Socialistische Partij
SP :: Publicaties
Europa werkt prima zonder Grondwet
Het afwijzen van de Europese Grondwet heeft niet tot een crisis
geleid. Balkenende moet nieuwe ambities voor een grondwet snel de kop
indrukken.
---
Door Harry van Bommel, Tweede-Kamerlid voor de SP
---
Premier Balkenende verwacht dat er pas eind 2008 voortgang geboekt kan
worden met de Europese Grondwet.
Veel Europese leiders willen komend jaar echter juist vaart maken.
Gezien dit ongeduld moet Nederland nu duidelijk stelling nemen. Anders
zien we in 2007 de wederopstanding van oude Europese ambities.
Voor het eerst sinds juni 2005 stond december vorig jaar de Europese
Grondwet weer op de agenda van een Europese top. De Luxemburgse
minister Asselborn stelde na afloop van de top dat 'Nederland en
Frankrijk hun mening over de Grondwet moeten veranderen'. De Finse
premier Vanhanen concludeerde dat de meeste landen 'zo niet de hele
Grondwet, dan toch zoveel mogelijk van de inhoud overeind willen
houden'.
Anderhalf jaar nadat de Nederlandse en Franse bevolking de Europese
Grondwet afwezen, wordt het Grondwettelijke Verdrag kortom weer
voorzichtig uit de kast gehaald. De volgende stap staat inmiddels ook
op de agenda. Komende vrijdag houden de achttien lidstaten die de
Grondwet ratificeerden, waarvan zestien zonder een referendum, een
'vrienden van de grondwet'-conferentie waarbij Nederland en Frankrijk
niet welkom zijn. Dit alles is volledig in lijn met de agenda van
Duitsland, dat op 1 januari de voorzittershamer van de Europese Unie
overnam van Finland. Het Duitse voorzitterschap zal de komende maanden
proberen de sfeer rond de Grondwet verder te ontdooien om de geesten
rijp te maken voor een oud verdrag in een nieuw jasje.
Om te voorkomen dat Nederland over een paar maanden voor voldongen
feiten en gefrustreerde regeringsleiders wordt gesteld, is het van
belang dat premier Balkenende snel de grondwettelijke verwachtingen
bijstelt. Er is namelijk in het geheel geen noodzaak om haast te maken
met een nieuw verdrag. De afwijzing van de Europese Grondwet heeft
niet geleid tot een crisis - integendeel.
Sinds de Europese Commissie het initiatief nam tot een beleid gericht
op concrete resultaten, zijn er op verschillende gebieden successen
geboekt. Er bleek geen Europese Grondwet nodig te zijn om de
besluitvorming in de Raad van Ministers transparanter te maken. De
Raad hoefde alleen maar haar eigen procedures te amenderen om alle
wetgevende vergaderingen openbaar te maken.
Het Finse voorzitterschap is vorig jaar dan ook begonnen met het
uitzenden van de vergaderingen van Raden van Ministers. Eén artikel
van de Europese grondwet is hiermee in praktijk gebracht. Een grondwet
was ook niet nodig om in alle parlementen van de lidstaten een toets
te starten waarmee beter bekeken kan worden of iets een zaak is voor
Brussel of voor een nationale overheid. De Tijdelijke Commissie
Subsidiariteitstoets (TCS), waarin leden van Eerste en Tweede Kamer
zitting hebben, heeft het afgelopen jaar een flink aantal initiatieven
van de Europese Commissie kritisch onder de loep genomen. Dit leidde
er onder meer toe dat het voorstel om merkenpiraterij vanuit Brussel
te bestrijden, door Nederland en andere lidstaten is afgewezen en dat
dit voorstel terug is gestuurd naar de onderhandelingstafel.
Behalve dat er helemaal geen noodzaak is voor de Europese grondwet,
kan invoering zelfs leiden tot het ongedaan maken van inmiddels
geboekte vooruitgang. Zo kan de aangekondigde hervorming van het
Europese landbouwbeleid, waarover vanaf 2008 gesproken gaat worden,
onmogelijk gemaakt worden door de invoering van de grondwet. Die stelt
bijvoorbeeld dat het gemeenschappelijke landbouwbeleid ten doel heeft
'de productiviteit van de landbouw te doen toenemen'. Het Europese
landbouwbeleid heeft sinds 1957 geleid tot een geweldige explosie van
de productie.
Inmiddels is het vergroten van de productiviteit een achterhaalde
doelstelling - niemand is gebaat bij steeds grotere boterbergen en
melkplassen. Het is dus de hoogste tijd voor een geheel andere visie
op de Europese landbouw. Nu moeten we de basis leggen voor een
landbouwbeleid waarmee we de uitdaging van 2050 aankunnen, in plaats
van dat we terugvallen op beleid uit de jaren vijftig van de vorige
eeuw.
Ook voor publieke diensten is de grondwet een stap achteruit. Zo heeft
de liberaliseringsgolf van de afgelopen jaren in de meeste sectoren
niet geleid tot betere service en lagere prijzen. De Europese grondwet
maakt het alleen maar lastiger om publieke diensten zoals openbaar
vervoer, zorg of onderwijs, te vrijwaren van marktwerking.
Premier Balkenende moet ontwaken uit zijn winterslaap om te voorkomen
dat 2007 het jaar wordt van de wederopstanding van oude Europese
ambities. Laat hem zijn collega's duidelijkheid geven over wat
Nederland wél wil met Europa: een samenwerkingsverband van soevereine
naties die werken aan een democratischer, socialer, groener en
veiliger Europa.
De afgelopen anderhalf jaar heeft de Europese Unie bewezen goede
stappen vooruit te kunnen zetten op basis van de bestaande verdragen.
De EU moet op deze ingezette weg doorgaan. Zo kunnen we stapsgewijs
werken aan een verbetering van de EU waar ook in Nederland draagvlak
voor gevonden kan worden.
Eerder verschenen in Trouw op 20 januari 2007