Partij van de Arbeid

Den Haag, 1 maart 2007

Bijdrage van Jacques Tichelaar(PvdA)aan het plenaire Debat Regeringsverklaring

Gesproken woord geldt!!

Mevrouw de Voorzitter, laat ik beginnen met het nieuwe kabinet en de minister-president in het bijzonder te feliciteren.

Het nieuwe kabinet is een feit, en dat verheugt mij zeer.

Want met dit regeerakkoord begint een nieuw tijdperk. Een tijdperk waarin het niet langer alleen maar ikke-ikke-ikke is, maar waarin we samen optrekken.
Een tijdperk waar de overheid niet zo maar van alles oplegt, maar naast mensen gaat staan. Een tijdperk waarin we mensen niet buitensluiten, maar waarin we iedereen keihard nodig hebben.

De PvdA gelooft vanuit haar traditie sterk in de kracht van het individu en "het beste uit mensen halen". De PvdA is een emancipatiepartij.
Maar ook een partij die staat voor een samenleving waar mensen niet langs elkaar heen, maar met elkaar leven. Een partij die staat voor het recht op een fatsoenlijk bestaan. Vanuit dat uitgangspunt maakt de PvdA steeds keuzes tussen de vrijheid van de één, afgewogen tegen de vrijheid van de ander, rechten tegenover plichten en vrijheid tegenover sociale rechtvaardigheid.

Wij bieden ruimte voor wie wil en een steuntje in de rug voor wie dat nodig heeft. En ja, in de praktijk betekent dat ook waar nodig bemoeien, opzoeken, meegaan, aanbellen, regelen en sturen en niet wachten tot het te laat is.

Als anderen dat paternalistisch of truttig willen noemen, moeten ze dat vooral niet nalaten. Maar die mensen vergeten vaak, dat bij het streven naar individualisme en zelfontplooiing niet iedereen er in slaagt zijn eigen weg te vinden. Dat niet iedereen voldoende toegerust is om zelfstandig overeind te blijven in onze veeleisende samenleving. Velen wel, maar lang niet iedereen!

Wat mij betreft hebben we te lang blind vertrouwd op de kracht van het individu of de bereidheid van de gemeenschap om een vangnet te vormen.

Daar waar de sociale samenhang ontbreekt, moet er een betrokken overheid zijn.

Dat vinden wij niet soft of betuttelend, want wij willen een einde maken aan de onverschilligheid en antwoord geven op de zorgen van mensen.

Want moeten we er gewoon bij staan kijken terwijl tieners laveloos in de goot liggen van de drank en de pillen? Moeten we de andere kant opkijken als het in gezinnen uit de hand loopt? Is het inderdaad vrijheid blijheid als steeds meer mensen zich in grote schulden steken? Vinden we het normaal als meisjes zich in een kelderbox laten nemen in ruil voor een breezer? Wij maken hier een heldere keuze.
Niet eerst wegkijken en pas ingrijpen als het uit de klauwen loopt. Is dat persoonlijke vrijheid?
Of kun je beter vooraf die mensen die het nodig hebben, aanspreken, begeleiden. En waar nodig hard aanpakken.

Dat is waar de PvdA voor staat.
Dat is waar ik voor sta.
De PvdA wil investeren in iedere vrouw, man en kind die mee wil doen en voorruit wil komen -ongeacht afkomst, ongeacht geloof. De PvdA heeft samen met het CDA en de CU een gemeenschappelijke visie op de toekomst gevonden die beantwoordt aan de zorgen van mensen.

Veel mensen voelen zich onzeker in een wereld waarin zoveel tegelijkertijd verandert. Heb ik straks nog wel een baan, of verhuist mijn bedrijf naar China? Krijgen mijn kinderen wel goed onderwijs? En woon ik hier nog wel veilig achter de dijk?
En het zijn niet alleen mensen met een kleine beurs die zekerheid zoeken. Iedereen, ook de allerrijksten, is op zoek naar een goede balans tussen dynamiek en zekerheid. Daarom gaan in het regeerakkoord het nemen van initiatief en de zekerheid van een fatsoenlijk bestaan hand in hand.

Mevrouw de Voorzitter,
Dat is de inzet voor het Nederland waar ik en mijn fractie voor staan. Aan het begin van de rit heeft de PvdA een aantal heel duidelijke voorwaarden aan deelname aan het kabinet geformuleerd.

