Persbericht
Persbericht 23 februari 2007
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet wisten?
I Inleiding
II Onderzoeksopzet
III Conclusies onderzoek
IV Informatie en bereikbaarheid auteur
Ahmed Bulut
I Inleiding
E
r is al vaak onderzoek gedaan naar de houding van bepaalde groepen mensen in
Nederland tegenover verschillende maatschappelijke onderwerpen. Zo zijn er, om
wat voorbeelden te noemen, in de afgelopen jaren enquêtes verricht onder allochtone
studenten (met name van Turkse en Marokkaanse komaf) naar hun mening over de moord op
Pim Fortuyn en Theo van Gogh, islam en islamitische wetgeving (sharia), politieke voorkeur,
het huwelijk, homoseksualiteit, integratie, ondernemerschap, extremisme en identiteit. Vaak
worden er tijdens of na een bepaalde maatschappelijke gebeurtenis (bijvoorbeeld een moord,
een verkiezing, actueel debat) kortstondige enquêtes gehouden die sec ingaan op slechts één
onderwerp. Het voordeel van een dergelijk onderzoek is dat men veel inzicht krijgt in één
fenomeen. Echter, een nadeel is wel dat door het focussen op één onderwerp onmogelijk
wordt om een allround beeld te krijgen van wat er precies leeft in een doelgroep. Stel dat je
iemand alleen maar vragen stelt over voetbal, dan krijg je veel inzicht in het fenomeen voetbal
onder een bepaalde doelgroep. Wat hiermee niet ontdekt kan worden is hoe interesse in
voetbal zich bijvoorbeeld verhoudt tot leeftijd, opleiding, hobby's, woonomgeving,
enzovoort. Kortom, door ook in de breedte te onderzoeken kunnen mogelijke relaties tussen
verschillende fenomenen ontdekt worden. Daar ik van Turkse komaf ben, stond voor mij de
deur open om een enquête te houden onder studenten van Turkse afkomst. Er zijn slechts
weinig onderzoeken te vinden onder Turks-Nederlandse studenten waarin een breed scala aan
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 1
Persbericht
actuele onderwerpen simultaan de revue passeren. Dit onderzoek was er dus op gericht om
inzicht te krijgen in de attitude van Nederlandse studenten van Turkse afkomst tegen
maatschappijbrede kwesties die zich in met name Nederland zelf afspelen. Een aantal
kwesties die daarbij om de hoek komen kijken hebben een vrij actueel karakter.
II Onderzoeksopzet
De doelgroep van mijn onderzoek kunnen we omschrijven als Nederlandse studenten
(MBO/HBO/WO) van Turkse afkomst die in Nederland studeren.
Wat betreft de onderzoeksvorm was gekozen voor een online enquête1. Potentiële
respondenten hoeven hiertoe alleen maar op een link te klikken om de enquête in te vullen.
Het onderzoek heeft een kwantitatief karakter en gericht op dataverzameling waarmee
statistische analyses gemaakt kunnen worden. De link naar het onderzoek werd op
verschillende manieren verspreid. In de eerste plaats een mailing wat ik in mijn eigen netwerk
verspreid heb. Daarnaast heb ik een mailing verstuurd naar met name studenten van Turkse
afkomst die in de mailinglist van de multiculturele studentenvereniging Anatolia te
Amsterdam (onafhankelijk, maar VU-gelieerd) staan. Voorts heb ik gebruik gemaakt van
diverse forums die populair zijn in mijn doelgroep2.
In oktober 2006 ben ik begonnen met dit onderzoek. De enquête werd vrijgegeven in
november 2006 en medio december 2006 was de dataverzameling compleet. De verdere
analyse vond daarna plaats, afronding geschiedde medio februari 2007.
Onderzocht werden dié zaken, die betrekking hebben op politiek (Turks/Nederlands),
cultuur/maatschappij, religie en onderwijs. Hieronder worden ze uiteengezet:
Ad 1: politiek
· Betrokkenheid;
· Plaats op schaal links-rechts (Nederland);
· Plaats op schaal links-rechts (Turkije);
1 Ik heb hierbij gebruik gemaakt van www.studentenonderzoek.com.
2 Deze forums zijn te vinden op www.turksestudent.nl, www.turksnl.net en www.yakamoz.nl.
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 2
Persbericht
· Voorkeurspartij in Nederland;
· Voorkeurspartij in Turkije;
· Toetreding Turkije tot de Europese Unie.
