Europese straffen voor milieucriminaliteit
vuilstort met gif 19 februari 2007
De Europese Commissie wil dat zware milieumisdrijven, zoals het illegaal
dumpen van schadelijk afval, overal in de EU strafbaar wordt. GroenLinks
verwelkomt een gezamenlijke aanpak van milieucriminaliteit, maar wil dat
lidstaten enige vrijheid behouden bij de bepaling van de sancties.
Er vinden veel illegale afvaltransporten plaats in Europa. Blijkbaar
is het verleidelijk om afval over de landsgrens te dumpen, vanwege de
grote verschillen in de handhaving van de Europese milieuregels en de
bestraffing van overtredingen. Staatssecretaris van Geel van Milieu
heeft hierover al eerder aan de bel getrokken.
Verzet
Maar elke bemoeienis van Brussel met het strafrecht stuit op fors
verzet in de lidstaten. Strafrecht wordt immers gezien als een
nationale zaak. Ook de Nederlandse regering voelt weinig voor het
voorstel van de Europese Commissie om gezamenlijke straffen af te
spreken.
Juridisch gesteggel
Toch heeft de EU in beperkte mate wel degelijk invloed op het
strafrecht. In 2005 vernietigde het Europees Hof een kaderbesluit over
de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht. Dit
besluit was door de lidstaten aangenomen in de derde pijler
(justitiesamenwerking). Het Hof meende dat het besluit thuishoort in
de eerste pijler (interne markt, milieu). In de eerste pijler hebben
lidstaten geen vetorecht en heeft het Europees Parlement
medezeggenschap.
Europees waar nodig
Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks: "De
lidstaten zijn het in 2003 al eens geworden over wélke
milieumisdrijven strafbaar moeten zijn. Iedereen lijkt het er ook over
eens te zijn dat het ontbreken van Europese afspraken illegaal afval
transport uitlokt. We hebben dus Europese wetgeving nodig."
"Tegelijk past terughoudendheid bij de europeanisering van het
strafrecht, zolang er nog geen nieuw verdrag is dat de Europese en
nationale bevoegdheden scherp afbakent en de grondrechtenbescherming
versterkt. Daarom lijkt het mij het slimst om de voorgestelde
bepalingen over de hoogte van de sancties te vervangen door het
voorschrift dat deze voldoende afschrikwekkend moeten zijn. Bij de
zwaarste milieumisdrijven dient dat tot vrijheidsberoving te leiden.
Maar de lidstaten moeten ook ruimte behouden voor bestuursrechtelijke
sancties, die soms effectiever zijn dan stafrechtelijke," aldus
Buitenweg.
Naima Azough, Tweede Kamerlid voor GroenLinks: "Ik ben er niet voor om
een compleet Europees wetboek van strafrecht te schrijven. Voor de
meeste overtredingen of misdrijven is het afdoende om op nationaal
niveau de strafbaarheid te regelen. Maar in uitzonderlijke gevallen
kan het ontbreken van Europese afspraken misdadigers ertoe aanzetten
hun delict over de grens te plegen. Dit is vrijwel nooit het geval bij
zaken als fietsendiefstal, moord of zedendelicten. Maar wel bij het
dumpen van illegaal afval."
Handen uit de mouwen
Kathalijne Buitenweg: "Het voorstel zal ongetwijfeld gewijzigd worden
voor het wet wordt. Een democratische procedure is gegarandeerd, al
hadden sommige lidstaten liever een andere weg bewandeld. Ik hoop wel
dat de juridische strijd over de juiste rechtsbasis, die al sinds 2000
speelt, niet nog jaren wordt voortgezet , maar dat we praktisch kijken
naar wat nodig is om zware milieucriminelen te bestraffen en af te
schrikken."
Zie ook:
* tekst van de conceptrichtlijn
GroenLinks