Deelname aan een kabinet met welke partijen dan ook was voor ons alleen aanvaarbaar als er echt sprake zou zijn van een andere, socialere, menselijkere koers.

Voor ons betekende dat er een omslag moest worden gemaakt:

Een omslag:
Van toenemende verschillen, naar eerlijk delen
Van "regels zijn regels", naar rechtvaardigheid
Een omslag:
Van eigen verantwoordelijkheid, naar gemeenschappelijke verantwoordelijkheid Van polarisatie, naar bruggen bouwen
Een omslag:
Van teveel regelgeving, naar vertrouwen in professionals Van opleggen van maatregelen, naar dialoog en samenspraak Een omslag:
Van milieu "nu even niet", naar milieu als topprioriteit Van bezuinigen, naar investeren
Een omslag:
Van spierballen, naar de kracht van overtuiging

Aan die voorwaarden is wat mij betreft meer dan voldaan. Daarom steunen wij deze coalitie.
Het roer is om!
Als het gaat om inhoud, maar ook wat betreft stijl. We gaan het samen doen.
Samen willen we bouwen aan een Nederland waar iedereen de kans krijgt iets goeds van z'n leven te maken. Samen bestrijden we de groeiende tweedeling.
Samen zetten we ons schrap tegen intimidatie, onbeschoftheid en fraude. Dit wordt geen kabinet dat het stoer vindt om ruzie te zoeken. Geen kabinet dat trots is op maatschappelijk protest Dit wordt een kabinet dat de dialoog aangaat.
Met maatschappelijke organisaties, met de mensen op de werkvloer, maar ook met de oppositie in de Tweede Kamer.

Ik sta hier vandaag dan ook trots en met vertrouwen. Trots, omdat ik weet dat het niet gemakkelijk was. Met vertrouwen, omdat er een heel goede basis ligt voor een sterker Nederland met meer sociale samenhang. Laten we reëel zijn, de PvdA heeft haar verkiezingsprogramma niet integraal weten over te nemen. Maar toch zeg ik met volle overtuiging: Dit is ons akkoord.

Ondanks de scepsis van sommigen, die dachten dat het niet mogelijk zou zijn, die geen compromissen wensten te sluiten , geen vuile handen durfden te maken.

Ondanks die scepsis is het gelukt.
Nederland gaat een andere koers varen. Het wordt 10X socialer, 10X sterker en 10X groener! En als ik zeg 10X socialer, dan bedoel ik dat ook... Gelet op mijn spreektijd een aantal voorbeelden:

Socialer

* We bestrijden de armoede

* De Koopkracht van kwetsbare groepen krijgt bijzondere aandacht
* De Topinkomens in de (semi-)publieke sector worden aangepakt
* Maar de PvdA-fractie wil ook dat de topinkomens in het bedrijfsleven, in de vorm van bonussen en ontslagvergoedingen een halt toe worden geroepen. Ik wil de MP vragen hierover bindende afspraken te maken met sociale partners
* De huurliberalisatie is van de baan en de huurstijging wordt beperkt tot de inflatie
* Er is veel extra geld voor verpleeghuiszorg

* Er komt een Deltaplan inburgering en een Generaal pardon Sterker

* Er komt een inkomensafhankelijke verhoging arbeidskorting (maakt werk lonend)
* Kinderopvang wordt kwalitatief beter en voor ouders goedkoper
* We zetten de Aanval in op schooluitval en er wordt 1,6 miljard extra geïnvesteerd in onderwijs en onderzoek
* Jongeren tot 27 jaar krijgen een leer/werk-plicht
* Probleemwijken ontwikkelen we tot prachtwijken
* We pakken criminaliteit en overlast stevig aan (25% reductie t.o.v. 2003
* Meer woningbouw (naar 80 à 100 duizend per jaar)

Groener

* Nederland heeft in 2020 de schoonste energievoorziening van Europa
* We Streven naar 2% energiebesparing per jaar
* Milieuvervuilende activiteiten worden zwaarder belast
* Er komt Extra budget voor ontwikkelingssamenwerking naar schone energie
* Er komt een belasting op milieuvervuilende verpakkingen
* We versterken de Ecologische Hoofdstructuur

* We investeren in het OV ( o.a. gratis OV voor specifieke groepen)

Mevrouw de Voorzitter, Op al deze punten zijn de bakens verzet in de goede richting. Daarmee kunnen we werken aan het Nederland dat de PvdA voor ogen heeft. Ik ga iets dieper in op de inhoud van het regeerakkoord om aan te geven aan welke elementen de PvdA-fractie grote waarde hecht. Eén daarvan is de enorme investering in de onderkant van de arbeidsmarkt.

