomwortels. Dat oordeel willen wij hier niet betwisten. Wel weten we dat er in de ambtelijke organisatie veel discussie is (geweest) over het boomwortelprogramma, omdat er soms veel te dikke wortels zijn verwijderd. Had in zo'n geval niet beter de boom gerooid kunnen worden, om risico's te voorkomen? Of had de boom juist méér ruimte moeten krijgen ten koste van parkeerruimte of stoep? Of is 'de kool en de geit sparen' in een stedelijke omgeving wel te verantwoorden, omdat we nou eenmaal zowel de straatbomen willen behouden als ruimte nodig hebben voor auto's, fietsen en kabels, en valt er wel te leven met om de zoveel jaar de stoep weer rechtleggen?
Eén ding is zeker: wanneer burgers nu over wortelopdruk klagen bij de Bel- en Herstellijn, wordt vaak zeer snel ingegrepen. Een pluim voor de gemeente, zou je zeggen, niet álles hoeft lang te duren. Maar helaas gaat er hierbij regelmatig wat mis:
- volgens de interne richtlijnen mogen boomwortels tot 3 cm. worden 'gesnoeid'. In de praktijk worden ook veel dikkere wortels gesnoeid, zónder dat daarover eerst met een bomendeskundige van de gemeente wordt overlegd;
- volgens diezelfde richtlijnen moet de beschadiging aan de wortels worden beperkt tot één rechte snede of knip. In de praktijk worden wortels vaak stukgetrokken, met een groot en onregelmatig wondoppervlak als gevolg waardoor er makkelijk infecties in de boom kunnen komen;
- tenslotte wordt door het snelle optreden nagelaten om ruim voorafgaand aan de 'wortelsnoei' éérst de boomkruin te snoeien, waarmee kan worden voorkomen dat door de verminderde toestroom van sappen takken gaan afsterven. Op termijn levert deze werkwijze gevaarlijke situaties op en een ongezond bomenbestand.
Dit leidt wat ons betreft tot vier conclusies:
1. snel optreden na klachten is lovenswaardig, maar een eerste beoordeling door een bomendeskundige van de gemeente is in álle gevallen noodzakelijk. Ook moet voldoende tijd worden genomen om indien nodig eerst de kroon te snoeien;
2. in de besteksvoorwaarden voor aannemers die de wortelopdruk aanpakken moet worden opgenomen dat ten allen tijde voorafgaand aan de werkzaamheden moet worden onderzocht met welke worteldiktes men ongeveer te maken krijgt. Wanneer wortels dikker dan 3 cm. worden verwacht moet met de gemeentelijke bomendeskundige worden overlegd of het snoeien van die wortels verantwoord is. Ook wanneer onverwacht wortels dikker dan 3 cm. worden aangetroffen dient zulk overleg plaats te vinden;
3. in de besteksvoorwaarden moet ook een ondubbelzinnige boete-clausule worden opgenomen voor het geval de aannemer schade aan bomen toebrengt. De boete moet hoog genoeg zijn om een afschrikwekkende werking te hebben;
4. het gemeentelijk toezicht moet worden verbeterd. Wij hebben de indruk dat het daarvoor o.a. noodzakelijk is om de urgentie van het probleem scherper op het netvlies van de gemeentelijke opzichters én de projectleiders te krijgen. Wellicht is bijscholing op dit gebied een goed idee.
De hiervoor genoemde verbeteringen hebben niet alleen betrekking op de aanpak van wortelopdruk, maar ook op de bescherming van bomen bij werkzaamheden.
Neem nu het geval van de Koninginnelaan (zie foto's). In samenspraak met de bewoners is er vorig jaar voor gekozen deze laan weer in zijn oude allure te herstellen. Daarbij zouden de beeldbepalende bomen - op enkele zieke exemplaren na - worden gehandhaafd. Groot was onze verbazing afgelopen maandag, toen we zagen hoe bij de vervanging van het riool absoluut geen rekening werd gehouden met de bomen. Twee Amerikaanse eiken zweefden op een ingeknipte wortelkluit aan de rand van een diepe afgrond, tot 15 centimeter dikke wortels waren afgehakt! Na een melding (met foto's) van ons spraken ook gemeentelijke ambtenaren er schande van, maar het kwaad is al geschied: misschien moeten de bomen gerooid worden omdat ze instabiel zijn geworden, misschien kan de zomer worden afgewacht en worden bekeken inhoeverre er takken gaan afsterven. Afgelopen herfst gebeurde precies hetzelfde met de linden in de De Genestetlaan in het Willemskwartier, ook toen hebben wij dit gemeld. Wanneer gaat er nu écht iets gebeuren om herhaling zoveel mogelijk te voorkomen? Wanneer wordt bij dit soort projecten nu eens gekozen voor maximale afstand houden van de bomen en zonodig sleufloos werken?
We zouden het op prijs stellen wanneer u als gemeenteraad aan het College inzicht vraagt in:
- de besteksvoorwaarden, zoals ze gelden bij de werkzaamheden in de Koninginnelaan en golden in de De Genestetlaan;
- de boetes die eventueel zijn opgelegd aan de betrokken aannemers voor het beschadigen van bomen;
- welke maatregelen zijn of worden genomen om herhaling zoveel mogelijk te voorkomen.