Ad 2: cultuur/maatschappij
· In hoeverre Turk/Nederlander;
· In hoeverre Nederlander zijn een goede aanvulling op Turks zijn;
· Homoseksualiteit;
· Turkse cultuur kunnen uitoefenen in Nederland;
· Wonen over 20 jaar;
· Vermeende Armeense genocide;
· Discriminatie.
Ad 3: religie
· Mate van beoefening;
· Andere religies;
· Houding Nederlanders;
· Belang van religie;
· Invoering sharia.
Ad 4: onderwijs
· Belang van onderwijs;
· Belang voor Turken;
· Na de studie;
· Vooruitgang Turkse studenten.
III Conclusies onderzoek
Politiek
Turkse studenten in Nederland hebben een redelijk grote interesse in zowel de Nederlandse
als de Turkse politiek. Toch is hun interesse in de Nederlandse politiek groter. De
betrokkenheid met de Nederlandse politiek onder Turkse studenten is dus vrij groot.
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 3
Persbericht
Op het gebied van Nederlandse politiek ziet de Turkse student zich als centrum-links. D66 en
de SP zijn het meest populair onder hen. D66 is vooral onder de mannelijke Turkse studenten
populair, bijna de helft van hen heeft D66 de voorkeur (47,8 procent). Onder vrouwelijke
Turkse studenten is de SP het populairst, met 39,5 procent.
Wanneer we kijken naar de voorkeuren op het gebied van Turkse politiek krijgen we een
ander beeld. Turkse studenten zijn dan centrum-rechts. Meer dan de helft van de Turkse
studenten (ruim 57 procent) hangt de gematigd rechtse AKP aan, een vrij religieuze partij die
vergelijkbaar is met het CDA. De ultranationalistische MHP kent met 18,5 procent een
redelijk grote aanhang. De AKP is onder mannen en vrouwen vrijwel even populair. De MHP
is met 26,1 procent vooral onder de mannen populair, tegen 12,9 procent onder vrouwelijke
Turkse studenten.
Toetreding van Turkije tot de Europese Unie is volgens de Turkse studenten in Nederland
geen goed idee. Maarliefst 63,4 procent is tegen, terwijl 36,6 voorstander is. De gevolgde
opleiding van de Turkse studenten (met name HBO en universiteit) heeft geen invloed op het
voor of tegen zijn van een mogelijke Turkse toetreding.
Cultuur/maatschappij
De gemiddelde Turkse student identificeert zich eerder als Turk dan als Nederlander. Dat gaat
zowel voor de mannelijke Turkse studenten als voor de vrouwelijke, hoewel de laatste groep
iets meer naar het Nederlandse neigt dan de mannelijke studenten dat doen. De meeste Turkse
studenten (64,6%) vinden het Nederlander-zijn een "uitstekende" dan wel een "goede"
aanvulling op het Turks-zijn, vooral de vrouwen. Er is echter wel een duidelijk verschil tussen
mannelijke en vrouwelijke Turkse studenten. Bij de mannelijke Turkse studenten ziet 48,1
procent het Nederlanderschap niet als aanvullend, terwijl dat bij de vrouwen slechts 28,8
procent is.
Op de vraag of homoseksuele buren gewenst zijn komt een tweedeling naar voren. Nagenoeg
de helft van de Turkse studenten (49,4 procent) zou geen homoseksuele buren willen hebben,
terwijl de andere helft (50,6 procent) daar geen problemen mee heeft. Het wordt interessanter
als we naar het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke Turkse studenten kijken. Van de
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 4
Persbericht
vrouwen ziet 59,6 procent homoseksuele buren wel zitten, terwijl dat onder de mannen slechts
33,3 procent is. Vrouwelijke Turkse studenten zijn in dat opzicht dus duidelijk toleranter dan
de mannelijke. Verder blijkt: hoe rechtser de Turkse student wat betreft Turkse politiek, hoe
minder de acceptatie van homoseksuele buren.
