CDA afdeling Gelderland
Jeugdzorg begint thuis
22-02-2007
De jeugd heeft de toekomst, sterker nog : de jeugd ís onze toekomst.
Een motto dat de laatste tijd aan glans iets ingeboet lijkt te hebben
als we de kranten moeten geloven. De jeugd van tegenwoordig is aan het
afglijden, criminaliteit, kindermishandeling, vroegtijdig
schoolverlaten, functioneren van de jeugdzorg , we zitten op een
tikkende tijdbom met ernstige gevolgen voor onze maatschappij. We
hebben zorg om onze jeugd en het lijkt alsof er weer méér over het
gezin gediscussieerd wordt dan in de twintig voorafgaande jaren.
De discussie gaat dan over falende opvoeding en de teloorgang van het
veilige gezin waarin kinderen een liefdevolle maar gedisciplineerde
opvoeding kregen. Ook de politieke partijen en de overheid leggen weer
meer belangstelling aan de dag. Er is zelfs een heuse minister van
Jeugd en Gezin in het 4e kabinet Balkenende dus je zou kunnen zeggen
dat het gezin weer hot is. Net zoals vijftig jaar geleden toen na de
oorlog de overheid het gezin ook als rotsvaste basis voor rust,
regelmaat en reinheid beschouwde en een duidelijk gezinsbeleid voerde
dat gericht was op goede huisvesting en een toereikend inkomen. De
achterliggende gedachte was dat alleen goed functionerende gezinnen
een bijdrage konden leveren aan de wederopbouw van het land.
Het lijkt dat we nu anno 2007 ook weer bezig moeten gaan met een soort
van opbouw van ons land en dat we ons moeten laten inspireren door die
vaste waarden zoals die in vroeger tijden ook hun diensten hebben
bewezen maar dan in een nieuw jasje met behoud van het goede.
Mede gevoed door programmas op televisie als Supernanny zijn een groot
aantal wetenschappers in het mysterie van het opvoeden van kinderen
anno 2007 gedoken. En wat dan opvalt is dat het uiteindelijk allemaal
tot een aantal kernwaarden is terug te brengen. Gaan we weer terug
naar het oude motto: Rust, reinheid en regelmaat , zoals mevrouw
Halsema van Groenlinks het regeerakkoord schamper als tuttig
bestempelde toen zij haar eerste reactie gaf op het toen net
uitgelekte conceptregeerakkoord ?
Is het gezin als een oude waarde kennelijk de oplossing voor veel
problemen in de jeugdzorg. Is het gezin dan de plek waar de normen en
waarden moeten worden bijgebracht ? Als je kijkt naar de problemen
waar de jeugdzorg mee worstelt dan is dat nog niet zon gekke gedachte
en blijken de oplossingen onder onze neus te liggen. We moeten ze
alleen wel zien liggen, durven op te pakken en vooral ook toe te
passen.
Zo is daar het gebrek aan samenwerking tussen de verschillende
instanties. Een nieuw woord hierbij is de noodzaak om te ontschotten.
Je kunt twisten over de schoonheid van het woord maar duidelijk is het
wel. Nu werken de instanties vaak langs elkaar heen en wordt het kind
vermorzeld in de bureaucratie. Net zoals ouders goed moeten
samenwerken moeten instanties dat ook. Als de moeder A zegt en de
vader B dan heb je problemen. .
Door allerlei procedures en regels komt het vaak voor dat pas wordt
ingegrepen in een crisissituatie als het eigenlijk al te laat is. De
regels maken dingen eerder onmogelijk dan dat ze iets mogelijk maken.
