Rijksuniversiteit Groningen

Gedrag complexe systemen beter voorspelbaar

Datum: 2 maart 2007

Complexe systemen en organisaties gedragen zich vaak niet zoals we zouden wensen. Een model maken van dit soort processen valt echter niet mee. Nagaan waar de problemen vandaan komen, is daarom vaak niet eenvoudig. Het onderzoek van Martijn van Veelen geeft inzichten in de achterliggende oorzaken van de complicaties bij de modelvorming. Hij maakt duidelijk waarom het nodig is een systeem als één geheel te beschouwen.

We worden steeds afhankelijker van het betrouwbaar functioneren van complexe systemen, zegt Van Veelen. 'Denk bijvoorbeeld aan de uitval van energienetwerken. Maatschappelijk en economisch hebben we ons volledig uitgeleverd aan dergelijke ingewikkelde systemen. Toch zie je dat de steeds complexere systemen zich niet altijd voorspelbaar gedragen.'

Om calamiteiten te voorkomen moeten verstoringen vroegtijdig detecteerbaar zijn op basis van een systeemmodel. Maar als systemen ingewikkeld zijn, bevat het theoretisch model ervan veel aannames en vereenvoudigingen. Daarom stemt het model vaak onvoldoende overeen met een veranderende werkelijkheid.

Modellen die zich vooral richten op het beschrijven van de samenhang in het geheel, zijn beter in het voorspellen van ongewenst gedrag, zegt Van Veelen. 'Wij stellen als alternatief voor een rekbare abstractielaag in het model aan te brengen, die zich weliswaar slecht leent voor interpretaties, maar wel meting mogelijk maakt van een verandering in de samenhang.' In zijn proefschrift illustreert Van Veelen het voorgestelde principe door aan de hand van het leergedrag van kunstmatige neurale netwerken onderscheid te maken tussen oppervlakkige verstoringen en wezenlijke systeemveranderingen. Ook schetst hij de potentiële toepassing in grootschalige automatiseringsprojecten, zoals de LOFAR radio-telescoop.

Martijn van Veelen studeerde informatica in Groningen. Het onderzoek werd uitgevoerd bij het instituut voor Wiskunde en Informatica van de RUG. Van Veelen werkt nu bij de stichting voor radio astronomisch onderzoek ASTRON. /JS

Datum en tijd

2 maart 2007, 16.15 uur

Promovendus

M. van Veelen

Proefschrift

Considerations on modeling for early detection of abnormalities in locally autonomous distributed systems

Promotor

prof.dr.ir. L. Spaanenburg

Faculteit

wiskunde en natuurwetenschappen

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Informatie

tel. (0521) 59 5164, e-mail: veelen@astron.nl (werk)