Er komt een werkbonus, zodat werken loont.
En er wordt veel geld vrij gemaakt voor banen waarmee WAO'ers echt aan de slag kunnen. Ook komen er veel banen voor mensen die anders langdurig op een uitkering zijn aangewezen. Jongeren zitten of op school, of ze hebben een baan of stage. De PvdA is er van overtuigd dat werk dé manier is om deel te nemen aan de samenleving. Om dat te bereiken zijn we bereid veel te doen voor mensen, maar we vragen er ook wat voor terug. We beschermen de lage en de middeninkomens, maar pakken fraudeurs en profiteurs hard aan. We staan klaar voor mensen die echt niet meer kunnen werken, maar vragen van iedereen die het kan dat ze meedoen. Solidariteit moeten we samen verdienen.

Mevrouw, de Voorzitter, een ander element waar wij zeer aan hechten zijn de investeringen in het onderwijs. Ik ben blij dat er in dit akkoord geld wordt vrijgemaakt voor scholen en universiteiten. Goed onderwijs is essentieel voor de toekomst van Nederland. Het MBO speelt daarin een belangrijke rol. Een structurele bezuiniging op het MBO lijkt mij dan ook het verkeerde signaal. Daarom wil ik de MP graag om een uitleg vragen over de 155 miljoen taakstellende bezuiniging in het MBO.

We willen sámen met leraren en leerlingen werken aan beter onderwijs. Dat betekent dat we vertrouwen hebben in de mensen die voor de klas staan. Die verantwoordelijkheid van de professionals betekent echter niet dat we de boel, maar de boel laten. Er moeten duidelijke afspraken worden gemaakt, concrete resultaten worden behaald. Pabo studenten moeten kunnen spellen en rekenen voordat ze voor de klas komen te staan. Allochtone leerlingen hebben net zoveel kans op een eerlijk schooladvies als hun autochtone klasgenootjes.

Mevrouw deVoorzitter,
De PvdA-fractie beseft dondersgoed dat het altijd de mensen met het laagste inkomen, de slechtste huizen, in de onveiligste buurten zijn die als eersten met de komst van buitenlanders geconfronteerd worden. Bovenop hun eigen problemen worden zij opgezadeld met de problemen die nieuwkomers nu eenmaal met zich meebrengen.

Wij vragen veel van de bewoners van deze wijken, wijken die zo snel mogelijk zouden moeten veranderen in prachtwijken, al moet daar veel voor gebeuren. Maar wat ik wil zeggen is dit:

Wij hebben grote bewondering voor die buurtbewoners, voor hun acceptatievermogen, hun steun aan nieuwkomers, hun bijdrage aan een beter Nederland.

En begrip, omdat het soms ook gewoon even genoeg is geweest.

Maar ook hebben we groot respect voor al die migranten die aanpassingsproblemen overwonnen hebben, die volhouden, hard werken en leren.

En die op hun beurt ook bijdragen aan een beter Nederland. De afgelopen jaren is hen ingewreven dat ze er niet helemaal bij horen, omdat hun ouders elders geboren zijn of omdat ze moslim zijn. Het kabinet moet er alles aan doen om ervoor te zorgen dat ze zich wel thuis voelen. Nederland is hun vaderland !

Mevrouw de Voorzitter, er zijn mensen die twijfelen aan de loyaliteit van landgenoten met twee paspoorten. Er zijn zelfs mensen die beweren dat zij niet in een kabinet zouden mogen zitten. Laat ik eerst zeggen dat ik trots ben op Ahmed Aboutaleb en Nebahat Albayrak. Zij staan model voor al die nieuwe Nederlanders die ondanks veel obstakels de weg naar boven hebben gevonden.