Een tweede indicator van tolerantie tegenover homoseksuelen is een mening over de
mogelijkheid tot het adopteren van kinderen door homoseksuelen. Achtendertig procent van
de Turkse studenten vindt dat geen probleem, 62 procent vindt dat homoseksuelen geen kind
mogen adopteren. Ook hier blijken vrouwelijke Turkse studenten toleranter: 46,2 procent van
hen vindt dat homoseksuelen een kind mogen adopteren, terwijl hun mannelijke collega's met
22,2 procent beduidend negatief staan tegenover de adoptiemogelijkheid. Turkse studenten
die hier positief tegenover staan zijn ook studenten die geen bezwaar hebben tegen
homoseksuele buren. En hoe meer de Turkse student zich identificeert als Nederlander, hoe
groter de goedkeuring van de mogelijkheid dat homoseksuelen een kind kunnen adopteren.
Volgens de overgrote meerderheid van de Turkse studenten (72,2 procent) is het goed dan wel
heel goed mogelijk om echt Turks te zijn in Nederland. Slechts 2,5 procent van de Turkse
studenten denkt dat het helemaal niet mogelijk is om echt Turks te kunnen zijn in Nederland.
Opvallend is dat die laatste bevinding niet wordt gedeeld door de vrouwelijke Turkse
studenten. Ook hier komen de vrouwelijke Turkse studenten optimistisch uit de bus.
Wat betreft migratie denkt 36,7 procent van de Turkse studenten dat ze over 20 jaar in Turkije
zullen wonen, 26,6 procent denkt dan nog in Nederland te wonen. Maarliefst 30,4 procent
weet het echter nog niet. Deze bevindingen duiden erop dat er op middellange termijn sprake
kan zijn van een braindrain, wat schadelijk kan zijn voor bi-cultureel Turkse talent en
uiteindelijk ook negatief kan uitpakken voor de Nederlandse economie.
Dan de Armeense kwestie. Turkse studenten willen niet dat Turkije de vermeende Armeense
genocide moet erkennen, maar tegelijkertijd stelt slechts 22,8 procent van de Turkse studenten
dat Turkije moet blijven ontkennen dat er een Armeense genocide heeft plaatsgevonden in het
begin van de twintigste eeuw. En 83,5 procent van de Turkse studenten vindt dat de feiten
eerst maar eens (wetenschappelijk) onderzocht moeten worden. Verder vindt 57 procent van
de Turkse studenten dat Nederland niet moet bemoeien met zaken die Turkije aangaan en
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 5
Persbericht
ruim de helft van de Turkse studenten (50,6 procent) vindt dat Nederland open moet staan
voor de vrijheid om de vermeende Armeense genocide te ontkennen. Deze cijfers duiden erop
dat Turkse studenten niet zo stellig zijn over de Armeense kwestie: laat de wetenschap het
uitzoeken.
Ruim de helft van de Turkse studenten (60,8 procent) voelt zich wel eens gediscrimineerd in
Nederland, terwijl 31,8 procent daar geen last van heeft; 7,6 procent weet het niet.
Religie
Turkse studenten identificeren zichzelf in een redelijke grote mate als moslim. Wat verder
naar voren komt is dat hoe sterker de band met de islam, hoe negatiever de Turkse student
staat tegenover de adoptiemogelijkheid van homoseksuelen. Ook blijkt dat hoe sterker de
band is met de islam, hoe rechtser de Turkse student is wat betreft Turkse politiek. Verder
zien we dat hoe meer de Turkse student zichzelf als moslim beschouwt, hoe meer hij zichzelf
identificeert met het Turks-zijn in plaats van het Nederlander-zijn. Ook komt naar voren dat
een hogere mate van moslimgevoel samengaat met het gevoel dat men niet echt Turks kan
zijn in Nederland.
De houding van Turkse studenten tegenover andere religies is vrij positief te noemen blijkt uit
het onderzoek. Interessant is ook dat hoe positiever de Turkse student tegenover andere
religies staat, hoe groter de acceptatie is van homseksuele buren. Tolerantie van andere
religies en homoseksuelen (in de zin van acceptatie van homoseksuele buren) gaat dus hand in
hand. Verder blijkt dat een linksere houding betreffende Turkse politiek samengaat met een
positievere houding tegenover andere religies.
Turkse studenten denken dat Nederlanders een behoorlijke negatieve houding hebben
tegenover de islam. Een naar de Turkse studenten positievere houding van Nederlanders ten
opzichte van de islam gaat hand in hand met een positievere houding van de Turkse studenten
tegenover andere religies.
