Vergrijzing zorgt in 2050 voor werknemerstekort

27.02.2007 / 16:16 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Seo economisch onderzoek

Seo economisch onderzoek

'Vergrijzing zorgt in 2050 voor werknemerstekort van ruim 30 miljoen personen'

Als we willen dat de werkgelegenheid in de Europese Unie in 2050 minstens op hetzelfde niveau ligt als in 2005 (194 miljoen personen) zullen we een tekort moeten zien weg te werken van meer dan 30 miljoen personen.

Dit concludeert SEO Economisch Onderzoek op basis van een in opdracht van Randstad Holding uitgevoerd onderzoek naar de effecten van vergrijzing en migratie op de toekomstige arbeidsmarkt in de Europese Unie. De belangrijkste oorzaak voor de toekomstige tekorten aan werknemers is de vergrijzing van de bevolking. Doordat het ouder worden van de babyboom generatie daalt het aantal mensen in de leeftijd 15-64; meer ouderen verlaten de arbeidsmarkt dan dat er jongeren bijkomen. Een tweede oorzaak zijn de relatief lage geboortecijfers; in bijna alle landen wordt een daling van de omvang van de eigen bevolking verwacht. Het zogenoemde 'werkgelegenheidsgat' dat door deze beide effecten ontstaat kan echter voor een groot deel opgevuld worden met behulp van werknemers uit andere landen. Zonder migratie van arbeid zou het werknemerstekort bijna 55 miljoen personen bedragen.

De omvang van bovengenoemde effecten zijn berekend met behulp van scenario's ontwikkeld door Eurostat, en voor de 16 belangrijkste landen van de EU opgenomen in het SEO-rapport 'Mind the Gap - International Database on Employment & Adaptable Labour'. Verschillen tussen landen blijken aanzienlijk; het vergrijzingseffect is het grootst in Zuid-Europa en Oost-Europa, de bevolkingsafname in Duitsland, Italie, Tsjechië en Hongarije. In de meeste landen worden het effect van vergrijzing en bevolkingsafname gedeeltelijk gecompenseerd door immigratie van buitenlandse werknemers; Luxemburg compenseert het werkgelegenheidsgat volledig met buitenlandse werknemers, Nederland voor 80%, terwijl in Oost-Europa het effect van migratie veel kleiner is. Voor de hele EU-25 komt het werkgelegenheidstekort in het meest waarschijnlijke scenario uit op 32 miljoen.

Als mogelijke oplossingen om hieraan iets te doen kan men denken aan:
- Hogere arbeidsparticipatie in aantal personen.

- Hogere participatie in aantal uren per week.

- Op latere leeftijd stoppen met werken.

- Minder vaak alles-of-niets: deeltijd-pensioen.

- Meer (evt. tijdelijke) immigratie van buitenlandse werknemers.
- Verhoging van de arbeidsproductiviteit.

- Bevolkingsgroei stimuleren.

- Accepteren van een lager Bruto Nationaal Produkt: onvermijdelijk 'als al het andere faalt'.

De wenselijkheid, waarschijnlijkheid & effectiviteit van deze maatregelen verschillen sterk per land en per sector van de economie. Het vinden van de optimale mix is afhankelijk van nationale voorkeuren en tradities.

'Mind the Gap; International Database on Employment & Adaptable Labour (IDEAL)' Ernest Berkhout, Christian Dustmann & Piet Emmer.

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met SEO Economisch Onderzoek, drs. Ernest Berkhout, 020-5251657 of e.berkhout@seo.nl. U kunt het rapport downloaden op de website van SEO, www.seo.nl (rapport nr 968). Desgewenst kunt u ook een gedrukt exemplaar bestellen.