Wij deinzen niet terug voor een inhoudelijk debat over een dubbele nationaliteit. Maar dan wel met open vizier. Want de vraag die eigenlijk voor ligt is niet of een dubbele nationaliteit een probleem vormt, maar wanneer je eigenlijk loyaal bent aan Nederland.

Ons uitgangspunt is duidelijk:
Wij twijfelen er niet aan dat Ahmed Aboutaleb en Nebehat Albayrak zich voor honderd procent inzetten voor Nederland, en dus 100% loyaal zijn.

Waarom zou je iemands inzet voor het land waarin hij woont, alleen afmeten aan zijn nationaliteit? Daarmee zet je een miljoen mensen met een dubbele nationaliteit aan de kant. Moeten al die mensen elke dag opnieuw bewijzen dat ze Goede Nederlanders zijn? Volgens de PvdA-fractie is het hebben van twee paspoorten daarvoor dus niet het criterium. En daarom is het hebben van een dubbele nationaliteit wat ons betreft dan ook geen probleem.

Ik kan het ook anders zeggen, in de woorden van Eurocommissaris Louis Michel, die zich in zijn tijd als Belgische minister van Buitenlandse Zaken hard maakte voor het recht op een dubbele nationaliteit: "Het klinkt misschien filosofisch maar ik vind dat een mens het recht heeft om zichzelf verschillende wortels toe te eigenen. "Het is menselijk dat een persoon de band met zijn geboorteland wil behouden. Ik zou zelfs durven zeggen dat het een bewijs van innerlijke rijkdom is. Maar diezelfde persoon moet ook nieuwe banden - praktische zowel als persoonlijke of affectieve - kunnen creëren en dito gevoelens beleven op de plaats waar hij zijn leven doorbrengt. Het aannemen van die lokale nationaliteit geeft daar een extra dimensie aan. En waarom moet een persoon dan zijn eerste nationaliteit verliezen om de verwantschap met een ander land te bekrachtigen. Persoonlijk vind ik dat een beperking van de persoonlijke vrijheid."

Waarom wordt er eigenlijk getwijfeld aan de loyaliteit van Nederlandse volksvertegenwoordigers die onze grondwet onderschrijven en de eed hebben afgelegd?

Iedereen met een Nederlandse nationaliteit moet aan de plichten voldoen die horen bij het Nederlands staatsburgerschap.

En iedereen heeft daarmee ook de rechten verworven die daarbij horen. Inclusief het recht op een vertegenwoordigende functie in de Nederlandse regering. Er is maar één soort Nederlanders, met allemaal dezelfde rechten en plichten. En al die Nederlanders hebben we keihard nodig voor de toekomst van Nederland.

Maar gaat het in de discussie van de afgelopen dagen eigenlijk wel om de dubbele nationaliteit of om loyaliteit? Is het niet een manier voor sommigen om te zeggen dat er eigenlijk geen moslims welkom zijn in het kabinet?

Als dat de werkelijke vraag is, dan is ons antwoord helder en duidelijk: geloof of afkomst zal voor de PvdA nooit een reden zijn om mensen te weren in welke functie dan ook !

Mevrouw de Voorzitter,
Weer terug naar het regeerakkoord. Een van de belangrijke pijlers uit dat akkoord is de groene pijler. De PvdA- fractie is bijzonder blij met de ambitie die dit kabinet uitstraalt op het gebied van milieu.

Was het eerder "nu-even-niet" ,nu moet er serieus werk van gemaakt worden. Geen discussie, maar daden.
Het is geen ver-van-mijn-bed-show.

Dit Regeerakkoord straalt urgentie uit. Het is het groenste ooit, met ongekende ambities op het gebied van energie en klimaat.

Ambities die ronduit nodig zijn om onze bijdrage te leveren aan de strijd tegen klimaatverandering en om onze energievoorziening minder afhankelijk te maken van instabiele regio's.

Maar ook ambities die onvoorstelbare mogelijkheden bieden voor innovatie, onderzoek en banen op het gebied van duurzame energie. De energieparagraaf is geen tobberig, eenzijdig milieuverhaal, maar een verhaal dat barst van het optimisme.

We gaan het milieuprobleem te lijf , scheppen werkgelegenheid en economische kansen door te gaan excelleren op gebied van nieuwe duurzame technieken en efficiency.

