Stand van zaken onderzoek winsten energiebedrijven
13-02-2007
De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft de eerste fase van
het onderzoek naar de winst van de vier grote energiebedrijven
afgerond. Doel van het onderzoek, dat is uitgevoerd door de Directie
Toezicht Energie (DTe) van de NMa, is inzicht te krijgen welk
rendement er precies wordt behaald met de gereguleerde monopolistische
netwerkactiviteiten.
Belangrijke conclusie is dat de reguleringssystematiek daadwerkelijk
prikkels voor de netbeheerders biedt om efficiënter te gaan werken.
Als gevolg van deze systematiek is reeds EUR 1,9 miljard bespaard in
de periode 2001-2007. DTe acht een verder afrondend onderzoek
noodzakelijk. Over ongeveer 10 weken doet de toezichthouder nadere
mededelingen over de uitkomsten daarvan.
Stand van zaken onderzoeken winsten energiebedrijven
Er zijn meerdere aanleidingen voor het onderzoek naar winst van de
vier grote energiebedrijven:
· Er is politieke en maatschappelijke discussie ontstaan over de
hoogte van de winsten van de geïntegreerde energiebedrijven. In
hoeverre worden deze winsten veroorzaakt door de rendementen op het
monopolistische en gereguleerde netbeheer? Zijn deze winsten redelijk?
· Er zijn medio 2006 tegelijkertijd signalen van netbeheerders dat
zij als gevolg van de tariefregulering door DTe te weinig financiële
armslag zouden hebben om toekomstige investeringen te kunnen doen.
Leidt de regulering tot voldoende rendement om te kunnen investeren?
· DTe heeft, mede gelet op de vorige twee punten, behoefte aan een
evaluatie van de effectiviteit van de reguleringssystematiek van de
transporttarieven. Biedt deze systematiek voldoende prikkels voor de
bedrijven om efficiënter te werken? In hoeverre leidt deze systematiek
tot te veel of juist te weinig winst op het netbeheer?
· Er zijn signalen dat er binnen de geïntegreerde bedrijven
kruissubsidies zouden plaatsvinden als gevolg van niet-marktconforme
interne verrekenprijzen tussen netbeheer en de overige commerciële
activiteiten.
Het onderzoek van DTe richt zich op de vier grootste geïntegreerde
energiebedrijven: Delta N.V., Eneco Holding N.V., Essent N.V. en N.V.
Nuon . Deze bedrijven beheren samen ruim 90% van het energienetwerk
in Nederland.
Het gaat hier om een complex onderzoek van DTe, in samenwerking met
een extern accountantsbureau, dat vanwege de complexiteit van het
onderwerp nog steeds gaande is. Het onderzoek heeft inmiddels enkele
belangrijke voorlopige conclusies opgeleverd, die reeds openbaar
kunnen worden gemaakt.
Besparing op de energierekening
Een eerste conclusie is dus dat de reguleringssystematiek aanzienlijke
prikkels heeft gegeven aan de netbeheerders om efficiënter te werken.
Als gevolg van deze systematiek is er in de periode 2001-2007 reeds
EUR 1,9 miljard bespaard op de energierekening van de afnemers. Om de
effectiviteit van de reguleringssystematiek goed te kunnen beoordelen
en desgewenst verder aan te kunnen scherpen wil DTe weten of het
mogelijk is om in de toekomst nog meer te besparen op de
energierekening.
Meer inzicht in winsten nodig
Bij de uitvoering van dit onderzoek is gebleken dat daarvoor meer
inzicht nodig is in de winst die de netbeheerders realiseren en de
aanwending van deze winst.
Dit deel van het onderzoek loopt nog. Voordat goed onderbouwde
uitspraken hierover kunnen worden gedaan is een verdere
valideringsslag van de opgeleverde en gegenereerde gegevens
noodzakelijk. Uit het onderzoek blijkt dat de winsten niet snel en
effectief zijn vast stellen door DTe, ondanks de volledige medewerking
en openheid van zaken bij de vier bedrijven. DTe wil meer inzicht in
de winsten hebben om in de toekomst te kunnen garanderen dat de als
gevolg van de reguleringssystematiek behaalde efficiëntiewinsten voor
het belangrijkste deel in de vorm van relatief lagere tarieven
terugvloeien naar de consument.
Een tweede conclusie is dan ook dat bij de verdere uitwerking van de
Wet Onafhankelijk Netbeheer de nodige voorzieningen moeten worden
getroffen. Hiermee wordt het mogelijk om sneller inzicht te verkrijgen
in de winst van de energiebedrijven. Een nader advies hierover zal DTe
zo spoedig mogelijk aan de Minister van Economische Zaken sturen.
Financiële armslag voor investeringen
Uit het onderzoek blijkt dat de netbeheerders voldoende winst kunnen
realiseren. Het onderzoek levert dan ook geen aanwijzingen op dat de
regulering ertoe leidt dat netbeheerders onvoldoende middelen zouden
hebben om te kunnen investeren in de netwerken. Investeringen zijn van
belang voor de kwaliteit van het netwerk en daarmee de
leveringszekerheid. DTe heeft ook aan de netbeheerders zelf gevraagd
of zij van mening zijn dat zij voldoende financiële armslag hebben
voor toekomstige investeringen. De onderzochte netbeheerders hebben
daar bevestigend op geantwoord.
Kortom, een derde conclusie is dat de reguleringssystematiek niet
leidt tot een te laag rendement op het netbeheer om de thans nodig
geachte investeringen te kunnen doen.
Verrekenprijssystemen op orde
DTe voert ook een onderzoek uit naar de verrekenprijssystematiek, naar
aanleiding van signalen over kruissubsidies als gevolg van vermeende
niet-marktconforme interne verrekenprijzen. DTe concludeert, met hulp
van een extern accountantsbureau, dat er bij de bedrijven sprake is
van een transparant en adequaat opgezet (en gedocumenteerd) intern
verrekenprijssysteem. Dit verrekenprijssysteem is verankerd in de
interne processen bij deze bedrijven. Hierdoor wordt de kans op
kruissubsidies door het in rekening brengen van te veel en/of te hoge
kosten aan de netbeheerder gering geacht.
Een vierde conclusie is dat de verrekenprijssystemen op orde zijn. De
kans op verstoring van concurrentieverhoudingen via kruissubsidies is
dan ook gering. Het onderzoek heeft geen aanwijzingen opgeleverd voor
dergelijke verstoringen,
Afronding
DTe schat in ongeveer 10 weken nodig te hebben voor het afronden van
het onderzoek naar de hoogte van de rendementen die de bedrijven
genereren met de gereguleerde monopolistische netwerkactiviteiten. DTe
zal na de afronding van het onderzoek mededelingen doen over de
uitkomsten hiervan.
De omvang van deze bedrijven verschilt per activiteit (handel,
productie, levering, netbeheer en overige activiteiten) aanzienlijk.
Nederlandse mededingingsautoriteit (NMa)