Persbericht
Datum:
31 januari 2007
Expositie in Museon over industriële tewerkstelling van gevangenen tijdens
WO II
9 februari t/m 10 juni 2007 / opening voor de pers donderdag 8 februari
16.00
Van 9 februari tot en met 10 juni 2007 presenteert het Museon in Den Haag
de bijzondere tentoonstelling 'Licht in het Donker, Het Philips-Kommando in
Kamp Vught'. In deze reizende expositie wordt de wonderbaarlijke
geschiedenis geschetst van het zogenoemde Philips-Kommando, een unieke vorm
van industriële tewerkstelling van gevangenen binnen het prikkeldraad van
het Kamp Vught. Uniek, omdat in geen enkel ander kamp een particulier
bedrijf de gelegenheid heeft gekregen om productieactiviteiten op deze
schaal binnen dat kamp te verrichten.
Philips-Kommando
Begin 1943 heeft de Philips-directie na lange aarzeling gevolg gegeven aan
het dringende verzoek uit 'Berlijn' om in het concentratiekamp de Speciale
Werkplaats B677 te vestigen. Met de SS was vooraf een grote mate van eigen
zeggenschap overeengekomen, die ook lange tijd in stand kon worden
gehouden. Ruim 3.100 gevangenen (10 procent van het totaal), hebben kortere
of langere tijd deel uitgemaakt van het daar werkzame Philips-Kommando.
Philips probeerde zoveel mogelijk gevangenen, mannen en vrouwen, joden en
niet-joden, aan werk te helpen. In een relatief veilige omgeving maakten
zij onder meer radiotoestellen, knijpkatten en scheerapparaten. Voor
anderen werd werk bedacht op een rekenkamer, schrijfkamer of tekenkamer.
Jonge joodse vrouwen konden worden ingezet onder het voorwendsel dat alleen
zij over het vereiste 'Fingerspitzengefühl' beschikten voor het maken van
'kriegswichtige' radiobuizen. Het deel uitmaken van het Philips-Kommando
betekende voor de 600 joodse werkers voor een lange tijd vrijstelling van
transporten. Toen zij toch in juni 1944 werden gedeporteerd naar het
vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau, werden zij niet voor de gaskamers
geselecteerd. Na korte tijd zijn zij als Philips-Facharbeiter naar andere
kampen overgebracht om van daaruit te worden tewerkgesteld bij soortgelijke
bedrijven in Oost Silezie. Bijna 400 van de 500 gedeporteerde joodse
mannen, vrouwen en kinderen hebben zo de oorlog overleefd.
Expositie
In ´Licht in het Donker´ wordt de opbouw, groei, bloei en neergang van de
werkplaats en van het Philips-Kommando verbeeld aan de hand van teksten en
illustraties op panelen, audio-opnames, videobeelden en objecten.
Interessante voorwerpen zijn speciaal voor deze expositie in bruikleen
verkregen van oud-gevangenen en hun nabestaanden. In de expositie worden de
dilemma's van de multinational Philips nader belicht. Directeur Frits
Philips zei na de oorlog dat het werk in Vught zijn merkwaardigste
activiteit was tijdens de bezetting. Andere onderdelen van de expositie
gaan in op 'Leven en Werken', 'Wie werkten er', 'Leiding en Organisatie' en
'En daarna'. Bizarre gebeurtenissen worden belicht, deels ook in
persoonlijke verhalen. Zo bracht Himmler in februari 1944 een bezoek aan de
Werkplaats, sprak met technisch leider Bram de Wit, en schudde na afloop
deze gevangene de hand. Hachelijk spel, heimelijk verzet en gecamoufleerde
sabotage komen in allerlei vormen aan de orde. Daarnaast wordt duidelijk
dat dankzij Philips het bestaan van de betrokken gevangenen is verzacht.
Informatieboek
Aanvullend op de tentoonstelling en website is een informatieboekje
'Belevenissen en Achtergronden' met illustraties en persoonlijke verhalen
te koop (3,50 euro/48 pagina's) in de Museumwinkel.
Educatie
Bij de tentoonstelling is een educatief programma ontwikkeld voor docenten
geschiedenis en maatschappijleer en leerlingen van het voortgezet
onderwijs. Zij kunnen de website www.philips-kommando.nl raadplegen als
inspiratiebron voor lessen over de Tweede Wereldoorlog. Voor Haagse scholen
is het tevens mogelijk een museumles aan te vragen voor de klassen 1 en 2.
Kijk voor meer informatie op www.museon.nl.
Samenwerking
De expositie en het educatieve programma zijn tot stand gekomen in
samenwerking met Stichting Geschiedschrijving Philips-Kommando
Concentratiekamp Vught '43-'44, en financieel mogelijk gemaakt door
Stichting Levi Lassen, Stichting Fondsenwerving Militaire Oorlogs- en
Dienstenslachtoffers en M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting.