Voedingcentrum
Hoog cholesterol en hart- en vaatziekten
6 maart 2007
Het programma Radar van de TROS stelde in de uitzending van
maandagavond 5 maart het verband tussen het cholesterolgehalte en
hart- en vaatziekten ter discussie. Het Voedingscentrum is van mening
dat een hoog cholesterolgehalte de kans op hart- en vaatziekten wel
degelijk verhoogt. Daarbij baseert het Voedingscentrum zich op recente
wetenschappelijke kennis en rapporten van gezaghebbende organen, zoals
de Gezondheidsraad en de World Health Organisation.
Voedingswetenschappers in de hele wereld zijn het erover eens dat er
verband is tussen een hoog cholesterolgehalte en het risico op hart-
en vaatziekten. Deze relatie is gevonden en bevestigd in tal van
onderzoeken. Een daling in het cholesterolgehalte met 10 procent
resulteert in een circa 20-30 procent lager risico op hart- en
vaatziekten.
âGoedâ en âslechtâ cholesterol
Hoe het risico van een hoog cholesterolgehalte in individuele gevallen
uitvalt, hangt vooral af van de verhouding tussen het zogenaamde HDL-
en LDL-cholesterol. LDL wordt wel âslechtâ cholesterol genoemd omdat
het kan blijven âplakkenâ aan beschadigingen in de wanden van
bloedvaten. Dit dichtslibben van de bloedvaten kan op den duur een
hart- of herseninfarct veroorzaken. HDL zorgt als âgoedâ cholesterol
voor de afvoer van cholesterol via de ontlasting. Dit werkt
cholesterolverlagend en beschermt daardoor tegen hart- en vaatziekten.
Daarom geldt: hoe kleiner het aandeel HDL ten opzichte van het totale
cholesterolgehalte, hoe hoger het risico op hart- en vaatziekten.
Adviezen voor een gezond cholesterolgehalte
Het belangrijkste advies om het cholesterolgehalte gezond te houden,
is een gezonde leefstijl. Een gezonde voeding, een gezond gewicht,
voldoende beweging en niet roken maken daar deel van uit. Hiermee
helpt u het risico op hart- en vaatziekten zo laag mogelijk te houden.
Alleen mensen die meer risico lopen, moeten worden behandeld met
cholesterolverlagende medicijnen, zoals statines. Dit zijn mensen met
bijvoorbeeld erfelijke aanleg, diabetes of een hoge bloeddruk. Voor de
behandeling van deze mensen zijn o.a. door het Nederlands
Huisartsengenootschap (NHG) richtlijnen opgesteld.
Vet
Verzadigd vet in het eten vergroot het gehalte LDL en dus het
âslechteâ cholesterolgehalte. Onverzadigd vet daarentegen vergroot de
hoeveelheid âgoedâ HDL-cholesterol. Om het cholesterolgehalte gezond
te houden, adviseert het Voedingscentrum daarom:
* gebruik magere varianten van voedingsmiddelen (magere melk en
yoghurt, mager vlees, magere vleeswaren, 20+ of 30+kaas)
* vervang vaste bak- en braadvetten, harde margarines en hard
frituurvet door halvarine, zachte margarine, vloeibaar bak en
braad of olie
* eet minder voedingsmiddelen die rijk zijn aan verzadigd vet, zoals
snacks, gebak, koek en chocolade
Het cholesterol in voedingsmiddelen, zoals in eieren, orgaanvlees,
paling en garnalen, heeft een klein effect op het cholesterolgehalte
in het bloed. Daarom adviseert het Voedingscentrum niet meer dan
gemiddeld drie eieren per week te eten.
Andere adviezen om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen
Een hoog cholesterolgehalte in het bloed is slechts een van de
risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Andere belangrijke
risicofactoren zijn een hoge bloeddruk, overgewicht, roken en
overmatig alcoholgebruik. Een gezonde leefstijl helpt de kans op hart-
en vaatziekten te verkleinen. Dat betekent:
* niet roken
* een gezond lichaamsgewicht
* minimaal een half uur beweging per dag
* gezond en gevarieerd eten volgens de Schijf van Vijf, met
voldoende volkoren producten en groente en fruit en één à twee
keer per week (vette) vis
* weinig zout
* matig gebruik van alcohol