Vrije Universiteit Amsterdam

Mens heeft eigen papierversnipperaar voor HIV-virus

Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat de huid en de slijmvliezen van menselijke geslachtsdelen cellen bevatten die bescherming bieden tegen HIV. Deze Langerhans-cellen hebben het eiwit Langerin dat het HIV-virus wegvangt en afbreekt: het virus gaat als het ware door de papierversnipperaar. Maar, functioneert dit eiwit níet goed, dan wordt de kans op HIV-infectie juist sterk vergroot. De resultaten van de studie van VU medisch centrum zijn op 4 maart op de website www.nature.com/nm van Nature Medicine gepubliceerd.

Sommige personen zijn gevoeliger voor HIV dan anderen. Hoe dat precies komt is niet bekend. Een onderzoeksgroep van de afdeling moleculaire celbiologie en immunologie van VUmc heeft ontdekt dat de Langerhans-cel, een cel van het immuunsysteem, daar mogelijk een rol in speelt. Bij seksuele overdracht komt het HIV-virus als eerste in contact met de Langerhans-cellen. Met hun enorme uitlopers vormen deze cellen een netwerk dat zich bevindt op plaatsen waar ons lichaam in contact staat met de buitenwereld, zoals in de huid en de slijmvliezen. De onderzoekers hebben aangetoond dat een eiwit op de Langerhans-cellen, genaamd Langerin, HIV-virussen wegvangt en vernietigt, al vóórdat het de kans krijgt andere cellen te infecteren. Het virus wordt in kleine stukjes gehakt, alsof het door een papierversnipperaar gaat.

Maar er is nog een andere kant aan het verhaal. Experimenten tonen aan dat als de functie van Langerin geremd wordt, zijn beschermende rol verdwijnt en zelfs verandert in een infectieverspréidende rol. De Langerhans-cellen worden dan zelf geïnfecteerd door het HIV-virus. Vervolgens verspreiden ze het snel en efficiënt door het lichaam naar de T-cellen: het begin van de infectie die het afweersysteem van de patiënt verstoort.

Voor een goede bescherming tegen HIV is het dus cruciaal dat het eiwit Langerin optimaal werkt. Het ontwikkelen van nieuwe therapieën die de functie van dit eiwit versterken, zou een belangrijke stap in de strijd tegen HIV zijn. Bovendien is het niet uitgesloten dat het Langerin-eiwit niet alleen een afweermechanisme tegen HIV is, maar ook tegen andere virussen.