Tot zover,
met vriendelijke groet,
Alex de Meijer
secretaris Milieudefensie Nijmegen
contactpersoon voor Nijmegen van de Bomenstichting
---- --
Nijmegen Nu
t.a.v. B. van Hees
Korte Nieuwstraat 6
6511 PP Nijmegen
Telefoon (024) 329 91 11
Telefax (024) 323 93 34
E-mail gemeente@nijmegen.nl
Postadres
Postbus 9105
6500 HG Nijmegen
|Datum "" "Uw |Ons kenmerk |Contactpersoon | |Burgerservicenummer" |G520/07.0004390 |Ewart van der Putten | | |Datum uw brief |Doorkiesnummer | |Onderwerp |29 januari 2007 |3292682 | |gevolgen aanpak wortelopdruk | | |Geachte heer Van Hees,
In uw brief van 29 januari jl. uit u uw bezorgdheid over de eventuele nadelige gevolgen van de huidige aanpak van de wortelproblematiek. In deze brief geven wij u antwoord op de door u gestelde vragen.
Vraag: Is het College met ons van mening dat de wijze waarop de wortelopdrukproblematiek wordt aangepakt wel eens oorzaak zou kunnen zijn van het minder stabiel wortelen van de bomen, met als gevolg een verhoogde kans op omvallen met alle gevaren van dien? Antwoord: De wijze waarop op dit moment de wortelproblematiek wordt aangepakt is niet direct de oorzaak voor de instabiliteit van de bomen. De wortels die veelal worden weg gehaald zijn relatief klein en behoren niet tot de stabiliteitswortels. Wel zijn dit beschadigingen die in de toekomst door inrottingen de levensverwachting van de boom kunnen verminderen.
De voorbeelden die u beschrijft (Meijhorst en Vossenlaan), waarbij bomen zijn omgewaaid na uitvoering van het boomwortelprogramma, hebben wij onderzocht. Uit dit onderzoek komen geen aanwijsbare relaties naar voren. In de Vossenlaan is eerst één boom, waarvan de conditie al matiger was, omgewaaid. Het gaat hier om een haagbeuk (Carpinus Betulus). Deze bomen hebben van nature een dichte kroon. Wanneer er één omgaat krijgt de volgende boom plotseling meer wind te voorduren dan hij gewend is. Vaak zie je dan een kettingreactie ontstaan.
Vraag: Kan het college over deze hypothese duidelijkheid verschaffen? Antwoord: Zie het geformuleerde antwoord van hiervoor.
Vraag: Indien dit zo is, zou het college dan bereid zijn de wortelopdrukproblematiek op een andere wijze aan te pakken? Antwoord: Het wortelopdrukprobleem kan op verschillende wijzen worden aangepakt: - Overal waar de boom in de verharding voor problemen zorgt, wordt de boom verwijderd. - De wortels die overlast veroorzaken verwijderen en de bestrating volgens de veilige normen terug brengen. - De verharding rond de boom kan worden weggehaald en omgevormd tot beplantingsvak waardoor er meer ruimte voor de boom ontstaat.
Wij hebben ervoor gekozen om een combinatie van deze maatregelen toe te passen. Hierbij worden de verschillende belangen zo goed mogelijk afgewogen. Zo zijn bomen weggehaald die al slecht waren en waar het verwijderen van de wortels een gevaarlijke situatie met zich mee zou brengen. Op andere plaatsen zijn de boomspiegels vergroot zodat de bomen meer ruimte krijgen om te groeien.
Bij de aanpak van de wortelopdruk beschrijft u dat het gaat om het simpel weghakken van de wortels. Voordat dit plaats vindt is er al een zorgvuldige afweging geweest of de boom voldoende levensverwachting heeft. Wanneer dit het geval is en de opdrukkende boomwortels inderdaad gevaar opleveren bij het gebruik van de verharding, wordt er overgegaan tot het verwijderen van de probleemwortels. Dit gebeurt zo verantwoord mogelijk. Zo worden de boomwortels recht afgezaagd of geknipt om inrottingen zoveel mogelijk te voorkomen en wordt er niet met machines gewerkt die de bodem kunnen verdichten.
Vraag: Kan het college dan aangeven welke techniek er dan toegepast moet worden? Antwoord: Wij denken door bij elke locatie een goede afweging te maken van de eerder genoemde maatregelen een goede techniek toe te passen. Deze aanpak willen wij dan ook voortzetten.
Vraag: Kan het college dan ook aangeven hoeveel bomen er nog bedreigd worden? Antwoord: In Nijmegen staan ongeveer 20.000 bomen in of langs de verharding. Een groot gedeelte daarvan zal vroeg of laat een keer overlast veroorzaken waarbij er maatregelen moeten worden genomen. Door de werkzaamheden zorgvuldig uit te voeren wordt de kans op instabiliteit geminimaliseerd.
Hoogachtend,
college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen,
De Burgemeester, De Secretaris,
mr. Th.C. de Graaf P. Eringa
---- --