De ambities liggen er dus.
Nu gaan wij er scherp op toezien dat de benodigde maatregelen die daarbij horen ook echt genomen worden. De benodigde middelen daarvoor zijn voor deze periode in ieder geval gereserveerd, en dat is een hele, hele grote stap voorwaarts!

Mevrouw de voorzitter,
Dit kabinet en ook de PvdA-fractie wil geen angst voor het buitenland. Wij willen open staan voor Europa, met onze blik gericht op de Wereld. Het regeerakkoord legt onze inzet voor betere Europese samenwerking op een heldere manier vast. Een nieuw verdrag zal gericht moeten zijn op de belangrijkste zaken die Europa moet aanpakken. Gezamenlijk buitenlands beleid, energie, milieu, migratie, asiel en terrorisme. Een nieuw verdrag zal scherper moeten garanderen dat Nederland zelf zeggenschap houdt over de zorg, onze pensioenen, ons onderwijs en onze sociale zekerheid.

Laten we de discussie nu niet fixeren op de vraag of zo'n verdrag een grondwet heet of niet. Wat ons betreft niet, maar als het onverhoopt wel zo'n grondwettelijk karakter krijgt, dan ligt het voor de hand er weer een referendum over te houden; zo staat het ook in het regeerakkoord.

Zo'n afspraak lijkt me een stuk zinvoller dan een categorisch nee tegen alles wat op meer Europese samenwerking lijkt. Voor wat betreft het overige buitenlands beleid is de PvdA-fractie zeer verheugd dat nu expliciet is afgesproken dat Nederland een missie waar Nederlandse militairen aan meedoen pas steunt, wanneer er sprake is van een adequaat volkenrechtelijk mandaat.

Nooit meer Irak; laat dat helder zijn.
Dat is geen antiamerikanisme, dat is pro internationale rechtsorde.

Mevrouw de Voorzitter, ik kom tot een conclusie,
Wat de PvdA-fractie betreft is dit waar het om gaat; een open dynamische samenleving die zekerheid biedt en waar we samen vorm aan geven.

Een samenleving waar mensen niet bang zijn om kansen te creëren en te grijpen, omdat ze weten dat als het even tegenzit ze ook kunnen rekenen op het behoudt van een fatsoenlijk bestaan.

De PvdA-fractie denkt dat het realiseren van dat ideaal met dit regeerakkoord dichterbij komt.

Zoals gezegd, er is een mooie basis gelegd.
Maar geen misverstand, het echte werk moet nog beginnen. Wat dat betreft blijft de PvdA-fractie de lat hoog leggen voor dit kabinet. Geen grote Haagse stelselwijzigingen, waarmee tienduizenden ambtenaren op alle niveau' s weer jaren mee bezig zijn, maar concrete verbeteringen voor mensen.

Maar bij ons houdt het denken niet op bij de tekst van het regeerakkoord. Dat zou geen recht doen aan de ruim twee miljoen kiezers die hun vertrouwen aan ons hebben geschonken. Maar ook van al die andere Nederlanders die geloven in een socialer Nederland. Die verwachten, terecht, van hun vertegenwoordigers dat ze kritisch toezien op de uitvoering van het akkoord en zich daar waar mogelijk voor hun belangen zullen inzetten.

Wij blijven als fractie voortdurend op zoek naar manieren om Nederland nog tien keer sterker, nog tien keer groener en nog tien keer socialer te maken.

Dat betekent wat mijn fractie betreft ook dat het kabinet op korte termijn concrete doelen stelt waar we ze op kunnen afrekenen.

Wat ons betreft gebeurt dat binnen 100 dagen.
Maar daar houdt het niet op.
In het regeerakkoord worden 10 grote projecten aangekondigd. Deze projecten zijn essentieel voor het slagen van de ambities van dit kabinet. De PvdA-fractie vindt het daarom van belang om halverwege de rit, dus over 2 jaar, de voortgang van deze projecten te evalueren.

Mevrouw de Voorzitter,
Met dit regeerakkoord begint een nieuw tijdperk.
Een tijdperk waarin het niet langer alleen maar ikke-ikke-ikke is, maar waarin we samen optrekken. Een tijdperk waar de overheid niet zo maar van alles oplegt, maar waar we naast de mensen willen staan. Een tijdperk waarin we mensen niet buitensluiten, maar waarin we iedereen keihard nodig hebben. En daar beginnen we nu mee.