Zo'n 85 procent van de Turkse studenten vindt de islam "belangrijk" dan wel "zeer
belangrijk" voor zichzelf. Hoe belangrijker de Turkse studenten de islam vinden, hoe meer ze
zichzelf als moslim kwalificeren. Ook blijkt dat hoe belangrijker de islam voor de Turkse
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 6
Persbericht
studenten zijn, hoe minder positief ze staan tegenover homoseksuele buren en kindadoptie
door homoseksuelen. Verder gaat een groter belang van de islam voor de Turkse studenten
samen met een rechtsere houding binnen de Turkse politiek. En een hogere opleiding van de
Turkse studenten blijkt samen te gaan met een verminderd belang van de islam voor de
Turkse student.
Maarliefst 87,2 procent van de Turkse studenten ziet een islamitische wetgeving (de sharia)
niet zitten. Slecht 11,5 procent is er voorstander van en nog eens 1,3 procent "zeer grote
voorstander". Een hogere zelfkwalificatie als moslim en een groter belang van de islam voor
de Turkse studenten gaan samen met het voorstanderschap van de sharia. Voorstander van
kindadoptie door homoseksuelen zien niets in de sharia. En hoe rechtser de Turkse student
qua Turkse politiek, hoe groter de aanhang van de sharia in Nederland. Ook blijkt dat hoe
meer de Turkse student interesse heeft in de Nederlandse politiek, hoe minder men
voorstander is van het invoeren van de sharia. En naarmate de opleiding hoger wordt, hoe
minder de Turkse student warm wordt van het invoeren van de sharia.
Onderwijs
Een HBO- of een academische studie vinden Turkse studenten belangrijk, 78,2 procent zelfs
zeer belangrijk. Bijna 85 procent van de Turkse studenten vindt dat het belang van onderwijs
voor zowel Turken als Nederlanders even groot is, slechts 9 procent denkt dat Turken meer
baat hebben bij het onderwijs dan Nederlanders.
Van de HBO-studie volgende Turken wil 35,5 procent doorstuderen, terwijl 4,9 procent van
de aan een universiteit studerende Turken dat wil. Ruim een kwart van de Turkse HBO'ers
wilt werken na de studie, terwijl op de universiteit bijna de helft is. Een combinatie van
doorstuderen en werken is ook populair: 32,3 procent van de HBO'ers en 31,7 procent van de
academici denken daaraan. Er is daarbij wel een duidelijk verschil te zien tussen mannelijke
en vrouwelijke Turkse studenten: 18,5 procent van de mannen wil doorstuderen, terwijl bij de
vrouwen dat 39,2 procent dat wil. Bijna 10 procent van de Turkse universiteitsstudenten wil
promovendus worden.
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 7
Persbericht
Bijna 90 procent van de Turkse studenten is van mening dat het gemiddelde opleidingsniveau
van Turkse studenten stijgende is, terwijl slechts 5,2 procent denkt dat dat niveau door de
jaren heen niet veranderd is.
IV Informatie en bereikbaarheid auteur
Voor het uitgebreide verslag verwijs ik u naar mijn onderzoeksverslag, wat op aanvraag
beschikbaar is.
Ik ben student aan de faculteit Sociale Wetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam,
alwaar ik momenteel de masteropleiding BCO (Beleid, Communicatie en Organisatie) volg.
Ook volg ik een tijdelijk keuzevak aan de Universiteit van Amsterdam, genaamd Islam, die
onder de faculteit Geesteswetenschappen valt. Daarnaast ben ik lid van de Facultaire
Studentenraad. Daarin vertegenwoordig ik samen met acht raadsleden de ruim 2.500
studenten die aan de faculteit Sociale Wetenschappen studeren. Verder ben ik redactielid bij
Essay, het faculteitsblad bij Sociale Wetenschappen waarin ik opiniestukken en artikelen
schrijf over boeiende kwesties. Tijdens het academische jaar 2005-2006 was ik bestuurslid
van de multiculturele studentenvereniging Anatolia. Met sporten, lezen, erop uitgaan, muziek,
wandelen en sociale contacten vul ik mijn vrije tijd. Van eenzijdigheid moet ik het niet
hebben, dus noem ik mijzelf graag Turk én Nederlander. Ik houd van actief zijn en zou ook
niet anders willen.
Ik ben bereikbaar op bulutahmed@hotmail.com. Mijn telefoonnummer is 06-30123305.
Nederlandse studenten van Turkse afkomst in beeld: wat leeft er onder hen wat wij niet
wisten? 8
---- --