Centraal Bureau voor de Statistiek
Persbericht
PB07-014
27 februari 2007
Liever stemcomputer dan rood potlood
De kiezers in Nederland hebben vertrouwen in de stemcomputer. Ze vinden
dit de meest betrouwbare methode om te stemmen. De meeste zwevende
kiezers hebben bij de laatste verkiezingen uiteindelijk toch op een van de
grote partijen gestemd. Over een legalisering van illegalen, ook al wonen ze al
lange tijd in Nederland, zijn kiezers verdeeld. De helft is voor, de helft tegen.
Slechts een minderheid van de kiezers wil de hypotheekrenteaftrek
afschaffen. Ook het idee om ouderen met een goed pensioen te laten
meebetalen aan de AOW haalt geen meerderheid. Dat blijkt uit de eerste
resultaten van het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) dat het CBS en de
Stichting Kiezersonderzoek Nederland (SKON) rond de Tweede
Kamerverkiezingen hebben uitgevoerd.
Veel vertrouwen in stemcomputer
Bijna alle kiezers hebben vertrouwen in de stemcomputer. Bovendien vinden
meer kiezers het stemmen met de stemcomputer betrouwbaarder dan met het
potlood. Alternatieve vormen van stemmen, zoals per telefoon, via internet of
per post, zijn niet erg populair. Slechts een minderheid van de kiezers heeft
vertrouwen in deze stemprocedures.
Een krappe meerderheid van de kiezers wil het liefst met de stemcomputer de
stem uitbrengen. Voor het rode potlood kiest 13 procent, terwijl 31 procent
geen voorkeur heeft.
Vooral grote partijen halen zwevende kiezers binnen
Bijna alle kiezers die van plan waren om op het CDA en de CU te stemmen,
hebben dat bij de verkiezingen van de Tweede Kamer ook gedaan. Bij de
PvdA, de VVD, Groenlinks, SP en PvdV bleven ongeveer acht van de tien
potentiële kiezers bij hun eerdere keuze.
ln.... SP gestemd. Omgekeerd heeft eveneens 10 procent van de kiezers met een
Van de kiezers die van plan waren op de PvdA te stemmen, heeft 10 procent
sbc....
stemintentie voor de SP alsnog op de PvdA gestemd. De meeste zwevende
kiezers stemden uiteindelijk op een grote partij. CDA, PvdA en SP haalden elk
ongeveer 20 procent van de zwevende kiezers binnen.
w Kiezers verdeeld over legalisering illegalen
w De helft van alle kiezers wenst een legalisering voor illegalen die al langere
tijd in Nederland wonen. De overige kiezers zijn tegen. Ook van de CDA-
w achterban is de helft voor legalisering. Onder de kiezers op de CU en de PvdA
liggen die percentages op respectievelijk 58 en 64 procent.
CBS Persbericht PB07-014 pagina 1 van 4
Het meest uitgesproken is de achterban van de Partij voor de Vrijheid. Ruim
driekwart is tegen legalisering van illegalen. Ook van de VVD-stemmers is een
ruime meerderheid tegen.
Een minderheid wil hypotheekrenteaftrek afschaffen
Slechts 18 procent van de kiezers wil de hypotheekrenteaftrek afschaffen. Van
de CDA-kiezers is 12 procent voor afschaffing. Onder de stemmers op de
PvdA en de CU ligt dat percentage hoger, respectievelijk 22 en 19 procent.
Van de kiezers vindt 39 procent dat ouderen met een goed pensioen moeten
meebetalen aan de AOW. Ook op dit punt is er weinig verschil tussen de
achterban van de PvdA en die van de CU. Iets meer dan de helft van de
aanhangers van deze partijen kiest voor een bijdrage van `rijkere' ouderen aan
de oudedagsvoorziening. Bij het CDA is dat een derde.
Voorzieningen handhaven
Van de meeste politieke partijen is de achterban in meerderheid voor het
handhaven van sociale voorzieningen. Slechts 22 procent van het electoraat
kiest voor het verlagen van de belasting ten koste van het niveau van
voorzieningen. Tussen de stemmers op het CDA, de PvdA, de CU, de VVD en
de SP zijn er weinig verschillen in deze kwestie.