Protocollen bedacht vanachter het bureau ontslaan ons om ons gezonde
verstand te gebruiken en zorgen ervoor dat we ons erachter
verschuilen. In een gezin werkt dat ook niet. Als een kind problemen
op school heeft wachten ouders niet een half jaar voordat ze met de
mentor op school gaan praten. Ze zullen ingrijpen wanneer het hen
goeddunkt en zullen niet eindeloos gaan vergaderen of overleggen met
het kind wat het ervan vindt. Het kind heeft hulp nodig en dient die
ook te krijgen en is niet gebaat bij een benadering van wat zou jij
graag willen of wat denk jij dat goed voor je is . Zo is het van
belang dat het signaleren van problemen veel eerder dan nu gebeurt en
dat men de mogelijkheid heeft ook dan te kunnen ingrijpen voordat het
te laat is.
Herkennen van problemen of dreigende crisissituaties vraagt kennis en
kunde. Dat betekent dat de mensen goed opgeleid moeten zijn om dit
zware werk te doen. Dat is in een gezin niet anders. Er is geen school
voor ouders maar als men zijn en haar taken enigszins serieus neemt
dan zal er vast wel eens een boek over het opvoeden van kinderen op
het nachtkastje liggen. Zo zal er nog meer moeten worden geïnvesteerd
in opleiding van de mensen, het aannemen van goede mensen en er zal
nog meer moeten worden samengewerkt met wetenschappers. Op basis van
gelijkwaardigheid en met een pragmatische inslag kunnen goede
resultaten bereikt worden.
Omgang met de cliënten. In gewoon Nederlands heet zoiets
klantvriendelijkheid. Volgens de Amerikaans onderzoeker Lambert blijkt
dat het succes van een programma voor opvoedingsondersteuning voor 30%
afhangt van de wijze waarop de cliënt wordt bejegend. In een gezin is
het niet anders. Ouders dienen hun kinderen serieus te nemen en
andersom want zonder respect voor de ander ontstaat een sfeer van
wantrouwen en onzekerheid.
Voorkomen is beter dan genezen. Zo zal er veel meer moeten worden
geïnvesteerd in de opvoedingsondersteuning. De oude consultatiebureaus
waar je als ouders met je pasgeboren kind verplicht voor werd
opgeroepen moeten een facelift krijgen en hun takenpakket moet worden
uitgebreid zodat ook ouders met kinderen in de leeftijd van 12 tot 18
jaar daar terecht kunnen. Het consultatiebureau is het eerste contact
in de wereld van hulpverlening en een belangrijke bron van kennis.
Door hun ouderwetse benadering en het taboe dat onder ouders leeft op
het vragen van opvoedingsondersteuning is hun rol beperkt gebleven tot
het wegen en meten van de baby terwijl men daar ontzettend veel meer
voor jonge ouders kan betekenen.
Zo zijn er dus een groot aantal zaken die in de jeugdzorg voor
verbetering vatbaar zijn en die we eigenlijk allang weten uit de
gewone gezinssituatie maar die we uit het oog zijn verloren. Dat geldt
voor de hulpverlener maar evenzeer ook voor de overheid en de
beleidsmakers. En deze laatste groep heeft hierin natuurlijk een zeer
belangrijke rol. Het is bekend dat het kabinet de regie bij de lagere
overheden zoals provincie en gemeenten wil neerleggen omdat deze nu
eenmaal dichter bij de burger staan. Beide vanuit hun eigen
verantwoordelijkheid, kracht, kennis en kunde is het dan ook van het
grootste belang dat provincie en gemeenten op dit terrein intensief
samenwerken om dat cliché de jeugd heeft de toekomst ook daadwerkelijk
vorm te geven. Het CDA in Gelderland committeert zich in ieder geval
aan deze doelstelling en zal zich in de nieuwe statenperiode blijven
inzetten voor de jeugd en het gezin in deze prachtige provincie zoals
zij dat altijd heeft gedaan. Want in 1950 waren de tijden anders dan
anno 2007 maar diezelfde waarden van het gezin toen en nu zijn nog
steeds de hoeksteen van onze samenleving.
Otto Verschuer
E-mail: o.van.verschuer@planet.nl