Toelichting
Het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) van het CBS en de Stichting
Kiezersonderzoek Nederland (SKON) heeft rondom de Tweede
Kamerverkiezingen van 22 november plaatsgevonden. De data van dit
uitgebreide onderzoek werden verzameld tussen 10 oktober 2006 en 12
januari 2007. Na een gesprek voor de verkiezingen bij de kiezers thuis, volgde
een tweede gesprek na de verkiezingsdag. Personen die niet wilden meedoen
zijn benaderd met een verkort telefonisch gesprek of met een papieren
vragenlijst. Uiteindelijk heeft 65 procent van de 4 duizend geselecteerde
personen aan het volledige onderzoek meegewerkt. Daarmee behoort de
respons tot de hoogste van dergelijke onderzoeken van de afgelopen
decennia en zijn dus ook veel mensen bereikt die normaal niet aan dit soort
onderzoeken meedoen. Deze hoge participatie heeft bijgedragen aan het feit
dat het stemgedrag van de geënquêteerden een nagenoeg perfecte
afspiegeling vormt van de stembusuitslag. Nadere informatie is te verkrijgen
bij persdienst@cbs.nl en de website van SKON (www.dpes.nl)
CBS Persbericht PB07-014 pagina 2 van 4
Tabel 1. Vertrouwen in stemprocedures
Stem- Papier 2) Telefoon 3) Internet 4) Post 5)
computer 1)
%
Zeer veel 29 21 1 4 1
Veel 55 56 11 27 13
Niet veel / niet 11 17 20 21 18
weinig
Weinig 4 6 46 34 46
Zeer weinig 1 1 23 13 22
Totaal 100 100 100 100 100
Bron: CBS, SKON
1) Vertrouwen in stemmen per stemcomputer;
2) Vertrouwen in stemmen met papieren stembiljet;
3) Vertrouwen in stemmen per telefoon;
4) Vertrrouwen in stemmen per computer thuis;
5) Vertrouwen in stemmen door stembiljet thuis in te vullen en per post te versturen.
Tabel 2. Politieke kwesties naar partijkeuze
Belastingen Legalisering Hypotheek- Bijdragen aan
verlagen 1) illegalen 2) renteaftrek AOW 4)
afschaffen 3)
% (helemaal) mee eens 5)
CDA 19 49 13 32
PvdA 21 64 22 54
VVD 21 37 12 22
GroenLinks 5 69 36 53
SP 21 59 18 43
CU 16 58 19 52
PvdV 32 22 19 26
Overige 22 62 26 49
partijen
Niet- 37 53 18 34
stemmers
Totaal 22 52 18 39
Bron: CBS, SKON
1) De belastingen moeten worden verlaagd, ook als dat ten koste gaat van het niveau van voorzieningen;
2) Alle illegalen die al lange tijd in Nederland wonen, moeten hier kunnen blijven;
3) Het belastingvoordeel voor mensen met een hypotheek, de hypotheekaftrek, moet worden afgeschaft;
4) Mensen met een goed pensioen moeten gaan meebetalen aan de AOW;
5) Antwoordcategorieën: helemaal mee eens, mee eens, mee oneens, helemaal mee oneens;
percentages hebben betrekking op antwoorden helemaal mee eens en mee eens (samengevoegd).
CBS Persbericht PB07-014 pagina 3 van 4
Tabel 3. Stemintentie en partijkeuze
Partij- CDA PvdA VVD Groen SP CU PvdV Overi Totaal
keuze Links ge
%
Stem-
intentie
CDA 93 1 2 0 1 1 1 0 100
PvdA 2 82 0 1 10 0 1 2 100
VVD 13 1 83 1 1 0 1 1 100
Groen- 0 7 1 80 7 0 1 3 100
Links
SP 2 10 1 1 83 0 3 1 100
CU 5 0 2 0 0 90 0 3 100
PvdV 0 6 2 0 4 0 80 4 100
Overige 3 8 3 2 8 3 6 68 100
partijen
Weet 21 19 16 5 20 4 5 7 100
nog niet
Bron: CBS, SKON
CBS Persbericht PB07-014
---- --